Rodzaje oprawców i ich charakterystyka

Jako cywilizacja osiągnęliśmy wielki postęp technologiczny. Niewątpliwie ułatwiło nam to życie. Jednak na poziomie etycznym, moralnym, relacyjnym i ludzkim wydaje się, że nie posunęliśmy się aż tak bardzo. Ludzie i zwierzęta wciąż są narażeni na złe traktowanie przez innych. Co więcej, rodzaje oprawców i ich cechy mogą być naprawdę zróżnicowane.

Mówimy o wzorcu afektywnym, behawioralnym i poznawczym, przez który inna istota ludzka (lub zwierzę) jest krzywdzona i uzyskuje się lub utrzymuje nad nią pewną kontrolę. Każdy akt fizyczny, seksualny, emocjonalny, ekonomiczny lub psychologiczny, w którym inna osoba jest krzywdzona, jest uważany za nadużycie.

Tak jak istnieją różne rodzaje nadużyć, istnieją również różne rodzaje oprawców. Przyjrzyjmy się im.

Rodzaje oprawców

Według Amor, Echeburúa i Loinaz (2009) istnieją dwie klasyfikacje, które ukierunkowują badania i debatę na temat typów sprawców.

Klasyfikacja Gottman i in. (1995)

Zgodnie z tą klasyfikacją istnieją dwa rodzaje sprawców, kobra i pitbull. Ta typologia została zdefiniowana przez odniesienie reakcji serca sprawcy podczas kłótni.

Typ 1 sprawcy (kobra)

U tego typu sprawców tętno w obliczu kłótni spada. Charakteryzują się tym, że są antyspołeczne, agresywne i sadystyczne.

Znęcanie się, jakie powodują wobec drugiej osoby, jest zaplanowane (instrumentalne). Co więcej, nie generuje w nich poczucia winy ani wyrzutów sumienia.

Typ 2 sprawcy (pitbull)

W przeciwieństwie do sprawców typu 1, osoby typu 2 mają zwiększone tętno podczas kłótni. Charakteryzują się biernością i agresywnością, chronicznym problemem z gniewem i niepewnym stylem przywiązania. Ich profil psychopatologiczny wskazuje na osobowość unikającą i typu borderline.

Nadużycia, których używają, nie są zaplanowane, ale impulsywne. Odzwierciedla to poważne problemy z kontrolą impulsów i wyrażaniem emocji.

Klasyfikacja Holtzwortha-Munroe i Stuarta (1994)

Rodzaje sprawców w tej klasyfikacji są następujące:

Nadmiernie kontrolowani oprawcy

Są agresywni w sferze rodzinnej ze swoimi dziećmi i partnerem. Jednak częstotliwość nadużyć i ich nasilenie są niewielkie w porównaniu z innymi sprawcami. Ponadto są mniej skłonni do wykorzystywania lub napaści seksualnej na swojego partnera.

Niektóre z ich cech są następujące:

• Prezentują pasywne, zależne i obsesyjne cechy osobowości, aby zdobyć pozorną kontrolę.
• Zwykle żałują złego traktowania i generalnie nie akceptują przemocy.
• Są sprawcami niskiego ryzyka.
• Mają trudności w wykorzystaniu umiejętności społecznych.
• Ich relacje są stosunkowo stabilne.

Impulsywni oprawcy lub z osobowością borderline

Są agresywni fizycznie, psychicznie i seksualnie. Intensywność nadużyć waha się od średniej do wysokiej. Nie ogranicza się to tylko do środowiska rodzinnego, jak w przypadku nadmiernie kontrolowanego sprawcy. Może rozciągać się na dowolny obszar.

Nadużycie jest produktem nagromadzonego wewnętrznego napięcia. Oto jego cechy:

• Impulsywność.
• Niestabilność emocjonalna i nerwowość.
• Chroniczny gniew.
• Obraźliwa osobowość.
• Przywiązanie bazujące na strachu.
• Słabe umiejętności społeczne i komunikacyjne.
• Niski żal za złe traktowanie.
• Historia odrzucenia i nadużyć w dzieciństwie.

Aspołeczni oprawcy

Dokonują instrumentalnego (celowego) wykorzystywania przemocy fizycznej i psychicznej. Wyraża się to w sposób uogólniony we wszystkich kontekstach ich życia. Wykorzystują nadużycia jako strategię, aby uzyskać to, czego chcą i przezwyciężyć swoją frustrację.

W przeciwieństwie do sprawców impulsywnych, którzy działają w odpowiedzi na nagromadzone napięcie, osoby antyspołeczne wykorzystują przemoc w sposób chłodny, wyrachowany i zaplanowany. Niektóre cechy tego typu sprawcy są następujące:

• Narcyzm i manipulacja.
• W dzieciństwie cierpieli z powodu poważnych nadużyć.
• Istnieje duże prawdopodobieństwo, że nadużywają alkoholu i narkotyków.
• Są przestępcami wysokiego ryzyka.
• Mają słabe umiejętności społeczne.

Ogólna charakterystyka sprawców

Szczególne cechy każdego sprawcy mogą się różnić w zależności od siebie. Możemy jednak zdefiniować pewne cechy, które mniej lub bardziej uzupełniają profil wszystkich z nich. Są to:

1. Niepewność

Sprawcy czują się bardzo niepewni siebie i świata. Brak bezpieczeństwa sprawia, że są nieufni, zazdrośni i kontrolujący. Chociaż mogą wydawać się naprawdę pewni siebie, to tylko po to, by zrekompensować swoje poczucie niepewności.

2. Słabe umiejętności społeczne i komunikacyjne

Osoby stosujące przemoc mają trudności z odnoszeniem się do innych w asertywny i satysfakcjonujący sposób. Mają także problemy z komunikowaniem się i wyrażaniem swoich myśli i emocji w sposób asertywny. Te braki uniemożliwiają im rozwiązywanie konfliktów w sposób nieagresywny.

3. Brak empatii

Osoby stosujące przemoc mają problemy z rozpoznaniem i zrozumieniem stanów psychicznych i emocjonalnych innych osób. Dlatego trudno jest im wyobrazić sobie, jak może się czuć druga osoba w związku z jej złym traktowaniem.

4. Agresywność

Osoby stosujące przemoc są agresywne. Próbują narzucić się drugiej osobie, używając strachu, wstydu i poczucia winy, aby zwiększyć swoją siłę. Akt szkodzenia lub zranienia jest widoczny w każdym akcie agresji popełnionym przeciwko drugiej osobie. Bez wątpienia agresywność jest jedną z głównych cech wszystkich napastników.

5. Zależność 

Sprawcy bywają skłonni do uzależnień. To dlatego, że potrzebują innej osoby, z którą mogą rozproszyć poczucie samotności i porzucenia. Potrzebują drugiej osoby, aby pokazać, jak silni i pewni siebie są.

6. Niska tolerancja na frustrację

Osoby stosujące przemoc nie są w stanie samodzielnie regulować i znosić sytuacji, które ich frustrują. Utrudnia im to radzenie sobie z negatywnymi lub nieprzyjemnymi uczuciami, takimi jak stres. Ich niezdolność do samodzielnego radzenia sobie wyraża się w drażliwych zachowaniach.

Każdy rodzaj oprawcy jest inny. Cechy, które opisaliśmy, pozwalają nam mieć globalną wizję tego, jak się zachowują i odnoszą do innych.

Ten szczególny wzorzec interakcji jest problemem psychospołecznym. Co więcej, należy to głęboko zakwestionować. To dlatego, że to nie materialne rzeczy są uszkadzane – stawką jest ludzkie życie.