Vittorio Guidano: jaźń, która doświadcza życia

Włoski neuropsychiatra, Vittorio Guidano, opracował podejście terapeutyczne, które bazuje na dwóch innych teoriach. Są to teoria ewolucji Piageta i teoria przywiązania Bowlby’ego. Terapia Guidano ma charakter postracjonalistyczny. Twierdził on, że człowiek ma dwa oblicza: ja, które doświadcza faktów i ja, które próbuje je wyjaśnić.

W tym podwójnym procesie eksperymentowania i wyjaśniania faktów Guidano twierdził, że jednostka buduje swoją wiedzę, składającą się z jej tożsamości i jaźni.

Konstrukcja wiedzy według Guidano

Według tego autora na zdobywanie wiedzy mają wpływ dwa aspekty:

• Kontekst społeczny, w którym dorastamy. Nasza zdolność do społecznego uczenia się, w porównaniu z innymi gatunkami, jest niezwykle imponująca. W dzieciństwie spędzamy na przykład ogromną ilość czasu obserwując, co robią inni, wnioskując w ten sposób o wielu zasadach, które będą nas obowiązywać w przyszłości.
• Budowanie sensu tego, co dzieje się wokół nas kierując się zasadami ładu i spójności. Nasza wizja świata to spójna całość, którą zbudowaliśmy łącząc pasujące do siebie elementy. To połączenie stanowi osobisty kamień milowy, ponieważ kształt jego krawędzi jest obciążony podmiotowością. To niezwykle indywidualny proces, na który wpływ ma kolejność, w jakiej doświadczyliśmy tych doświadczeń, ale także samo doświadczenie

Sposobu, w jaki zachowujemy się wobec siebie i innych, uczymy się we wczesnym dzieciństwie od naszych rodziców.

Ja, które doświadcza życia: organizacje znaczeń osobistych

Nadawanie znaczenia jest równoznaczne z aktywnym przetwarzaniem elementów otoczenia. Ponadto cała wiedza, jaką mamy, odnosi się sama do siebie. Przywłaszczamy sobie po prostu fakty z naszej historii. Następnie zamieniamy je w nowe elementy, które zasilają nasze historie.

Z tego powodu nasze tożsamości nieustannie ewoluują, pojawiają się nowe elementy, a inne zanikają. Dokonujemy nowych interpretacji tego, co się z nami dzieje i dołączamy nowe doświadczenia. W efekcie z każdym wspomnieniem odbudowujemy nasze życie.

Wynikiem tej rekonstrukcji są organizacje nadawania osobistego znaczenia (PMO). To integracja procesów psychologicznych i emocjonalnych, które powstały w ciągu historii życia każdego człowieka. Organizacje te są elastyczne i ciągle się zmieniają, jednak są również stabilne, ponieważ są zintegrowane i mają ciągłość czasową.

PMO to sposoby, w jakie postrzegamy naszą rzeczywistość. Zawierają wyjaśnienia naszych doświadczeń i emocji.

Kiedy pojawiają się zaburzenia psychiczne?

Zaburzenia psychiczne pojawiają się, gdy ja, które próbuje wyjaśnić fakty, nie rozpoznaje ja, które ich doświadcza. Vittorio Guidano zidentyfikował cztery typy problematycznych PMO:

• Depresyjne. Charakteryzują się prezentacją negatywnej samooceny i przewidywaniem straty. Tego typu osoby mają unikający styl przywiązania.
• Wynikające z fobii. Charakteryzują się pozytywną samooceną, ale z ciągłym postrzeganiem niebezpieczeństwa. Osoby te nauczyły się wzorca przywiązania, który zapobiegał zachowaniom eksploracyjnym.
• Obsesyjne. Indywidualna wizja siebie danej osoby jest ambiwalentna. Ludzie ci ciągle szukają zapewnień ze strony innych, ponieważ ich wzorzec przywiązania jest mieszany. Wykazują zarówno zachowania unikające, jak i przymusowe.
• Dotyczące zaburzeń odżywiania. Psychogenne zaburzenia odżywiania (głównie anoreksja i bulimia). Obraz siebie prezentowany przez te osoby jest zwykle niejednoznaczny. W efekcie nieustannie szukają one akceptacji. Ich obraz siebie odpowiada sprzecznemu stylowi przywiązania, w którym wygląd był nagradzany w ramach “wsparcia” dziecka.

Nikt z nas nie ma dostępu do absolutnej pewności. Dlatego tak ważne jest, aby nauczyć się radzić sobie z brakiem wiedzy lub wątpliwościami, które budzi w nas wiedza, jaką posiadamy. Podobnie ważne jest, aby terapeuta nauczył swoich klientów tolerowania niepewności. Niestety, życie jest przez większość czasu niepewne.

Technika Moviola

Terapia Guidano ma na celu zmianę ludzi poprzez proces samoobserwacji. Osiąga się to dzięki technice Moviola. Technika ta pozwala klientowi zrekonstruować pewne wydarzenie z jego życia. Potem, jakby to był film, przypomina on sobie sekwencję zdarzeń, które stworzyły daną sytuację.

Terapeuta zachowuje się jak montażysta filmowy. Może poruszać się do przodu, do tyłu lub “powiększać” obraz, aby uzyskać bardziej szczegółowy widok określonej sceny i lepiej ją przeanalizować. Celem tej techniki jest:

• Odbudowanie doświadczenia i ożywienie go nowymi szczegółami.
• Analiza emocji, których doświadczyłeś. Ponadto, aby pomaga ona przeanalizować oceny i interpretacje, które były obecne, gdy odczuwałeś dane emocje.

W ten sposób po raz pierwszy klient stawia się w roli postaci, którą był kiedyś, aby ponownie przeżyć konkretną scenę, ale zwracając uwagę na nowe szczegóły. Potem robi to ponownie. Jednak w tym przypadku staje się obserwatorem, który próbuje zrozumieć, jak i dlaczego bohater sceny czuł się tak, a nie inaczej.

„Celem, do którego dąży terapia Guidano, jest uporządkowanie i reinterpretacja doświadczeń relacyjnych danej osoby, aby pomóc zmienić punkt widzenia, jaki ma ona na swój temat (swoją tożsamość).”

-Morejon-

Cel terapii

Głównym celem terapii jest wypracowanie przez klienta bardziej elastycznych sposobów opisywania siebie. Co więcej, ponownie ocenia on emocje, które odczuwał, wraz ze swoimi myślami w tym czasie.

Oglądanie życia z zewnętrznej pozycji obserwatora jest jak patrzenie na ogromny las przez lornetkę. Pacjenci mogą tworzyć nowe interpretacje, zmieniać kolejność swoich doświadczeń i dystansować się od nich, odwracając uwagę od wszelkich emocji, które mogłyby zaciemnić ich pogląd.