Algofobia: irracjonalny strach przed bólem

Algofobia to ograniczone zaburzenie lękowe. Należy do kategorii fobii specyficznych, które charakteryzują się manifestacją irracjonalnego, nadmiernego, nieuzasadnionego i niekontrolowanego lęku przed bólem. Ludzie z tym zaburzeniem boją się odczuwać lub doświadczać jakiegokolwiek bolesnego doznania.

Obawa przed odczuwaniem bólu nie jest dokładnie zaburzeniem. Rzeczywiście, wszyscy do pewnego stopnia uciekamy od bólu. To dlatego, że nie jest to przyjemne doznanie, chociaż jest to podstawowa instynktowna reakcja, która ostrzega Cię, że cierpisz z powodu jakiegoś uszkodzenia ciała.

Możesz zapytać, kiedy strach przed bólem staje się zaburzeniem. To wtedy zaczyna wpływać na życie danej osoby na poziomie społecznym, osobistym, zawodowym lub rodzinnym. Kiedy strach, który rozwija się u danej osoby, jest tak intensywny, że unika ona wykonywania jakiejkolwiek czynności z obawy przed wypadkiem, który przyniesie ból. To strach, który bezpośrednio wpływa na jakość ich życia.

Charakterystyka fobii

Według Capafónsa (2001) cechy fobii odróżniające je od lęku niepatologicznego są następujące:

• Strach jest całkowicie nieproporcjonalny.
• Jednostka nie potrafi tego wyjaśnić.
• Jest to poza ich dobrowolną kontrolą.
• Prowadzi to do uniknięcia sytuacji, której dana osoba się obawia.
• Utrzymuje się w czasie.
• Jest nie do pokonania.
• Nie jest specyficzny dla określonego etapu lub wieku.

Objawy algofobii

Niektóre objawy algofobii, według Sosa i Capafóns (2014), są następujące:

• Przyspieszone tętno.
• Zwiększona częstość oddechów.
• Skurcze żołądka.
• Podwyższone ciśnienie krwi.
• Negatywne autowerbalizacje.
• Negatywne przekonania.
• Natrętne myśli.
• Zmartwienia.
• Stan alarmowy.

Powyższe objawy dzielą się na dwie kategorie: fizjologiczną i poznawczą. Fizjologiczne przejawy bezpośrednio wyzwalają znaczną część fizycznych i organicznych reakcji jednostki. Z drugiej strony, poznawcza ekspresja fobii charakteryzuje się zestawem pomysłów, myśli lub przekonań, które dana osoba posiada w związku z bólem.

W ramach klasyfikacji objawów fobii możemy również znaleźć reakcje behawioralne, które dana osoba wykazuje, aby stawić czoła przerażającej sytuacji. Najczęstszymi reakcjami są zachowania unikające lub uciekające.

Zazwyczaj osoba cierpiąca na fobię przyjmuje tego rodzaju reakcje, ponieważ przynoszą ulgę. Jednak w rzeczywistości jest to tylko chwilowa ulga, ponieważ problem utrzymuje się.

Przyczyny algofobii

Jednym z głównych wyjaśnień przyczyny algofobii jest warunkowanie klasyczne. Z tej perspektywy zakłada się, że fobia jest wynikiem doświadczenia w przeszłości traumatycznej sytuacji związanej z bólem. W przypadku algofobii dana osoba musiała doznać wyjątkowo silnego bólu, ponieważ w efekcie pozostawiła blizny na całe życie.

Innym wyjaśnieniem przyczyny algofobii jest to, że może ona być konsekwencją uczenia się zastępczego. W ten sposób cierpiący obserwuje, jak inny cierpi z powodu bólu lub unika pewnych sytuacji, obawiając się, że zostaną wywołane zdarzenia, które go wywołują.

Ten sposób uczenia się lęku przed bólem zwykle rozwija się w dzieciństwie. Dzieje się tak dlatego, że modelowanie zachowań postaci przywiązania wydaje się być powszechnym wzorcem na tym etapie życia.

Jak w przypadku wszystkich fobii specyficznych, źródłem algofobii jest również duża podatność na sytuacje poważnego stresu. W tym przypadku, osoby odpowiedzieć reakcje alarmowe (lęk lub napady paniki) i myśli o możliwości kontroli i nieprzewidywalności (Sosa i Capafons, 2014).

Doświadczenia uczenia się, których doświadczyła osoba z fobią, oznaczają, że jej biologiczna i psychologiczna podatność koncentruje się na określonych sytuacjach. Ich strach byłby produktem interakcji między środowiskiem biologicznym, psychologicznym i opiekuńczym.

Leczenie algofobii

Leczenie algofobii jest podobne do leczenia innych fobii specyficznych. Mogą jednak występować różnice, ponieważ wszystkie dotyczą innego przedmiotu fobicznego. Przyjrzyjmy się niektórym uznanym metodom leczenia tych fobii.

Zabiegi behawioralne

Według Sue, Sue i Sue (2010) fobie skutecznie leczy się różnymi podejściami behawioralnymi. Należą do nich:

• Terapia ekspozycyjna. Jednostka jest stopniowo wystawiana na przerażającą sytuację, aż strach zniknie.
• Systematyczne znieczulanie. Podobna do ekspozycji, ale bazująca na wyobraźni i hierarchii niepokoju. Techniki relaksacyjne odgrywają tu kluczową rolę w zwalczaniu lęku.
• Restrukturyzacja poznawcza. Identyfikowanie i modyfikowanie irracjonalnych myśli i przekonań, które powodują lęk związany z fobią.
• Terapia modelująca. Wykazanie udanych interakcji innej osoby z przerażającą sytuacją.

Inne strategie leczenia

Antony i Barlow (1997) proponują dwie strategie leczenia związane z tymi wcześniej wymienionymi: strategie poznawcze i interoceptywne strategie ekspozycji.

Strategie poznawcze

Strategie te są niezwykle przydatne do korygowania dezinformacji, które cierpiący ma na temat przedmiotu jego fobii (bólu). Oto wskazówki dotyczące interwencji poznawczych:

• Zachęć pacjentów do poszukiwania informacji o przyczynach fobii. Na przykład w przypadku osoby algofobicznej zaleca się, aby spróbowała odpowiedzieć na pytanie – czym jest ból? Dlaczego jest doświadczany? Jaka jest jego funkcja adaptacyjna?
• Naucz pacjentów rozpoznawać swoje myśli, które nie pomagają im, ale wywołują niepokój.

Istnieją dwie właściwości niespokojnych myśli, które są charakterystyczne dla określonych fobii. Pierwszy to przeszacowanie prawdopodobieństwa. Oznacza to, że cierpiący przecenia możliwość wystąpienia przerażającego zdarzenia.

Aby zmienić ten wzorzec poznawczy, wskazane jest nauczenie pacjenta oceny dowodów za i przeciw niespokojnemu myśleniu. Na przykład osoba algofobiczna może analizować wszystkie te przewidywania, które faworyzują jej irracjonalny lęk przed bólem, i te, które tego nie robią.

Drugą formą niespokojnego myślenia, na którą cierpią ludzie z tą fobią, jest myślenie katastroficzne. Oznacza to, że negatywny wpływ tego, czego się boisz, jest spotęgowany. Na przykład pacjenci z algofobią mogą wierzyć, że odczuwanie jakiegokolwiek bólu byłoby druzgocące.

Jednym ze sposobów zmiany tego wzorca jest zakwestionowanie ich katastroficznych prognoz. W rzeczywistości muszą przenieść swoją uwagę z tych katastroficznych myśli na te dotyczące tego, jak mogą sobie poradzić z sytuacją. Jednym ze sposobów, aby to zrobić, jest zadawanie pacjentowi pytań, takich jak: Co najgorszego może się wydarzyć? Dlaczego ból miałby być tak straszny? Jak mogą sobie poradzić z tą sytuacją?

Ekspozycja interoceptywna

Niektórzy pacjenci odczuwają niepokój o doznania fizyczne związane ze strachem, a także niepokój o przedmiot lub sytuację fobiczną.

Aby rozwiązać ten problem, zaleca się wielokrotną interoceptywną ekspozycję, aż do zmniejszenia lęku. Antoniego i in. (cyt. za Antony i Barlow, 1997) proponują następujące ćwiczenia mające na celu wywołanie uczucia strachu podczas ekspozycji interoceptywnej:

• Poruszaj głową z boku na bok przez 30 sekund.
• Wstrzymaj oddech tak długo, jak to możliwe.
• Oddychaj szybko przez 60 sekund.
• Obracaj się na obrotowym krześle przez 90 sekund.
• Napnij wszystkie mięśnie ciała na jedną minutę.

Algofobia to zaburzenie, które, podobnie jak inne, można doskonale leczyć, co pozwala chorej osobie doświadczać w pełni funkcjonalnego i zdrowego życia. Podobnie jak w przypadku większości fobii, osobom cierpiącym na algofobię trudno jest cieszyć się dobrą jakością życia. Z tego powodu zawsze ważne jest, aby skonsultować się z profesjonalistą.