Toksyczna przyjaźń nie jest jednostronna. Toksyczność zawsze jest podsycana przez obie strony. W niektórych przypadkach dwie osoby zaangażowane w tego typu przyjaźń przejawiają oczywiste zachowania toksyczne. W innych przypadkach jedna osoba jest stroną czynną, a druga pasywną.
Ta druga prawie zawsze ma bardzo niską samoocenę. Prawda jest taka, że toksyczna przyjaźń to nie jest kwestia dobra i zła, lecz raczej nieadekwatnych i niszczących relacji i wzajemnego traktowania.
Mieszkańcy wschodniej Azji powtarzają maksymę, która może wydawać się bardzo oczywista, ale zawiera wielką mądrość: „Podobieństwa się przyciągają”. Jeśli chodzi o relacje międzyludzkie, świadomie lub nieświadomie, szukamy i przyciągamy tych, którzy mają mocne i słabe strony podobne do naszych.
Rzadko zdarza się, żeby ktoś o silnym stanie psychicznym angażował się w bardzo neurotyczną lub toksyczną relację. To raczej niska samoocena i ciągłe poniżanie lub surowe traktowanie w dzieciństwie sprzyja nawiązywaniu toksycznych przyjaźni.
„To, co sprawia, że przyjaźń jest nierozerwalna i podwaja jej urok to uczucie, którego brak w miłości: pewność”.
-Hororé de Balzac-
Nie ma ludzi tak bardzo nieatrakcyjnych, że trzeba od nich uciekać. Z drugiej strony nie ma także ludzi doskonałych, którzy nigdy nie popełniają błędów lub nie mają cech wymagających poprawy. Toksyczna przyjaźń jest destrukcyjna i obie strony dodają do niej trucizny.
Czasami chodzi o zmianę relacji. Innym razem nie ma innego wyboru, jak tylko zerwać kontakt. Ważne jest, aby nauczyć się rozpoznawać oznaki, które świadczą o nieodpowiednim związku. Poznaj kilka z nich.
Toksyczna przyjaźń to częste ubliżanie
Toksyczna przyjaźń to powszechny rodzaj relacji wśród osób o niskim poczuciu własnej wartości. Jednym z najbardziej szkodliwych aspektów tego typu relacji są uwłaczające komentarze, które nie są wyrażone wprost, ale raczej zakamuflowane.
Gdyby zostały wypowiedziane otwarcie, prawdopodobnie doprowadziłoby to do powstania dystansu. Dlatego toksyczni przyjaciele stosują wyrafinowanie, ironię, sarkazm i aluzje.
W rzeczywistości treść tych komentarzy jest agresywna. Ich celem jest zbagatelizowanie wartości drugiej osoby lub jej osiągnięć. Toksyczna przyjaźń charakteryzuje się ciągłą ambiwalencją: jedna osoba jest jednocześnie przyjacielem i wrogiem. Jednocześnie istnieje bliskość i dystans.
Stąd typowa dla tego rodzaju podwójnej gry relacji jest ukryta krytyka, która ma utrzymać tę podwójną grę. Na ogół krytyka płynie z obu stron i w ten sposób nigdy nie gaśnie. Obie osoby ranią się nawzajem, ale potrafią to ukrywać.
Przyjaźń czy wina przez współudział?
Są przyjaźnie, w których zawsze łamie się jakiej reguły. Dzieje się tak, gdy relacja opiera się na spożywaniu alkoholu lub innej uzależniającej substancji. Zdarzają się również przypadki, w których kontakty są utrzymywane w celu zatuszowania niewierności, uniknięcia zobowiązań lub nadmiernych ekscesów. Jest to jasny przykład pomagania i podżegania do pozostawania w złym towarzystwie.
Jest to toksyczna przyjaźń, ponieważ „przyjaciel” jest jedynie środkiem do kontynuowania zachowań, które są dalekie od pozytywnych. Żadna ze stron nie jest zainteresowana dobrem drugiej osoby. Ci ludzie po prostu wykorzystują się nawzajem, aby uwydatnić niewłaściwe aspekty swoich osobowości.
Ten rodzaj przyjaźni zwykle kończy się, gdy jedna ze stron chce poprawić swoje życie. W takiej sytuacji często dzieje się tak, że druga osoba próbuje wszystkiego, aby temu zapobiec, ponieważ w przeciwnym razie pozostanie bez towarzysza swojego toksycznego przestępstwa.
Ciągle czujesz się źle
Niewątpliwym znakiem, że Twój związek to toksyczna przyjaźń jest uczucie, które pozostaje po spędzeniu czasu z tą drugą osobą. Pewnie czasem dostrzegasz swego rodzaju ciężkość. Czujesz emocjonalne wyczerpanie. Możesz odczuwać nawet rozdrażnienie, mimo że nie umiesz jednoznacznie określić przyczyny. Równie możliwy jest smutek i poczucie winy.
Najprawdopodobniej pojawia się cała sieć łączących się ze sobą nieświadomych objawów. Z ich powodu czujesz się źle po spotkaniu z tą osobą, a jednak, o dziwo, nie potrafisz zakończyć przyjaźni z nią. Związek między Wami jest neurotyczny i opiera się na nieświadomych uczuciach lub pragnieniach. Prawda jest taka, że wszystko to sprawia Ci ból, ale masz poczucie, że nie jesteś w stanie uniknąć powtarzania tego samego doświadczenia.
Wszystko kręci się wokół negatywnej wizji
Są przyjaciele, którzy spotykają się i zawsze przekazują sobie negatywne opinie. Czasami jest to zjadliwa krytyka innych ludzi. Tego typu toksyczna przyjaźń żywi się plotkami, intrygami i oszczerstwami wobec innych. Toksyczni przyjaciele posiadają punkty widzenia, które umniejszają zasługi innych ludzi i podsycają istniejące konflikty. Wzmacniają nawzajem swoje postawy i łączą je w jedną silną toksyczną postawę.
W innych przypadkach atmosfera jest gęsta od skarg. Nie chodzi o szukanie powodu do płaczu. Bardziej polega to na walce o to, kto jest najbardziej nieszczęśliwą ofiarą lub o wzajemne wzmacnianie poczucia bycia ofiarą. W tym przypadku toksyczna przyjaźń to sposób na rozmyślanie nad trudnościami życiowymi i rozpaczanie nad nimi. Nie pojawia się jednak chęć poradzenia sobie z tymi kłopotami.
Brak wzajemności
Zdrowa przyjaźń opiera się na wzajemności i równowadze.
Są jednak ludzie, którzy szukają przyjaciół tylko po to, aby żądać od nich różnych rzeczy lub o nie prosić. Uważają się za ludzi, którzy wiele potrzebują od innych. I, idąc dalej tym tokiem myślenia, inni mają domyślny obowiązek spełniania ich potrzeb.
W wielu przypadkach te osoby nie zdają sobie sprawy ze swojego zachowania, ponieważ uniemożliwia to ich egocentryzm. Brak wzajemności objawia się na przykład gdy tylko jedna osoba mówi, a druga może tylko słuchać.
Albo gdy jedna ze stron uważa, że jej problemy są niewątpliwie ważniejsze i mają wyższy priorytet niż drugiego człowieka. Wtedy często zdarza się, że gdy ktoś ma kłopoty, ich przyjaciel znika. Można na niego liczyć tylko wtedy, gdy wszystko idzie idealnie.
Toksyczna przyjaźń bierze znacznie więcej, niż daje. Właściwie to ma niewiele wspólnego z przyjaźnią. Być może w rzeczywistości istnieje wzajemna relacja, ale sposób jej funkcjonowania i przeżywania szkodzi obu osobom. Problemem jest nie tylko druga osoba, ale także ta, która pasywnie toleruje tego typu związek.
Zawsze upodabniamy się nieco do osób, z którymi spędzamy czas. Jeśli naszym celem jest być coraz lepszym człowiekiem, aby rozwijać się i chronić nasze dobro, ważne jest, abyśmy wybrali typ ludzi, z którymi połączy nas prawdziwa przyjaźń.
Zdjęcia dzięki uprzejmości Amèlie Fontaine
Bibliografia
Wszystkie cytowane źródła zostały dokładnie sprawdzone przez nasz zespół, aby zapewnić ich jakość, wiarygodność, trafność i ważność. Bibliografia tego artykułu została uznana za wiarygodną i posiadającą dokładność naukową lub akademicką.
- Felmlee, D., & Faris, R. (2016). Toxic Ties: Networks of Friendship. Social Psychology Quarterly, 79(3), 243–262. https://doi.org/10.1177/0190272516656585
- Sternberg, RJ (2018). Sabiduría, insensatez y toxicidad en el desarrollo humano. Investigación en Desarrollo Humano, 15 (3-4), 200-210.