Abraham Masłow - teoria o ludzkich potrzebach

Napisane i zweryfikowane przez psycholog Fátima Servián Franco.

Ostatnia aktualizacja: 25 maja, 2023

Abraham Masłow jest założycielem i jednym z głównych przedstawicieli psychologii humanistycznej. Stworzył hierarchię ludzkich potrzeb, którą oparł na istnieniu szeregu celów, jakie dotyczą każdego człowieka. Masłow ułożył je od najbardziej do najmniej niezbędnych. Uporządkował swoją teorię w ten sposób, ponieważ według niego, nasze działania wynikają z naszej motywacji, nakierowanej na cel spotykający poszczególne potrzeby. Innymi słowy, zamawiamy nasze potrzeby zgodnie z wpływem, jaki mają na nasz dobrobyt.

Masłow wizualnie przedstawił swoją teorię jako piramidę, dlatego jego teoria znana jest również jako piramida Masłowa.

Najniższa część piramidy składa się z najbardziej niezbędnych i najważniejszych potrzeb dla naszego biologicznego przeżycia. Kolejna sekcja piramidy składa się z mniej pilnych potrzeb. Część znajdująca się nad nią obejmuje potrzeby zaliczane do działu samorealizacji. Kiedy zaspokoimy potrzeby najniższej części piramidy, możemy przejść do kolejnej części i znaleźć satysfakcję na kolejnym szczeblu.

Nasze społeczeństwo konsumenckie generuje głębokie zmiany kulturalne. Natomiast te zmiany modyfikują treść, warunki i pojęcia naturalnych potrzeb ludzkiego istnienia. Dzisiaj, przeciwnie do hierarchii potrzeb Masłowa, wygląda na to, że wszystko o co się martwimy, to kumulowanie dóbr materialnych i usług, niezależnie od tego, czy są nam potrzebne.Tak samo, część piramidy Masłowa z najbardziej egzystencjalnymi potrzebami straciła swoją ważność. Wygląda na to, że straciliśmy to, co niegdyś miało dla nas wartość. Dlatego musimy przejrzeć i zaktualizować kategorie naszych potrzeb.

Struktura teorii ludzkich potrzeb czyli Masłow i jego teoria

Teoria ludzkich potrzeb Masłowa ma strukturę hierarchiczną. Zakłada, że gdy zaspokoimy najbardziej podstawowe potrzeby, zaczynamy szukać wznioślejszych celów. Masłow wydzielił 5 kategorii tych potrzeb:

• Potrzeby fizjologiczne. Stanowią największą część piramidy, jako że związane są z naszym przeżyciem i reprodukcją. Na tym poziomie znajdziemy homeostazę, wysiłek organizmu, by utrzymać normalny i stały stan. Dodatkowo znajdziemy tam takie potrzeby jak: jedzenie, utrzymanie odpowiedniej temperatury ciała, seks, oddychanie.
• Potrzeby bezpieczeństwa. W tej części piramidy odnajdziemy poczucie porządku i stabilności. Potrzebujemy stabilizacji, zatrudnienia, materiałów, zdrowia i ochrony. Te potrzeby odnoszą się do strachu o utratę kontroli w naszym życiu.
•  Potrzeby społeczne. Jak tylko zaspokoimy potrzeby fizjologiczne i potrzeby bezpieczeństwa, nasza motywacja kieruje się na towarzyską sferę naszego życia. Pragniemy bycia z innymi ludźmi i ich wpływu na naszą rzeczywistość. Na tym poziomie znajdują sie takie potrzeby jak, kontakt z innymi, ustanowiona przyjaźń, okazywanie i otrzymywanie uczuć, życie w społeczności, poczucie przynależności i akceptacji w grupie.
• Potrzeba uznania, znana równie jako poczucie własnej wartości. Na tym poziomie potrzebujemy czuć sie doceniani, posiadać prestiż i wyróżniać sie z naszej grupy społecznej. W tym segmencie, oprócz poczucia własnej wartości, Maslow zawarł również ambicje.
• Potrzeby samodoskonalenia. Potrzeby z tej sekcji, możemy nazwać “potrzebami samorealizacji”. Ten sektor zawiera najtrudniejsze cele do osiągnięcia. Masłow uważa, że na tym poziomie, ludzie pragną przekroczyć swoją śmiertelność i zaznaczyć swój ślad na świecie. Inne ambicje tego segmentu to potrzeba rozwijania talentów oraz urzeczywistnianie swoich własnych pomysłów. Wspomniany poziom odnosi się do naszego moralnego i duchowego rozwoju jako poszukiwania misji w naszym życiu.

Psychologiczne potrzeby jednostki ludzkiej

Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) definiuje zdrowie psychiczne jako stan pełnego zdrowia fizycznego, umysłowego i społecznego,  a nie jedynie jako brak zaburzeń i chorób.

Dobry stan psychologiczny obejmuje potrzeby najwyższego rzędu i odnoszą się do tego, jak oceniamy naszą miłość na poziomie globalnym. Niekoniecznie odnosi się do doświadczania przyjemnych sytuacji czy zadowalających pragnień osobistych. Ma raczej szerszy wymiar.

Pośród najważniejszych potrzeb psychologicznych jest przywiązanie i miłość, potrzeba przynależności i uznania. Samorealizacja stoi na najwyższym szczeblu ludzkich potrzeb. Poprzez samorealizację odnajdujemy znaczenie własnej osoby w naszym życiu.

Wiele badań i studiów popiera hierarchię ludzkich potrzeb stworzoną przez Abrahama Masłowa. Jednak jest gro naukowców, która nie zgadza się z jego teorią. Część krytykuje model Masłowa, zwłaszcza w kwestii samorealizacji. W niektórych badaniach twierdzi się, że nawet gdy nie są zaspokojone elementarne potrzeby, samorealizacja i uznanie są nadal bardzo ważne.

Niezależnie od krytyki w stronę teorii Masłowa, jego piramida potrzeb wniosła fundamentalny wkład w dziedzinę psychologii. Pomogła ustanowić i rozwinąć psychologię humanistyczną i pojęcie ogólnych dóbr.