Haloperidol to lek przeciwpsychotyczny lub neuroleptyczny. Ze względu na budowę chemiczną jest to butyrofenon. Haloperidol został odkryty po raz pierwszy w 1958 roku przez Paula Janssena i jest typowym środkiem przeciwpsychotycznym.
Pomaga on leczyć objawy schizofrenii, takie jak omamy, urojenia lub pobudzenie.
Jest czynnikiem osłabiającym ośrodkowy układ nerwowy, więc ma działanie uspokajające. Działanie to jest wykorzystywane w leczeniu agresywności i pobudzenia.
W jakim celu stosuje się haloperidol?
U osób powyżej 18 roku życia lekarze przepisują haloperidol w leczeniu:
- Schizofrenii.
- Stanów zmieszania, które nie reagują na terapie bez leków.
- Epizody maniakalne, związane z zaburzeniem afektywnym dwubiegunowym.
- Pobudzenie psychoruchowe związane z zaburzeniami psychotycznymi.
- Agresywność i objawy psychotyczne u pacjentów z chorobą Alzheimera, otępieniem i otępieniem naczyniowym.
- Zaburzenia tikowe, takie jak zespół Tourette’a, które nie reagują na inne rodzaje leczenia.
- Choroba Huntingtona, która nie reaguje na inne rodzaje leczenia.
U dzieci heloperidol jest przepisywany w ostateczności, gdy inne metody leczenia nie działają lub gdy organizm pacjenta ich nie toleruje. Haloperidol jest przepisywany w leczeniu:
- Schizofrenii u nastolatków w wieku od 13 do 17 lat.
- Agresywności u dzieci i młodzieży w wieku od 6 do 17 lat, które również cierpią na autyzm lub jakieś zaburzenia rozwojowe.
- Zaburzenia tikowe, jakie jak zespół Tourette’a, u dzieci i młodzieży w wieku od 10 do 17 lat.
Ponadto naukowcy badają obecnie stosowanie haloperidolu w celu zapobiegania delirium. Pomocne wydaje się być podawanie małych dawek leku, w celu zmniejszenia majaczenia u pacjentów wysokiego ryzyka i pacjentów, którzy mają przejść operację.
Może to także pomóc w zapobieganiu nudnościom i wymiotom, szczególnie po operacji lub chemioterapii. Kilka badań potwierdziło skuteczność i bezpieczeństwo tego ostatniego określonego zastosowania.
Mechanizm działania
Haloperidol to silny środek antagonistyczny dla receptorów dopaminy. Działa poprzez nieselektywne blokowanie centralnych receptorów D2. Blokuje również receptory adrenergiczne alfa-1, ale w mniejszym stopniu.
Blokując odbiór dopaminy, lek zmniejsza jej nadmiar w mózgu. Haloperidol tłumi tym samym urojenia i halucynacje. Powoduje także uspokojenie psychoruchowe, co jest przydatne w wielu przypadkach schizofrenii i zaburzeń afektywnych dwubiegunowych.
Skutki uboczne
Heloperidol, podobnie jak prawie wszystkie leki psychotropowe, może powodować pewne działania niepożądane. Dotyczą one zazwyczaj mechanizmów działania. Tak naprawdę większość efektów ubocznych haloperidolu jest spowodowana blokadą dopaminy w innych obszarach ciała. Najczęstsze działania niepożądane to:
- Objawy pozapiramidowe
- Bezsenność
- Podniecenie
- Hiperkinezja
- Migreny
Inne, rzadziej występujące działania niepożądane obejmują:
- Zaburzenia psychotyczne
- Depresję
- Przybieranie na wadze
- Drgawki
- Hypertonię
- Niedociśnienie ortostatyczne
- Dystonię
- Senność
- Zatrzymanie moczu
- Zaburzenia erekcji
- Nudności i wymioty
- Zaburzenia widzenia
Haloperidol i inne leki
Eksperci nie zalecają przyjmowania tego leku z innymi środkami przeciwpsychotycznymi, ponieważ może to zwiększyć intensywność działań niepożądanych. Ponadto objawy pozapiramidowe mogą się nasilić.
Ciężka reakcja niepożądana może oznaczać manifestację złośliwego zespołu neuroleptycznego (NMS). Chociaż nie jest to powszechne, najlepiej jest mieć tego świadomość, aby uzyskać wczesną diagnozę, jeśli istnieje podejrzenie pojawienia się choroby. Najczęściej występuje ona na początku leczenia.
Powoduje między innymi sztywność mięśni, wysoką gorączkę i arytmię. Dlatego też ważne jest, aby postępować zgodnie z radami specjalistów, ponieważ odpowiadają oni za kontrolowanie leczenia oraz ocenę jego skuteczności i potencjalnego ryzyka.
Leczenie haloperidolem należy rozpocząć od małej dawki. Następnie lekarz może zasugerować zwiększenie jej, w zależności od reakcji i potrzeb pacjenta, a także oceny związku między korzyściami a kosztami leczenia. Ponadto, aby uniknąć skutków ubocznych, dawka musi być zawsze jak najniższa.
Lekarze muszą zachować ostrożność przepisując haloperidol starszym pacjentom i małym dzieciom. Muszą oni dostosować dawkę do pacjenta i obserwować inne działania niepożądane, które mogą się pojawić.