Kryzys egzystencjalny: to coś o wiele więcej, niż tylko cierpienie

Kryzys egzystencjalny może być doskonałą okazją do połączenia się ze swoją wewnętrzną jaźnią i transformacji. Ten proces pozwoli Ci następnie znaleźć swoją prawdziwą ścieżkę w życiu.

Napisane i zweryfikowane przez psycholog María Alejandra Castro Arbeláez.

Ostatnia aktualizacja: 22 grudnia, 2022

Są takie chwile w życiu, kiedy dopada Cię kryzys egzystencjalny. Zazwyczaj czujesz się wtedy wyczerpany i zaczynasz zadawać sobie „poważne” pytania. Na przykład „dlaczego tu jestem?”. Albo „jaki jest mój cel w życiu?”, czy też „czy robię to, co trzeba?” lub „Co się ze mną stanie, kiedy umrę?”.

Każdy z nas zaliczył tego typu kryzys egzystencjalny w tym, czy w innym momencie swojego życia. Jednak konkretne pytania, które sobie wtedy zadawaliśmy, mogą się dość znacząco różnić od siebie.

Kryzys egzystencjalny może się zdarzyć w dowolnym momencie życia. Tego typu sytuacje przytrafiają się zarówno ludziom bogatym, jak i biednym. Nie wydają się mieć one żadnego związku z materialnym poziomem życia, czy też jakością pracy zawodowej.

Kryzys egzystencjalny zwykle zdarza się wtedy, gdy czujesz, że coś wymyka Ci się spod kontroli. To tak, jakby wszystko, co było dla Ciebie trwałe i pewne, nagle stało się niestabilne. Podobnie jak wszystkie inne tego typu problemy, także i kryzys egzystencjalny wiąże się ze sporą dozą cierpienia i bólu psychicznego.

Ale nawet w takiej sytuacji można jednak dostrzec głębszy sens. Pozwoli Ci on wtedy wyjść poza sam ten ból i cierpienie. Spróbujmy przyjrzeć się nieco bliżej tej ważkiej dla większości z nas kwestii..

Co to w ogóle jest ten kryzys egzystencjalny?

Kryzys egzystencjalny odnosi się przede wszystkim do tych momentów w życiu, w których kwestionujesz swoje własne istnienie. Zwykle zdarzają się one w sposób zupełnie nieoczekiwany i wpływa nawet na to, jak postrzegasz całe swoje życie. W tych momentach zadajesz sobie na przykład tak zwane „trudne” pytania, które mogą wstrząsnąć fundamentami nawet Twoich najsilniejszych przekonań.

Kryzys egzystencjalny wywołuje z reguły w Twojej głowie mnóstwo różnych myśli i uczuć. Innymi słowy, intensywnie wpływa na całą Twoją płaszczyznę poznawczą i emocjonalną. Radzenie sobie z tak wieloma nowymi wrażeniami i rodzajami percepcji może być naprawdę wyczerpujące, dlatego też tak wiele osób uważa je za negatywne zjawisko.

Co więcej, kryzys egzystencjalny jest często związany z kryzysem tożsamości. Kiedy zaczniesz wątpić w to, kim jesteś, zaczniesz też wątpić we wszystko i wszystkich w swoim życiu.

Jak możesz wykryć kryzys egzystencjalny?

Główną cechą, jaką objawia się kryzys egzystencjalny, jest wszechogarniające poczucie pustki. To zjawisko może nie być wyłącznym objawem dla tego konkretnego doświadczenia, ale jest powszechnie spotykanym jego elementem. Ale także niektóre inne objawy mogą pomóc Ci dowiedzieć się, czy cierpisz na kryzys egzystencjalny, czy też nie. Do najważniejszych z nich należą przede wszystkim:

• Poczucie braku znaczenia w życiu. Po prostu wydaje Ci się, że Twoje życie nie ma kierunku. Ani Twoje życie osobiste, ani też i świat wokół Ciebie nie mają żadnego znaczenia.
• Uczucie niepewności. Czujesz się niepewnie i zastanawiasz się nieustannie nad zagadnieniami takimi jak życie i śmierć, dobro i zło, i tym podobnymi.
• Niestabilność emocjonalna. Przychodzą nieustannie do Ciebie niepokojące myśli i uczucia.
• Nie radzisz sobie ze swoimi targającymi Tobą emocjami. Nie wiesz, co robić dalej w życiu. A także nie jesteś pewien, kim jesteś ani do czego służy cokolwiek, co już osiągnąłeś do tej pory. A zatem ciężko Ci jest zaakceptować swoje obowiązki i podjąć jakąkolwiek ważną decyzję dotyczącą przyszłości.
• Ogólne poczucie niezadowolenia z codzienności.
• Bezsenność.

Oczywiście występowanie konkretnych objawów różni się w zależności od danej osoby. W końcu każdy człowiek jest inny i ma także swoje własne unikalne doświadczenia życiowe. Co więcej, należy zauważyć także, że kryzys egzystencjalny może się łączyć wraz z innymi zaburzeniami psychicznymi, takimi jak depresja.

Nie oznacza to jednak, że kryzys egzystencjalny z konieczności musi doprowadzić do rozwoju depresji. Taka zależność na szczęście nie występuje.

Wykorzystaj kryzys egzystencjalny na swoją korzyść

Chociaż kryzys egzystencjalny może być z pewnością wyczerpujący, możesz go wykorzystać na swoją korzyść. Chodzi o to, aby zacząć dostrzegać różne rzeczy z zupełnie innej perspektywy. Musisz docenić po prostu swój potencjał i wykorzystać go do poprawy sytuacji życiowej.

Austriacki neurolog i psychiatra Viktor Frankl podkreślił ten sposób patrzenia na kryzys egzystencjalny. Stwierdził też, że dzięki temu ludzie będą mieli zdolność wznoszenia się ponad trudne sytuacje i pokonywania przeciwności losu. Aby to zrobić, musisz jednak najpierw znaleźć jakiś sens w tej konkretnej sytuacji i ogólnie w swoim istnieniu.

Na tej podstawie Viktor Frankl stworzył nową dziedzinę nauki, którą jest logoterapia. Stanowi ona rodzaj psychoterapii, która dowodzi, że siłą napędową każdego człowieka jest poszukiwanie sensu. Uważał on także, że każda osoba jest wyjątkowa i nieporównywalna. A to według tego austriackiego naukowca oznacza, że proces rozwoju osobistego każdego człowieka będzie również wyjątkowy.

Logoterapia Viktora Frankla

Ten rodzaj terapii pomaga ustalić cel w życiu każdego z nas. A tym samym pomaga także znaleźć sens życia. Kluczem do sukcesu jest wyjście poza ramy samego tylko cierpienia i ujrzenie kryzysu egzystencjalnego jako okazji do zbadania, kim jesteś. A następnie dzięki temu będziesz w stanie wykonać duży krok naprzód.

Logoterapia istnieje od dawna i nadal jest skuteczna. Jednym z przykładów logoterapii we współczesnej psychologii i psychoterapii jest badanie przeprowadzone wśród irańskich studentów na temat depresji.
Logoterapia może również pomóc Ci przestać postrzegać siebie samego jako ofiarę tego ataku emocji.

Zamiast tego możesz skorzystać z okazji, aby poprawić swoją odporność. Innymi słowy, Twoja zdolność do przezwyciężania niekorzystnych sytuacji okaże się tutaj kluczowym czynnikiem na drodze do sukcesu.

Jeśli zmienisz całą perspektywę, zobaczysz od razu nowe koncepcje, pomysły i zasoby, które wcześniej mogłeś przegapić. Ponadto, jeśli zaakceptujesz, że kryzys egzystencjalny jest nieodłączną częścią życia każdego z nas, Twoja udręka może zostać zastąpiona przez spokój ducha.

Przeżycie kryzysu egzystencjalnego bez blizn na psychice jest prawie niemożliwe. Zamiast więc marnować swój wysiłek na cierpienie, spróbuj zaakceptować go, przeanalizować i dowiedzieć się dzięki temu, dlaczego tak się stało i dokąd Cię to zaprowadzi.

Kryzysy egzystencjalne są nieodłączną częścią życia. Nauczenie się, jak sobie z nimi poradzić, to proces w pełni osobisty. Ale postrzeganie ich jako możliwości uczenia się jest zdrową strategią dla nas wszystkich.

Najważniejsze jest jednak to, aby przekroczyć swoje cierpienie i wątpliwości i pójść dalej. Dzięki temu uda Ci się wyjść z kryzysu silniejszym niż kiedykolwiek do tej pory.