Sprzeczne przesłania i związany z nimi dylemat

Sprzeczne przesłania sprawiają, że ani ich nadawca ani odbiorca nie czują się z nimi dobrze. Czytaj dalej, aby dowiedzieć się więcej na temat podwójnej ślepoty!

Czy kiedykolwiek myślałaś o różnicach między tym, co robisz a tym, co mówisz? Dlaczego ktoś wygłasza stwierdzenie, które jest sprzeczne z tym, co naprawdę czuje? Sprzeczne przesłania są dezorientujące. Z dzisiejszego artykułu dowiesz się więcej o tym zagadnieniu z perspektywy psychologicznej.

Czym są sprzeczne przesłania? Czytaj dalej, aby odkryć niektóre z kluczy do zrozumienia tego rodzaju komunikacji, oczywiście z dołączonymi do nich przykładami. Poza tym dowiesz się czegoś na temat obecnie przeprowadzanych badań, zwłaszcza tych prowadzonych przez socjologa Gregory’ego Batesona.

“Język powszechnie podkreśla jedynie jedną stronę każdej interakcji.”

-Gregory Bateson-

Czego dotyczą sprzeczne przesłania?

Sprzeczne przesłania to takie, które przekazują sprzeczne informacje z tego samego źródła. Dlatego też mają paradoksalną naturę. Oceniali je między innymi:

• Psychoanalitycy. Pracują podkreślając logikę tego, co jest sprzeczne. Dzieje się tak, ponieważ oceniają stwierdzenia, które działają w sposób antagonistyczny lub ambiwalentny, niektóre nieświadomie, inne zaś nie do końca.
• Szkoła Palo Alt. Według Watzlawicka koncept podwójnego wiązania opracowano po raz pierwszy w tej szkole. Była to wytyczna komunikacyjna, która prowadzi do specyficznego zachowania w schizofrenii.
• Anzieu. Proponuje, że paradoksy mogą zwiększać pęd odbiorcy do autodestrukcji. Poza tym, według dr Miguela Cherro Aguerre,  promują nieufność i chwieją uczuciem prawdy oraz bytem podmiotu

Gregory Bateson, antropolog i lingwista, mówił od sprzecznych przesłaniach. Koncentrował się głównie na modelu systemowym. Wspominał teorię podwójnego wiązania, podkreślając związek między członkami należącymi do jednego systemu.

Poza tym rozwinął ją, aby wytłumaczyć psychologiczne przyczyny schizofrenii, schorzenia wiązanego powszechnie z wzorcami komunikacji. Podwójne wiązania to dylematy komunikacyjne, które biorą się z antagonizmu miedzy zawartością różnych wiadomości z tego samego źródła. Z tego powodu wywołują dezorientację u ich odbiorców.

Jednak ta teoria została już poprawiona i rozszerzona, wychodząc poza limity schizofrenii. Poza tym zastosowano ją również w innych kontekstach. Zasugerowano na przykład, że podwójne wiązania można do pewnego stopnia zastosować w celu kontrolowania innych lub manipulacji.

Cechy sprzecznych przesłań

W przypadku sprzecznych przesłań nadawca może stwierdzić, że pojawią się negatywne konsekwencje jeśli odbiorca nie będzie stosował się do określonego zachowania. Poza tym wydaje również abstrakcyjne polecenia, które zaprzeczają jego rozkazom. Oto kilka innych cech charakterystycznych dla tego rodzaju wiadomości:

• Interakcja. Może pojawić się podczas każdej komunikacji.
• Powtarzające się wzorce. Nie jest to punktowy wzorzec. Zamiast tego powtarzają się.
• Jedna lub więcej wiadomości. Chociaż zazwyczaj pojawiają się dwie sprzeczne wiadomości, to może być ich więcej.
• Siła. W większości przypadków pojawia się między osobą reprezentującą autorytet oraz taką, która go nie ma.
• Dezorientacja. Osoba otrzymująca sprzeczne przesłania może czuć się zdezorientowana, a nawet zablokowana.
• Wzorce komunikacyjne. Zarówno Twoje, jak i innych, wywierają wpływ na Twoje zdrowie.

Niektórzy badacze twierdzą nawet, że to właśnie takie przesłania leżą u podstaw niektórych patologii. Nie oznacza to, że je wywołują, ale raczej stanowią jedne z czynników, które wspierają lub pobudzają ich rozwój (bodźce). Obecnie przeprowadza się wiele badań na ten temat.

Na przykład artykuł autorstwa Leonardo Gabriela i Pauli Gabriela Rodríguez-Zoya opublikowany w magazynie Palabra Clave (po polsku: Kluczowy świat) pokazuje w jaki sposób procesy komunikacyjne i interakcje społeczne mogą zaburzać lub utrudniać społeczne reprezentacje i społeczną komunikację w teorii podwójnego wiązania.

Ale to nie jedyne badania. Istnieją również takie, które koncentrują się na propozycjach interwencji w sytuacjach podwójnego wiązania podczas interakcji nauczyciel-uczeń. Ten pomysł został przedstawiony przez García-Castro, Saneleuterio i García Ramos w dzienniku Psicología y Educación: Presente y Futuro (po polsku: Psychologia i edukacja: teraźniejszość i przyszłość).

Konsekwencje

Każdy z nas może otrzymać toksyczne i sprzeczne przesłania. Pamiętaj, że mogą się one powtarzać i mieć domniemane treści, które dezorientują, blokują i mogą prowadzić do wystąpienia:

• Uczucia zagrożenia. Dezorientują ludzi, którzy nigdy nie są pewni tego, gdzie stoją, ponieważ są podzieleni między dwa przesłania.
• Winy. Wynikającej z myślenia, że nie robią właściwej rzeczy.
• Zaburzenia lękowe. Wynikające z niewiedzy dotyczącej tego, co powinno się zrobić i przygotowywania się na przyszłość.
• Toksycznych związków. Powstających z powodu pasywnego zachowania wobec osób u władzy i nie rozpoznawania działania podwójnego wiązania.

Takie przesłania wywierają również wpływ na osoby, które je tworzą. Ich pragnienia się są spełnione, a potrzeby pozostają niezaspokojone. Poza tym, aby pojawiło się podwójne wiązanie, związek musi być znaczący. Wszystko dlatego, że rozczarowanie wywołane niespełnionymi oczekiwaniami, może być głębsze.

Sprzeczne przesłanie pojawia się choćby, gdy matka komunikuje swojemu dziecku miłość, a jednocześnie w pewien sposób je odrzuca. Kolejny przykład to gdy jeden partner mówi coś w stylu “Rób co chcesz” albo “Jasne” do swojej drugiej połówki.

Poza tym takie przesłanie pojawia się również, gdy mówisz komuś, że mu ufasz, a jednocześnie cały czas zachowujesz czujność.

Podsumowanie

Krótko mówiąc, wymaganie, które jest obecne w przesłaniu, sprawia, że takich sytuacjach nie wiadomo, w którą stronę należy się udać. Dlatego też sprzeczne przesłania wywołają dyskomfort u obu stron, ale zwłaszcza u osoby, która je wysyła. Dzieje się tak ponieważ będzie im bardzo trudno uzyskać odpowiedź, której pragną.

Odbiorca nie będzie po prostu wiedział, co ma zrobić.