Strach przed chorobą – coraz powszechniejszy problem

Strach przed zarażeniem się, obsesja ciągłego sprawdzania objawów w internecie w celu autodiagnozy… Strach przed chorobą to coraz częstszy problem. Wiele osób poważnie cierpi z jego powodu.

Zapewne do głowy przychodzi od razu klasyczna hipochondria. Termin ten jednak wyszedł oficjalnie z użycia w piątej edycji klasyfikacji zaburzeń psychicznych Amerykańskiego Towarzystwa Psychiatrycznego z 2013 roku (DSM-5).

Warto również zwrócić uwagę na dwa fakty. Nie jest łatwo żyć w ciągłym strachu przed chorobą. Powoduje to złe samopoczucie oraz lęk i utrudnia zaangażowanie się w sprawy osobiste i zawodowe. Dodatkowo potęguje to cierpienie. Trudno jednak zdiagnozować tę psychiczną dolegliwość.

Lekarze pierwszego kontaktu zwykle koncentrują się na objawach i wykonywaniu badań pod kątem konkretnych chorób. Rzadko kiedy biorą oni pod uwagę możliwość występowania zaburzeń psychicznych u pacjenta. Przeanalizujmy ten temat.

Strach przed chorobą: objawy, przyczyny, leczenie

Strach przed chorobą prowadzi zwykle do dwóch typów zachowań. W pierwszej opcji dotknięta nim osoba udaje się do lekarza i uparcie poszukuje diagnozy swojego stanu. Możliwe jednak, że pacjent przekonany o dużej ilości objawów nie prosi o pomoc, gdyż zbytnio się boi.

“A co, jeśli to coś poważnego? A co, jeśli nie ma na to leku?”. Jak widać, w takim stanie wpada się w spiralę strachu. Jest on zwykle chroniczny i potrafi trwać od dzieciństwa do końca życia.

Gdy osoby cierpiące na tego typu zaburzenie nie otrzymają pomocy, czują się ograniczone i skoncentrowane jedynie na własnym ciele oraz poszukiwaniu objawów chorób, które następnie próbują przyporządkować do opisów znalezionych w internecie.

Nie mówimy tutaj o hipochondrii, gdyż ten pejoratywny termin został oficjalnie usunięty z podręczników diagnostycznych.

Jakie są objawy strachu przed chorobą?

Do niedawna osoby bojące się zachorowania nazywano hipochondrykami. Za tym zachowaniem stoi o wiele więcej: cierpienie emocjonalne, problemy z wykonywaniem codziennych czynności, pracą itp.

Według klasyfikacji zaburzeń psychicznych Amerykańskiego Towarzystwa Psychiatrycznego diagnostyka wymaga rozważenia następujących kryteriów:

• Pacjent martwi się bez przerwy przez okres minimum 6 miesięcy. Obawia się zachorowania na dolegliwości natury fizycznej lub psychicznej.
• Każda dolegliwość powoduje lęk. Swędzenie skóry, ból brzucha, tik powieki, drapanie w gardle, kaszel…
• Strach występuje mimo że pacjent nie cierpi na żadne schorzenie. Badania nie wykazują żadnej dolegliwości.
• Pacjent często chodzi do lekarzy. Może też bać się wizyt lekarskich, co dodatkowo go dobija – myślę, że jestem chory i boję się, że lekarz to potwierdzi.

Przyczyny

Strach przed chorobą warunkowany jest wieloma czynnikami. Zwykle są to zaburzenia psychiczne i problemy ciągnące się od wielu lat. Badania takie jak to przeprowadzone przez indyjski uniwersytet Madhya Pradesh dały bardzo ciekawe wyniki.

• Duża część pacjentów chodzi do lekarza z powodu strachu przed chorobą.
• Około 18 % tych pacjentów ma w rodzinie przypadki tej samej dolegliwości.
• 32,1 % cierpiało z powodu nadużyć w dzieciństwie.
• 25 % cierpi na depresję.
• 23 % ma zaburzenia lękowe (fobie, niepokój..).

Innymi słowy, strach przed chorobą wiąże się z innymi problemami psychicznymi.

Leczenie

Czy strachowi przed chorobą można zaradzić? Owszem. Wymaga to jednak psychoterapii – zwykle poznawczo-behawioralnej. Umożliwia ona odsunięcie od siebie niezdrowych myśli, które intensyfikują cierpienie.

Wówczas pacjent stopniowo uczy się racjonalizować swoje myśli i proporcjonalnie na nie reagować – ze spokojem i bez strachu. Ważna jest także identyfikacja przyczyn tego zaburzenia (nadużycia w dzieciństwie, traumy…).

Uzupełniająco stosuje się leki uspokajające i antydepresyjne (inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny). To jednak kwestia decyzji lekarza. Najskuteczniejsza jest jednak psychoterapia.