Ofiara, prześladowca i wybawca – poznaj trzy kluczowe definicje

Te pozycje egzystencjalne są typowe dla relacji międzyludzkich pozbawionych autentyczności. Nie ma więzi opartej na prawdzie, ale właśnie na obopólnej „grze kontrolnej”. Uniemożliwia nam to zobaczenie, kim jesteśmy naprawdę i kim tak naprawdę są inni. Ofiara, prześladowca i wybawca są maskami, które pomagają nam ukryć nasze pragnienie, by się nie rozwijać.

“Czasami tarcza rani bardziej niż włócznią”.

-Autor nieznany-

Trzy definicje: ofiara, prześladowca i wybawca

Każda z pozycji egzystencjalnych, według Karpmana, ma swoje charakterystyczne cechy. W ten sposób ofiara, prześladowca i wybawca wykazują mniej lub bardziej stabilne wzorce zachowań, które, jak wspominaliśmy wcześniej, mogą się ze sobą wymieniać. Cechy każdej z nich są następujące:

• Ofiara. To osoby, które przyjmują postawę bezradności. Nie wiedzą, nie mogą, nie potrafią. Dążą do tego, aby inni im pomagali lub wspierali ich, ale jednocześnie narzekają na swój stan. Ich obowiązki spoczywają na barkach innych.
• Prześladowca. To ten, który przynajmniej z pozoru trzyma się z daleka od sytuacji. Jego mocną stroną jest osądzanie innych, co czyni z niezwykłą surowością. Wytykają wszystkie błędy i w pewien sposób cieszą się z cierpienia emocjonalnego innych.
• Wybawca. Ma to związek z postawą charakteryzującą się przyjmowaniem na swoje barki obowiązków należących do innych. Oferują fałszywą pomoc, ponieważ ich wkład nie pomaga innym wzrastać, ale wręcz przeciwnie sprzyja uzależnieniu.

Dramatyczny trójkąt

Ofiara, prześladowca i wybawca to maski o różnych aspektach. Na przykład ofiara może manipulować i wykorzystywać innych zasłaniając się swoją rzekomą bezradność. Jednocześnie dokarmia swoje poczucie bezwartościowości i niepewności. Uważa, że ​​ponieważ ma tyle braków zasługuje na bezwarunkowe zrozumienie. Łatwo staje się agresorem.

Tymczasem prześladowca przenosi swoją frustrację na innych. Dąży do tego, aby inni nadali mu pewien rodzaj władzy lub znaczenia, aby mógł stać się sędzią. Wie, jak pokazać swoje okrucieństwo i zastrasza innych. Ogólnie rzecz biorąc są bardzo tchórzliwi, gdy muszą skonfrontować się ze swoimi obawami.

Wybawca, który wydaje się być najbardziej przyjaznym z całej trójki, musi czuć się potrzebny. Jego pomoc nie jest jednak bezinteresowna. Czuje się nieistotny i stara się, aby inni na nim polegali, aby poczuć się ważnym i zyskać sympatię innych. Czasami się skarży się, ponieważ czuje się wykorzystywany. Z łatwością przestawia się na rolę ofiary.

Przerwij grę opartą na kontroli

Chociaż „gra oparta na kontroli” między ofiarą, prześladowcą i wybawcą staje się sytuacją ustrukturyzowaną, to można się z niej wydostać. Oczywiście wymaga to uczciwości wobec samego siebie i chęci stworzenia bardziej autentycznych więzi z innymi. Istnieją sposoby na przekształcenie tych trzech dramatycznych ról w zdrowsze postawy. Zobaczmy, jak to zrobić:

• Zamiast wybawiać zapewnij empatyczną współpracę. Nie chodzi o radzenie sobie z problemami innych, ale o zdolność do rozpoznawania własnych braków i trudności oraz do samodzielnego ich przezwyciężania. Zdobądź większą pewność siebie i autonomię zamiast się wyzbywać.
• Zamiast prześladować, promuj asertywność. Tym, czego prześladowcy brakuje, jest spojrzenie na samego siebie, zamiast stale patrzeć na innych. Może być przykładem autonomii, o ile ma zalążek asertywności. Wie, jak ustanowić granice, chociaż nie jest tak dobry w przestrzeganiu granic, które ustalają inni.
• Zamiast być ofiarą, przyjmij odpowiedzialność. Zamiast czekać, aż ktoś ją uratuje ofiara powinna skoncentrować się na pełnym przejęciu odpowiedzialności. Może potrzebować pomocy, ale nie powinna prosić o nią natychmiastowo i bez ograniczeń Najpierw musi pomóc sama sobie.

Te trzy pozycje egzystencjalne dają początek tak zwanemu „dramatycznemu trójkątowi Karpmana”. Jest to trójkąt, ponieważ trzy wierzchołki, które go tworzą są ze sobą ściśle powiązane. Żaden z nich nie może istnieć bez innych. Ponadto role tego mogą się między sobą wymieniać. Zatem ofiara prześladuje, prześladowca ratuje, wybawca prześladuje itp.