Rana upokorzenia – jak ją rozpoznać i uleczyć?

Wstydzisz się swojego ciała, wyglądu lub sposobu, w jaki się zachowujesz? Czy wybierasz partnerów, którzy Cię poniżają? Czy czujesz się winna, że pozwalasz sobie na pewne przyjemności, a jednocześnie robisz wszystko dla innych, nawet jeśli tego nie doceniają? Jeśli tak, prawdopodobnie jest to rana upokorzenia.

Jest to jedna z ran dzieciństwa opisanych przez kanadyjską autorkę Lise Bourbeau w jej wspaniałej książce Heal Your Wounds and Find Your True Self. Co więcej, ta rana jest najtrudniejsza do rozpoznania. Jest prawdopodobne, że kiedy po raz pierwszy o tym przeczytasz, nie będziesz się identyfikować z tym twierdzeniem. Jednak, gdy staniesz się tego świadoma i zdecydujesz się uleczyć ten problem, wszystko dogłębnie się zmieni.

Urazy w dzieciństwie

Według Bourbeau pięć ran z dzieciństwa to emocjonalne skutki, które napotkałaś podczas swoich pierwszych doświadczeń z rodzicami, których nie potrafiłaś przetworzyć. W tych interakcjach spodziewałaś się bezwarunkowej miłości i akceptacji, ale tak naprawdę jest to praktycznie niemożliwe do osiągnięcia przez cały czas.

Pewne słowa, czyny lub postawy rodziców mają wpływ na ich dzieci, których dziecinne umysły nie mają jeszcze zasobów, by stawić czoła temu, co się z nimi dzieje. W konsekwencji tworzą „maskę”, która jest niczym innym jak mechanizmem obronnym pozwalającym im przetrwać emocjonalnie.

Maska ta obejmuje zestaw przekonań, interpretacji i wzorców zachowań, które są wprawiane w ruch, gdy doświadczane są sytuacje podobne do tych, które ją wywołały. Problem w tym, że z czasem ta maska przestaje działać. Jako dorośli, mamy już osobiste narzędzia do stawienia czoła życiu, ale nadal ożywiamy tę początkową ranę z dzieciństwa i aktywujemy rodzaje mechanizmów obronnych, które już nam nie służą.

Rana upokorzenia

W przypadku rany upokorzenia powstaje ona zwykle między 1. a 3. rokiem życia. Jest to czas, w którym dzieci uzyskują pewną autonomię nad swoim ciałem, ucząc się jedzenia, chodzenia czy korzystania z łazienki. W pewnym momencie mogli poczuć się poniżani, krytykowani lub porównywani przez rodziców do innych. Na przykład, być może ubrudzili swoje ubrania, zmoczyli łóżko lub zachowywali się z brakiem kontroli typowym dla dziecka i byli wyśmiewani, represjonowani lub piętnowani jako brudni lub niegodni.

Warto w tym miejscu wspomnieć, że nie tyle to, co się dzieje, ale to, jak dziecko to odbiera, powoduje, że rana upokorzenia się otwiera. Ten emocjonalny wpływ aktywuje wstyd, poczucie winy, gniew, a nawet uległość. Te elementy tworzą część maski masochisty. To maska, która kieruje ich interpretacjami i zachowaniami, wpływając nawet na ich dorosłe relacje.

Jak to się manifestuje?

Należy wziąć pod uwagę różne aspekty, aby rozpoznać, czy cierpisz z powodu rany upokorzenia. Oto niektóre z najczęstszych:

• Czujesz, że cierpienie jest stałym elementem Twojego życia. Wszystko jest dla Ciebie wysiłkiem, a Twoje starania często kończą się niepowodzeniem. Trudno Ci sobie wyobrazić, że kiedykolwiek osiągniesz to, czego naprawdę chcesz.
• Często się wstydzisz. Co więcej, masz tendencję do angażowania się w sytuacje, które sprawiają, że czujesz się ośmieszana. Być może również wybierasz partnerów, którzy Cię poniżają.
• Nie lubisz się śpieszyć, ale też nie pozwalasz sobie na jazdę we własnym tempie. Ponadto wstydzisz się, że nie jesteś w stanie osiągnąć takiego samego tempa, jak inni.
• Dajesz za dużo innym ludziom. Robisz dla nich wszystko, nawet odkładając na bok własne pragnienia i potrzeby. W głębi duszy masz nadzieję, że zauważą i docenią twoją pracę, ale tak się nigdy nie dzieje. Wręcz przeciwnie, mają tendencję do wykorzystywania lub zastępowania Cię.
• Jesteś nieśmiała, niepewna i niezdecydowana. Martwisz się, co myślą o Tobie inni, zwłaszcza rodzice, których zawsze starasz się zadowolić.
• Jesteś nadwrażliwa i łatwo Cię zranić. Krytyka nadmiernie Cię dotyka i nie wiesz, jak sobie z nią radzić.
• Czujesz się odpowiedzialna za szczęście innych i zajmujesz się sprawami, które Cię nie dotyczą. Czasami czujesz, że nosisz za dużo na ramionach, ale nic na to nie możesz poradzić.
• Możesz mieć problemy seksualne związane z zawstydzeniem i trudnościami w pozwalaniu sobie na przyjemność. Być może uważasz seksualność za coś brudnego lub coś, czego nie jesteś godna.
• Negatywne emocje rekompensujesz jedzeniem, zwłaszcza słodkim i przetworzonym. Jedzenie jest dla Ciebie nagrodą i pocieszeniem. Jednak wstydzisz się, gdy inni widzą, że jesz i czujesz się winna z tego powodu.
• Lise Bourbeau zwraca również uwagę, że osoby cierpiące na ranę poniżenia mają zwykle duże, okrągłe ciała. Tym samym ich sylwetka i waga to kolejny powód, by czuć się nieszczęśliwym i wyśmiewanym.

Wyleczenie rany upokorzenia

Podobnie jak pozostałe cztery rany, rana upokorzenia może zostać zagojona. Jako osoba dorosła musisz uświadomić sobie obrażenia i maskę, którą nosisz. Nie jest to jednak łatwe zadanie. Zaakceptowanie tego, że czujesz się wyśmiewana, zarówno przez innych, jak i przez siebie, jest dla Ciebie bolesne. Niemniej jednak jest to niezbędny pierwszy krok.

Musisz zmienić swoje nawyki. Na przykład powinnaś zacząć słuchać i zajmować się własnymi potrzebami, przestać nadmiernie martwić się o innych i przyjąć pozytywny dialog wewnętrzny. Nie porównuj się ani nie poniżaj. Powinnaś po prostu pozwolić sobie na bycie sobą.

W tym procesie przydatne może być posiadanie terapeuty. Pomoże Ci zidentyfikować źródło urazu i poprowadzi Cię przez proces zdejmowania maski. Więc jeśli zidentyfikowałaś się z którymkolwiek z powyższych, nie wahaj się szukać pomocy.