DeGraff i poziomy kreatywności

Różne rodzaje kreatywności są definiowane przez procesy, które łączą. Niektóre pojawiają się dzięki refleksji, podczas gdy inne są uruchamiane niemal losowo. Co więcej, wszyscy możemy być kreatywni, jeśli badamy i ćwiczymy tę zdolność.
DeGraff i poziomy kreatywności
Sergio De Dios González

Przejrzane i zatwierdzone przez: psycholog Sergio De Dios González.

Napisany przez Edith Sánchez

Ostatnia aktualizacja: 09 stycznia, 2023

Jeffrey Thomas DeGraff jest doktorem edukacji. Co więcej, stał się znany na całym świecie dzięki swojej pracy nad sprzecznymi wartościami i złożonym nauczaniem. Jedną z jego najbardziej znanych propozycji mówi o tym, że istnieje pięć poziomów kreatywności. Aby dokonać tej klasyfikacji, wziął pod uwagę, w jaki sposób generowana jest kreatywność i związane z nią procesy.

Według DeGraffa pięć rodzajów kreatywności odpowiada również pięciu poziomom tworzenia. Są one ułożone od najprostszych do tych najbardziej złożonych. DeGraff zaczyna od idei, że wszyscy ludzie posiadają ziarenko twórczości na wszystkich poziomach. Jednak kiełkuje ono tylko wtedy, gdy pracujemy nad jego rozwojem.

Ogólnie rzecz biorąc, kreatywność definiowana jest jako umiejętność przyjmowania nowych punktów widzenia w obliczu starych problemów. Na tej podstawie powstają innowacyjne i nadające się do zastosowania rozwiązania. Zdaniem DeGraffa zdolność ta przejawia się w różnych dziedzinach. Dzisiaj przyjrzymy się jego pięciu poziomom kreatywności.

Może nie jesteś Szekspirem, Rembrandtem czy da Vinci, ale zawsze możesz pracować nad zwiększeniem własnych zdolności twórczych. Wszystkie te podejścia są na wyciągnięcie ręki – wystarczy próbować nowych rzeczy. Pamiętaj, że twórcze życie oznacza, że budujesz je na bieżąco.”

-Jeff DeGraff-

Kobieta myśli o kreatywnych pomysłach
Według DeGraffa istnieje pięć rodzajów twórczości: mimetyczna, bisocjacyjna, analogiczna, narratologiczna i intuicyjna.

Jeff DeGraff – poziomy kreatywności

1. Mimetyczny

Termin ten pochodzi od słowa mimesis. W starożytnej Grecji oznaczało ono naśladowanie. Twórczość mimetyczna to proces, który zachodzi, gdy jednostka przyjmuje już stworzoną formę lub rozwiązanie i stosuje je w nowym kontekście.

Na przykład dyrektor szpitala, który chce poprawić jakość obsługi swoich pacjentów, odwiedza popularny hotel, aby zaobserwować, w jaki traktują w nim klientów. Następnie odtwarza te zachowania do pewnego stopnia we własnym szpitalu.

2. Twórczość bisocjatywna

Twórczość bisocjacyjna łączy znany wcześniej pomysł z innym, skrajnie obcym, w celu uzyskania hybrydowego i innowacyjnego rezultatu. Łączy dwa elementy lub techniki, aby uzyskać nowy i użyteczny wynik.

Ten rodzaj kreatywności jest zazwyczaj stymulowany przez burzę mózgów. Jego dynamika odpowiada tak zwanej zasadzie 3F.

  • Płynność (ang. fluency). Bardziej produktywne jest posiadanie wielu nieoszlifowanych pomysłów niż kilku dobrze zdefiniowanych. Różnorodność pomaga poszerzyć zakres naszych możliwości.
  • Elastyczność (ang. flexibility). Różne pomysły muszą mieć priorytet alternatywny. Jest tak, ponieważ często „najbardziej poprawny” pomysł nie jest najlepiej skonstruowany.
  • Przepływ (ang. flow). Żaden rodzaj kreatywności nie pojawia się pod presją. Radość i relaks pomagają nam w konstruowaniu dobrych pomysłów.

Przykładem twórczości bisocjacyjnej jest fotograf, który retuszuje swoje zdjęcia akwarelami. Alternatywnie, jest to kucharz, który miesza potrawy peruwiańskie i meksykańskie, aby uzyskać danie fusion.

3. Twórczość analogiczna

Twórczość analogiczna wykorzystuje analogie do przekazywania informacji z jednej dziedziny, aby rozwiązać problem w innej. Analogie zakłócają tradycyjne myślenie, aby ustąpić miejsca nowym pomysłom.

Jednym z przykładów jest rzemieślnik, który używa wyrzuconych plastikowych butelek do wykonania zasłon, a nawet ścian. Innym godnym uwagi przykładem jest James Dyson, który zmienił mechanizm odkurzaczy. Zaczerpnął on swój pomysł obserwując, w jaki rozwija się cyklon powietrzny.

4. Twórczość narracyjna

Twórczość narracyjna jest bezpośrednio związana ze sztuką opowiadania historii. Opiera się na wykorzystaniu kodu językowego i logiki. Mają one niezwykłe lub zaskakujące zastosowania lub kombinacje, tworząc spójne i urzekające narracje.

Narracje mogą być prowadzone za pomocą słów, obrazów, smaków, dźwięków i elementów sekwencyjnych.

kobieta pisze
Twórczość narracyjna jest cechą charakterystyczną głównie pisarzy i publicystów.

5. Intuicyjna kreatywność

Kreatywność intuicyjna jest tą “najczystszą” formą. W tym przypadku nie są to świadome procesy, ale raczej połączenie z naszymi własnymi wewnętrznymi światami. Tego rodzaju kreatywność kieruje się emocjami i wrażliwością.

Oczywistym przykładem jest matka, która zabawia syna, wykonując przypadkowe gesty. Jej twórczość i jej „inscenizacja” nie kieruje się żadną ustaloną logiką ani procedurą.

Jak wspomnieliśmy wcześniej, DeGraff twierdzi, że wszystkie te pięć rodzajów kreatywności jest obecnych w nas wszystkich. Jeśli jednak chcesz, aby się rozwijały, musisz wykonywać działania, ćwiczenia lub praktyki, które Ci w tym pomogą.


Wszystkie cytowane źródła zostały gruntownie przeanalizowane przez nasz zespół w celu zapewnienia ich jakości, wiarygodności, aktualności i ważności. Bibliografia tego artykułu została uznana za wiarygodną i dokładną pod względem naukowym lub akademickim.


  • Chavarría, M. Á. (2015). La eficacia de la creatividad: Creactívate. ESIC Editorial.
  • García-Ramírez, J.M. Predictibilidad y creatividad narrativa. ULU, 1: 1-6 (2015). [http://hdl.handle.net/10481/39368]
  • Halliwell, S. (2009). The aesthetics of mimesis. In The Aesthetics of Mimesis. Princeton University Press.
  • Rey, E. F. (1998). Desarrollo de la creatividad analógica en la educación de los niños deficientes visuales y ciegos, un estudio de casos: un estudio de casos (Doctoral dissertation, Universidade de Santiago de Compostela).

Ten tekst jest oferowany wyłącznie w celach informacyjnych i nie zastępuje konsultacji z profesjonalistą. W przypadku wątpliwości skonsultuj się ze swoim specjalistą.