Neurotyczność – czy dotyczy także ciebie?

Termin neurotyczność zyskując na popularności stracił część wyjściowego znaczenia. Chociaż od ponad wieku znany jest w psychologii i psychiatrii, skonkretyzował się w psychoanalizie Zygmunta Freuda.

Zasadniczo neurotykami nazywa się osoby konfliktowe, które łatwo się denerwują. Nie do końca jednak o to chodzi. Chociaż od XVIII wieku neurozą nazywało się chwiejność emocjonalną, przyjęte później przez to słowo znaczenie jest zupełnie inne.

Zdaniem Freuda prawie wszyscy są neurotyczni, chociaż intensywność tego stanu bywa różna. W tej optyce, każdy człowiek rozwija w sobie pewien stopień neurozy – wkroczenie w kulturę i społeczeństwo wiąże się z rezygnacją z osobistych pragnień, co generuje napięcie.

“Niezdolność do tolerowania ambiwalencji jest przyczyną neurozy”.

-Zygmunt Freud-

Freud a neurotyczność

Według Freuda neurotyczność to wynik tłumienia instynktów ze względu na wymogi kultury i wbrew swoim pragnieniom. Innymi słowy, to konsekwencja powstrzymywania się od ich realizacji z braku innej opcji, podczas gdy one pozostają żywe.

Tłumienie powoduje napięcie – chcę, ale nie mogę. W optyce Freuda odbywa się walka pomiędzy superego – instancją określającą powinność – a id, czyli instancją reprezentującą najbardziej podstawowe pragnienia. Dlatego jednostka ciągle odczuwa wewnętrzny konflikt.

Napięcie powstaje w sposób nieświadomy i przejawia się tak, że neurotyka nic nie satysfakcjonuje – dominuje w nim konflikt i wątpliwości. Traci więc mnóstwo energii na walkę z rzeczywistością, ale nie jest w stanie jej zmienić – jest to więc nieukierunkowany opór.

Cechy neurotyka

Neurotyk odczuwa niepokój przy każdej czynności. Jego strach i poczucie konfliktu przekraczają codzienny stres. Przy neurozie stres odczuwa się bez konkretnego powodu i bez przerwy.

Neurotycy nie zawsze dużo krzyczą. Tak naprawdę najczęściej są spokojni, a tylko czasami wybuchają. Trwają w konflikcie z sobą samym i ze światem. Przeważa w nich wewnętrzne napięcie, które nie odpuszcza. Ciągle chcą wychodzić, wchodzić, chodzić albo nie chodzić.

Neuroza częściej zdarza się u mieszkańców dużych miast. Dotyka też osoby żyjące w ubóstwie i te z doświadczeniem porzucenia, maltretowania czy zaniedbania w dzieciństwie. Neurotykowi trudno być spontanicznym czy śmiać się – nie potrafi się zrelaksować.

Czy jesteś neurotyczny?

Każdy nas ma w sobie coś z neurotyka – to cena, jaką płacimy za przynależność do kultury i społeczeństwa. Jednak u dojrzałej osoby rezygnacja z pierwotnych instynktów jest konsekwencją racjonalności, a nie jedynie represji.

Przedstawiamy test na stopień neurotyczności. Oto najważniejsze pytania:

• Uważasz się za osobę nadwrażliwą?
• Czujesz się często ofiarą innych?
• Gdy ktoś wskazuje ci twój błąd – usprawiedliwiasz się zanim sprawdzisz czy ma rację?
• Czy często odczuwasz niepokój?
• Wydaje ci się, że inni koncentrują się na tobie?
• Jesteś zazdrosny i nieufny?
• Lubisz krytykować innych?
• Czy małe problemy często rosną dla ciebie do dużych rozmiarów?
• Odczuwasz przesadny optymizm lub pesymizm?
• Masz problemy ze swoją seksualnością?
• Czy inni ludzie często wywołują w tobie zażenowanie?
• Masz ambicję do przekraczania własnych granic?
• Często masz ochotę zmienić pracę lub jesteś często zwalniany?
• Czy jesteś nadmiernie pedantyczny w różnych aspektach życia?
• Jesteś bardzo chaotyczny?
• Czy kłamiesz bez potrzeby?
• Jesteś przesądny?
• Robisz rzeczy, które później uważasz za głupie?
• Przejawiasz jakiś rodzaj zachowania kompulsywnego?
• Cierpisz na fobię?
• Czy łatwo się denerwujesz?
• Trudno ci się skoncentrować?
• Cierpisz na niezdiagnozowane dolegliwości?
• Często boli cię głowa?
• Masz problemy ze snem?

Jeśli odpowiedziałeś “tak” na cztery pytania, masz cechy neurotyka. Jeśli odpowiedziałeś twierdząco na cztery do ośmiu pytań, przejawiasz zachowania neurotyczne. Ponad osiem odpowiedzi twierdzących wskazuje na to, że dotyka cię znaczny problem i powinieneś zgłosić się po pomoc.