Czytanie bez zrozumienia: niepokojący trend

Książki są ogromnym źródłem wiedzy, ale i przyjemności. Jednak w XXI wieku coraz powszechniejsze staje się czytanie bez zrozumienia.

Możliwe, że wśród naszych celów na nowy rok znajdują się niektóre z najpopularniejszych i najbardziej propagowanych. Ale chociaż od rozpoczęcia nowego roku minęło już kilka tygodni, to ciągle dobry czas, aby zadać sobie pytanie, co tak naprawdę nas definiuje. W co chcemy się zagłębić lub co chcemy odkryć.

A to wszystko niewątpliwie możemy znaleźć w książkach. A czytanie wydaje się idealnym celem nie tylko noworocznym. Nie ma bowiem lepszego sposobu, aby zobaczyć w nowym świetle nie tylko świat zewnętrzny, ale także nasz świat wewnętrzny. Ale może nam w tym przeszkodzić czytanie bez zrozumienia.

Bo czy naprawdę zawsze rozumiemy to, co czytamy? Czy naprawdę przyswajamy sobie wszystko, co może nam przynieść książka? Książki są ogromnym źródłem wiedzy, ale i przyjemności, bo to, co nas do nich najczęściej przyciąga, to czysta rozrywka.

Jednak często pomijamy niektóre z ich najbardziej wzbogacających korzyści, takie jak nieskończony i cenny zasób instrukcji i mądrości. W XXI wieku coraz powszechniejsze staje się jednak czytanie bez zrozumienia.

 

Szybkie czytanie, szybkie czytanie bez zrozumienia czegokolwiek

Jak co roku, Święty Mikołaj odwiedził nas w nocy 24 grudnia z workiem pełnym prezentów. A wśród nich wyraźnie widać trend, który powtarza się w ostatnich latach: iPady, tablety, smartfony, gry wideo… Cała gama prezentów w postaci elektronicznych zabawek, które spychają klasyczną książkę na dalszy plan.

Nawyk czytania z urządzeń elektronicznych uważa się dziś za całkowicie normalny, ale czy na pewno nam pomaga? W rzeczywiści jest niepokojący pod względem ilości czasu jaki młodzi ludzie spędzają na czytaniu. A jeszcze bardziej niepokoi jakość zrozumienia tekstu, który czytają.

Doktor filozofii Ziming Liu z Uniwersytetu Stanowego w San José (Kalifornia) przeprowadził kilka ciekawych badań na tent temat. Analizował praktykę znaną w świecie anglosaskim jako skimming, co można przetłumaczyć jako „skanowanie” lub “przeglądanie”.

Jedno z jego badań, przeprowadzone w 2005 roku, nosi tytuł Reading Behavior in the Digital Environment: Changes in Reading Behavior Over the Past Ten Years. (Zachowania czytelnicze w środowisku cyfrowym: zmiany nawyku czytania w ciągu ostatnich dziesięciu lat).

Liu doszedł do wniosku, że zachowania czytelnicze oparte na ekranie cyfrowym w naszych czasach bardzo się zmieniły. Charakteryzują się spędzaniem większej ilości czasu na eksploracji i skanowaniu. Czytelnicy wykrywają słowa kluczowe, czytają pojedyncze wyrazy i nie czytają liniowo.

W konsekwencji cały proces czytania jest bardziej wybiórczy, podczas gdy mniej czasu poświęca się na głębokie czytanie w pełnej koncentracji.

Ponadto zaobserwowali również znaczny spadek umiejętności utrzymania uwagi na tekście.

Czytanie po przekątnej, najczęstszy trend wśród młodych ludzi

Tak zwane czytanie po przekątnej jest świadomie stosowaną metodą. Polega ona na czytaniu pierwszej linii akapitu, a następnie, bez koncentrowania się na żadnym konkretnym słowie, przebieganiu od lewej strony po przekątnej do prawego rogu.

Coś takiego przypomina więc „kartkowanie” papierowej książki. Umysł zatrzyma się tylko na tych słowach, które najbardziej się wyróżniają.

I to jest najczęstszy trend wśród młodych ludzi. Szybki i wydestylowany sposób czytania, który pozwala jednak przyswoić pewne pojęcia, które widzieli na okładce książki. W jakim celu? Aby przyswoić je jako własne, tak jakby naprawdę zrozumiał pełny kontekst, z którego zostały wyodrębnione.

Sposób „czytania”, który dla Patricii Greenfield, psychologa z Uniwersytetu Kalifornijskiego w Los Angeles, jest sprzeczny z samą naturą czytania. Ona sama wyjaśnia bowiem w swoich raportach, że czytanie wymaga odpowiedniego środowiska.

Ponadto powinno przebiegać przez podstawowe, specyficzne fazy sprzyjające przyswojeniu rzeczywistej wiedzy. A jeśli pominiemy którąkolwiek z nich, wynik będzie niepełny, a w wielu przypadkach nawet błędny.

Ale w takim razie, skoro wiemy, że czasami czytamy bez zrozumienia i możemy się mylić w naszych wnioskach, dlaczego to robimy? Skąd się bierze takie czytanie bez zrozumienia?

„Wiek niepokoju” uniemożliwia nam spokojne siedzenie i czytanie książki

Kultura natychmiastowości, w której pogrążyliśmy się w ostatnich latach, to pojęcie ściśle związane z technologią. Chcemy wszystkiego szybko i już teraz. Problem w tym, że takiego stylu nie można zastosować do czytania. To zajęcie które wymaga skupienia, spokoju i cierpliwości, aby zrozumieć pewne pojęcia lub wyrażenia w tekście.

Tylko w takim przypadku możemy stopniowo i po kolei uzyskać oczekiwane rezultaty.

Temat ten porusza również inne badanie opublikowane w Child Psychiatry Human Development w 2012 roku a przeprowadzone przez ekspertów psychologów z Uniwersytetu w Houston (Teksas). Przeanalizowano w nim, wpływ niepokoju na nawyki czytelnicze wśród dzieci ze szkół podstawowych w Stanach Zjednoczonych.

Naukowcy doszli do jednoznacznego wniosku, że wydajność czytania znacznie spada zarówno u chłopców, jak i u dziewcząt.

Raport wskazuje na niepokój, szczególnie ten związany z technologią, jako czynnik szkodliwy dla czytania ze zrozumieniem i wyników w nauce.

Czytanie jest procesem, w którym nie tylko podejmujemy wyzwanie zrozumienia słów lub znaków interpunkcyjnych w tekście. Podejmujemy się także misji rozumienia w sposób szeroki i perspektywiczny tego, co czytamy.

Bierzemy pod uwagę kontekst historyczny lub czas, w którym książka została napisana, a także użycie języka w sensie dosłownym lub przenośnym. A wreszcie przesłanie, które ma do nas dotrzeć. Te wszystkie kluczowe elementy są jednak wyrugowane przez szybkie czytanie bez zrozumienia…