Czy nowe technologie szkodzą dzieciom w nauce zarządzania emocjami? Spróbujemy odpowiedzieć na to pytanie, koncentrując się na tych zmiennych związanych z ICT (ang. “Information and communications technology”), które mogą opóźniać rozwój najmłodszych.
Niewłaściwie wykorzystywane i zarządzane nowe technologie stanowią dla dzieci przeszkodę w nauce zarządzania emocjami. Jeśli stają się jedynym sposobem na zabawę, naukę lub nawiązywanie relacji, może to rodzić poważne konsekwencje.
Zanurzonym w świecie technologii informacyjnych i komunikacyjnych (ICT) wydaje się, że jeśli nie będą z nich korzystać, odłączą się od współcześnie panującego środowiska. To nieprzyjemne odczucie w wielu przypadkach działa jako motywator do „bycia na bieżąco” z nowinkami technologicznymi.
Nie można pominąć faktu, że nowe technologie mają wiele zalet. Jednak w rękach dzieci – a nawet niektórych rodziców – ich niekontrolowane użycie może przerodzić się w poważne problemy rodzące niepożądane konsekwencje, takie jak niewłaściwe zarządzanie emocjami.
Pomyślmy na przykład o chłopcu, który jest zdenerwowany, ponieważ nie wolno mu dodać ulubionych płatków śniadaniowych do koszyka z zakupami. Jak rodzice starają się go uspokoić? Dając mu telefon do grania.
Konsekwencje wykorzystania technologii przez dzieci
W debacie na temat tego, czy nowych technologie wpływają negatywnie na dzieci, jeśli chodzi o naukę radzenia sobie z emocjami, coraz więcej badań wskazuje na bardzo cienką granicę między zwykłym ich używaniem a nadużywaniem.
Bezkrytyczne podejście do korzystania z komórek, laptopów czy tabletów może prowadzić nie tylko do deficytu uwagi. Pojawić mogą się problemy z pamięcią, obniżona wydajność w szkole, zaburzenia snu, trudności językowe…
Jak potwierdza Jaime García Aguado, pediatra i członek grupy Prevention in Childhood and Adolescence (Previnfad) z Hiszpańskiego Stowarzyszenia Pediatrii Podstawowej Opieki (AEPap), „interakcja dorosłych z dziećmi jest kluczowa podczas korzystania z nowych technologii.
Nie ma wątpliwości, że nadmierne korzystanie z mediów cyfrowych przekłada się na ryzyko występowania takich problemów jak siedzący tryb życia, zwiększony wskaźnik masy ciała (BMI), skrócone godziny snu i zaburzenia rozwoju poznawczego, społeczne i emocjonalne”.
Ponadto niewłaściwe wykorzystanie nowych technologii może prowadzić do uzależnienia od gier. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) uwzględnia w Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób (ICD-11) uzależnienie od gier wideo jako chorobę charakteryzującą się ciągłymi i powtarzającymi się zachowaniami hazardowymi w konsekwencji niewłaściwego korzystania z gier cyfrowych lub wideo, online lub offline.
Jak chronić dzieci?
Organizacja AEPap przygotowała dekalog dla rodziców pomocny w zapewnieniu dzieciom zdrowia cyfrowego:
- ustal z dziećmi zasady dotyczące korzystania z ICT i nadzoruj miejsca, które odwiedzają po podłączeniu do sieci;
- ogranicz czas korzystania z urządzeń elektronicznych: na wszystko znajdzie się czas. Ograniczone wykorzystanie nowych technologii może być bardzo przydatnym i praktycznym narzędziem. Pamiętaj przy tym, by dawać dobry przykład;
- wyjaśnij dziecku, jak odpowiedzialnie korzystać z sieci;
- umieść urządzenia elektroniczne w miejscu wspólnym dla wszystkich, tworząc domową strefę ICT;
- zachęcaj do empatii, równości i poszanowania praw innych;
- chroń prywatność, używając skomplikowanych haseł i zakrywając aparat/kamerkę internetową. Ważne jest, aby dziecko wiedziało, że wszystko, co przesyła przez internet, pozostaje w sieci. Zatem istotne, by nie dzielić się danymi osobowymi swoimi i innych bez twojej zgody. Chrońmy prywatność naszą i otaczających nas osób;
- naucz dziecko, by nie akceptowało wirtualnych zaproszeń od nieznajomych. Nigdy nie wiadomo, kto naprawdę znajduje się po drugiej stronie ekranu;
- promuj zdrowe nawyki: wyznaczaj godziny na sen, prace domowe i rozrywkę czy rodzinne aktywności.
- rozmawiaj na temat konsekwencji niewłaściwego wykorzystania nowych technologii i okaż wsparcie, jeśli coś się wydarzy. Na przykład mówiąc: „jeśli masz problemy, zawsze ci pomożemy”. Czasami dzieci mogą odczuwać wstyd, poczucie winy, złość, co uniemożliwia im mówienie, co się z nimi dzieje. Jeśli zaoferujemy bezwarunkową pomoc, możemy stworzyć atmosferę zaufania, dzięki której naszym pociechom łatwiej będzie wyrazić siebie.
Czy nowe technologie szkodzą dzieciom w nauce zarządzania emocjami?
Większość gier wideo i aplikacji przeznaczonych dla dzieci jest tak wciągająca i zabawna, że całkowicie przejmuje kontrolę nad dzieckiem. Niskie wymogi mediów cyfrowych pod względem uwagi i koncentracji powodują ich niską stymulację tych czynników.
Należy pamiętać, że bez odpowiedniej stymulacji i nauki dziecko może być opóźnione w rozwoju w obszarach tak ważnych jak emocje czy relacje społeczne.
Jednocześnie nowe technologie nie sprzyjają zdolności do tolerowania własnych frustracji. Natychmiastowa nagroda zapewniana przez gry wideo i aplikacje powoduje, że gry o niższym poziomie stymulacji, w których dzieci muszą jakoś stworzyć warunki do zabawy, stają się po prostu nudne.
Ponadto bardzo często rodzice zapewniają dzieciom dostęp do nowych technologii, kiedy te się denerwują lub płaczą, aby uniknąć dyskomfortu lub przestać słyszeć skargi lub płacz. Przekazanie dziecku urządzenia elektronicznego, by przestało odczuwać negatywne emocje, może w krótkim czasie zakończyć doraźny problem.
Jednak w dłuższej perspektywie będzie miało zgubne konsekwencje jeśli chodzi o naukę zarządzania emocjami.
Tolerancja dla własnych emocji powstaje na drodze ich doświadczania, odczuwania i obserwacji, jak nimi skutecznie zarządzać.
Ten artykuł został zweryfikowany przez psycholog Laurę Rodríguez.