Komunikacja paradoksalna: 6 sposobów na to, by lepiej zrozumieć, czym jest 

Dlaczego czasami mówimy “tak”, gdy w naszej głowie rozbrzmiewa “nie”? Dlaczego wolimy milczeć i nic nie mówić, jeśli w rzeczywistości to, czego chcemy, jest dla nas czymś oczywistym? Co się za tym kryje? Przyczyną jest komunikacja paradoksalna.

Każdego dnia mamy do czynienia z wieloma rodzajami relacji. Z tego powodu podstawą a zarazem celem komunikacji ludzkiej jest wzajemne zrozumienie. Czy to takie trudne?

To problem, który niesie z sobą komunikacja paradoksalna.

Komunikacja paradoksalna. Tak, być może nie, i wręcz przeciwnie

Relacje, które utrzymujemy z innymi, zależą w znacznym stopniu od sposobu, w jaki się komunikujemy. Tak więc, to co nie zostało powiedziane, założenia, kłamstwa lub niejasności nie są naszymi sprzymierzeńcami.

Komunikacja paradoksalna jest sprzecznością wynikającą z prawidłowego wnioskowania spośród spójnych przesłanek. Chociaż może się to wydawać zagadką, ten przykład rozmowy matki z córką pomoże Ci to doskonale zrozumieć:

• “Kochanie, pomóż mi nakryć do stołu”
• “Mamo, myślałam, że może nie zostanę dziś na kolacji. Myślę o pójściu z przyjacielem do kina, dobrze? “
• “Cóż, to zależy od Ciebie…”

Chociaż matka z pewnością chce, aby jej córka została na kolacji, jej słowa pozostawiają decyzję dziewczynie. Matka myśli jedno, twierdzi przeciwnie, a jej córka musi sama wywnioskować, że mama chce, aby została.

To powoduje wewnętrzny konflikt o przyjęciu do wiadomości ukrytej intencji matki a zarazem trzymania się obiektywnych słów. Cokolwiek zrobisz, wpłynie to na Twoją matkę, powodując zmianę w relacji. To właśnie jest przykład paradoksalnej komunikacji.

Gdyby matka powiedziała to, czego naprawdę pragnie, zrobiłaby to w następujący sposób:

“Nie, lepiej, jeśli zostaniesz tutaj i zjesz z nami. Możesz iść do kina ze swoim przyjacielem innego dnia”.

Każdego dnia spotykamy się z takimi sytuacjami, w których ledwo jesteśmy świadomi tej dynamiki. Oczywiste jest, że treść wiadomości nie jest jedyną rzeczą, która ma znaczenie. Za tym wszystkim stoi również zamiar.

Paradoks charakteryzuje się niejednoznacznością

“Powiedz mi, a potem się uspokoję”, może naprawdę oznaczać “nic, co powiesz lub zrobisz, mnie nie uspokoi”. Jedna rzecz i jej przeciwieństwo.

Komunikacja paradoksalna opiera się na różnorodności sposobów, w jakie możemy interpretować to samo przesłanie. Wątpimy w intencje drugiej osoby i wybieramy interpretację tego, co mówi w sposób, który nam odpowiada lub to co nam się wydaje, że ma na myśli.

Chodzi o to, że wytłumaczenie, które konstruujemy, nie musi pokrywać się z tym, które druga osoba chce nam przekazać. Ale być może tak jest. Tutaj właśnie pojawiają się niepewność, zamieszanie i nieporozumienia.

Im bardziej jesteśmy konkretni co do tego, co chcemy powiedzieć, tym mniej przestrzeni pozostawiamy niejednoznaczności. Umożliwia to lepszą jakość naszej komunikacji z innymi ludźmi.

Logika stojąca za teorią nieporozumienia Watzlawicka

Paul Watzlawick był austriackim teoretykiem i psychologiem, u którego możemy szukać punktu odniesienia w dziedzinie psychoterapii. Jego badania starały się wyjaśnić, dlaczego czasami trudno jest zrozumieć meta komunikację a tak łatwo zrobić coś wręcz przeciwnego: uniknąć komunikacji. Aby to zrozumieć, dobrze jest wiedzieć o pięciu aksjomatach komunikacji:

• “Nie można się nie porozumiewać”. Komunikacja zawsze ma miejsce. Przesyłamy nawet wiadomości, których nie chcemy komunikować. Cisza to także komunikacja.
• Wszystkie komunikaty mają poziom zawartości (to, o czym mówisz) i poziom relacji (kontekst komunikacji).
• Charakter związku zależy od sposobu, w jaki każda osoba organizuje komunikację między sobą: proces komunikacyjny jest systemem sprzężenia zwrotnego, jest nadawca i odbiorca
• Istnieją dwie formy ludzkiej komunikacji: cyfrowa i analogowa. Więcej na ten temat powiemy poniżej.
• Wymiana komunikacji może być symetryczna lub uzupełniająca. To zależy od tego, czy relacja jest równa.

Dwa rodzaje komunikacji

Dla Watzlawicka istnieją dwa rodzaje języka do wyrażania tej samej treści: analogowy i cyfrowy.

• Cyfrowy: to, co mówimy. To nie dotyczy komputerów. Odnosi się do treści samej wiadomości. Do tego, co jest zrozumiałe, bezpośrednie i nie wymaga tłumaczenia. Kiedy ktoś mówi: “Potrzebuję więcej miłości”, “Jestem bardzo szczęśliwy”, “Chcę, żebyś mnie cenił” nie musisz tego interpretować. Znaczenie i słowa spotykają się w połowie drogi.
• Analogowy: to, co tak naprawdę mamy na myśli. Jaki rodzaj intencji lub tła kryje się za słowami? Ten rodzaj komunikacji wymaga od nas zastanowienia.

W poprzednim przykładzie matka przekazuje dwa rodzaje komunikacji córce:

• Cyfrowy: “Do Ciebie należy decyzja, czy zostaniesz na lunchu lub pójdziesz do kina”.
• Analogowy: “Zostań tutaj, bo wiesz, że oczekuję, że zjesz z nami”.

Teoria podwójnego wiązania

W taki sam sposób, w jaki poprzednie typy komunikacji mogą do siebie pasować, mogą też istnieć takie, które przeczą sobie nawzajem. Język i słowa nie mają podwójnego znaczenia same w sobie. To my tworzymy podwójny sens.

Autorzy tacy jak Bateson, Jackson, Haley i Weakland zagłębili się w to zjawisko. Mówili o istnieniu podwójnego wiązania: paradoks tworzył sprzeczność. Badali ten rodzaj paradoksalnej komunikacji u pacjentów ze zdiagnozowaną schizofrenią. W wynikach swoich badań starali się wyjaśnić, w jaki sposób kontekst rodzinny i komunikacja wpływają na wygląd i utrzymywanie się tej choroby.

Zdefiniowali podwójne wiązanie jako związek chorobowy, który ma następujące właściwości i cechy:

• Występuje, gdy ma miejsce bardzo intensywna lub naładowana emocjonalnie sytuacja.
• Zachodzi komunikacja paradoksalna: dwa sprzeczne komunikaty są wydawane w tym samym czasie. W większości przypadków jeden słownie a drugi niewerbalnie. Wcześniej omawiane rodzaje komunikacji (analogowej i cyfrowej) nie pasują do siebie.
• W relacjach między osobą, która przekazuje wiadomość, a osobą, która ją otrzymuje, istnieje nierówna siła. Osoba przekazująca wiadomość uniemożliwia drugiej rozszyfrowanie i rozmowę o sprzeczności. Nie pozostawia również miejsca na działanie. Cokolwiek robisz, utkniesz między młotem a kowadłem.

Jak wygląda teoria podwójnego wiązania?

 Bateson zilustrował podwójne wiązanie bardzo odkrywczym przykładem. Pokazał rodzinę, w której starszy brat nieustannie dręczył młodszego. Młodszy brat, na dodatek, był bardzo nieśmiałym dzieckiem.

Zastraszanie doszło do takiego punktu, że ​​młodszy brat płakał z poczucia frustracji i bezsilności, kiedy czuł się prześladowany. Konsekwencją było to, że starszy brat przestawał mu dokuczać, ale rodzice karali młodszego chłopca za krzyki i płacz.

W tej sytuacji dziecko otrzymuje dwie całkowicie sprzeczne wiadomości. Z jednej strony musi wyrazić swoje uczucia, aby zostać zaakceptowanym (nie być zastraszanym). Z drugiej strony, nie może wyrazić swoich emocji, aby być zrozumianym w inny sposób (jeśli je pokażesz, będą konsekwencje). Jakiego wyboru dokona?

Autorzy doszli do wniosku, że podwójne wiązanie jest dysfunkcyjną i niezrównoważoną formą komunikacji, która zniechęca i dezorientuje ludzi. Odbiorca nie wie, czego się spodziewać, a to prowadzi do szeregu możliwych zaburzeń i trudności w relacjach z innymi i z samymi sobą.

Jak widać, jesteśmy otoczeni przez paradoksalną komunikację i podwójne wiązania. Na przykład, gdy znajdziemy znak, który mówi “nie czytaj tego”, pojawia się drugi, który ostrzega “bądź bardziej spontaniczny” lub “nie bądź tak posłuszny”. Wszystkie szukają sprzecznych odpowiedzi w odniesieniu do tego, co reklamują.

Jak komunikacja paradoksalna może powodować konflikt między parami?

Kiedy pojawiają się problemy w romantycznych relacjach, są zwykle spowodowane brakiem wzajemnej komunikacji. Podobnie jak w przypadku naszej rodziny, przekazujemy również sprzeczne informacje o tym, jak się czujemy lub czego chcemy dla naszego partnera

• Żona: “Dzisiaj miałam wyczerpujący dzień w pracy. A na dodatek dzieciaki pozostawiły straszny bałagan w salonie podczas zabawy! “
• Mąż (myśli):” Czego ona chce? Właśnie wróciłem do domu i też jestem zmęczony. Nie prosisz mnie o porządkowanie pokoju, prawda? “
• Mąż (mówi): “No cóż, to dlaczego nie posprzątasz?

Sposób, w jaki mąż reaguje na uwagi żony ukazuje problem. Nie tylko zakłada, że ​​jego żona pośrednio prosi go, aby wysprzątał pokój; ale dodatkowo jego odpowiedź jest całkowicie pozbawiona kontekstu i graniczy z grubiaństwem.

Najlepiej byłoby, gdyby zapytał ją: “Czy chcesz, żebym posprzątał salon? Czy mogę Ci pomóc? Czego potrzebujesz?”. Ale on dochodzi do wniosku, na skutek swoich przekonań i głęboko zakorzenionych założeń, że jej zamiarem jest nie posprzątanie.

Co to oznacza dla związku

 Świadczy to o tym, że oboje partnerzy nie przekazują swoich intencji wystarczająco jasno. Ponadto komunikacja paradoksalna nie jest zwykle jednorazowa, ale ma efekt śnieżnej kuli. Najczęściej pojawia się w każdej rozmowie i może stać się stałym elementem.

W terapii dla par terapeuta może zobaczyć, jak para wyraża swoje problemy przy pomocy gestów i niewerbalnej agresji, jednocześnie ukrywając wrogość za językiem, który wydaje się pełen uczuć lub odwrotnie.

W zidentyfikowaniu paradoksu pomaga czasami próba zrozumienia drugiej osoby, odkrycia, co ma na myśli, nawet jeśli milczy. Jednak w innych przypadkach, gdy nie jesteśmy gotowi zrozumieć, może to spowodować bardzo szkodliwe konsekwencje dla związku i doprowadzić do wielkich konfliktów. Aby móc komunikować się we właściwy sposób, pierwszą rzeczą, którą musimy zrobić, to zrozumieć siebie.