Asertywna rozmowa – przewodnik krok po kroku

Asertywna rozmowa jest kluczem do wyrażania opinii, negocjowania i wyrażania siebie z szacunkiem. Strategia ta jest bardzo przydatna w naszych relacjach uczuciowych, osobistych i zawodowych, ale nie zawsze wiemy, jak ją wdrożyć. Z tego powodu chcemy podzielić się z Tobą przewodnikiem krok po kroku, dzięki któremu nauczysz się prowadzić asertywną rozmowę.

Różne techniki, ćwiczenia i propozycje pomagają nam komunikować się stanowczo i z szacunkiem. Ważne jest, aby pamiętać, że asertywność to coś więcej niż zestaw kroków. To postawa i styl relacji z innymi. Jest ściśle powiązana z poczuciem własnej wartości i empatią, a także stosuje się ją na różne sposoby (González i Kasparane, 2009).

Jeśli nie wiesz, od czego zacząć, w tym artykule znajdziesz podstawy do wprowadzania zmian w Twoich interakcjach międzyludzkich.

Znaczenie asertywnej komunikacji

Zanim wyjaśnimy, jak prowadzić asertywną rozmowę, chcemy podkreślić liczne korzyści, jakie niesie ze sobą ten sposób komunikacji. Pamiętaj, że jest to styl, który wykazuje równowagę pasywnością (podporządkowaniem się drugiej osobie) a agresją (zmuszeniem drugiej osoby do poddania się). Pozwala zatem stanowczo wyrażać nasze opinie, pragnienia i potrzeby, nie okazując jednocześnie braku szacunku dla rozmówcy.

Umiejętność ta przynosi korzyści w różnych obszarach (Postolatii, 2017):

• Asertywność sprzyja równowadze i sprawiedliwości w relacjach międzyludzkich.
• Pozwala nam bronić naszych praw i interesów bez strachu i bez krzywdzenia innych.
• Pomaga nam podejmować lepsze decyzje i osiągać sukces w karierze zawodowej.
• Asertywność rozwija inteligencję emocjonalną i pomaga nam być szczęśliwszymi, uczciwymi, zdrowymi i nie posługiwać się manipulacją.
• Osoby asertywne czują się bardziej umiejętne i pewne siebie oraz łatwiej osiągają swoje cele.
• Sprzyja sukcesowi interpersonalnemu, czy to w przyjaźni, związkach romantycznych, rodzinnych czy zawodowych.
• Zapobiega konfliktom, nieporozumieniom i rozbieżnościom, dzięki czemu możemy cieszyć się bardziej pozytywnymi i satysfakcjonującymi relacjami.

Przeczytaj też artykuł: Przejęcie kontroli – rozpoznaj mechanizmy, które za nim stoją

Asertywna rozmowa – przewodnik krok po kroku

Podsumowując, ten przewodnik po prowadzeniu asertywnej rozmowy jest przydatny, jeśli masz konflikty w pracy z przełożonymi lub współpracownikami. Przyda się też, jeśli masz trudności z wyznaczaniem granic lub chcesz poprawić sposób komunikowania się z bliskimi, unikając niepotrzebnych napięć.

Kroki, które zaproponujemy, choć z pewnymi modyfikacjami, opierają się na modelu komunikacji bez przemocy zaproponowanym przez Marshalla Rosenberga. Mamy nadzieję, że uda Ci się z nich skorzystać.

Dowiedz się więcej: Serca z lodu: ludzie, którzy mają problemy z wyrażaniem swoich emocji

1. Opieraj się na obiektywnych faktach

Ile rozmów zacząłeś od zwrotów typu „Zawsze źle mnie traktujesz” lub „Ta firma mnie nie ceni”? Możesz wprawdzie tak właśnie się czuć, ale powiedzenie tego w ten sposób sprawi, że słuchacz odbierze to jako osobisty atak i przyjmie postawę obronną. Dlatego najważniejsze jest wyrażenie konkretnych i obiektywnych faktów bez wydawania osądów.

Oznacza to neutralny dialog na temat czegoś, co właśnie się wydarzyło. Na przykład: „Wczoraj rozmawiając ze mną podniosłeś głos”, „Nie widzieliśmy się kilka dni” lub „W raporcie, który mi przekazałeś, brakuje kilku ważnych informacji”. W ten sposób odwołujesz się do bezspornych faktów, a nie osądzasz i nie oceniasz rozmówcy.

2. Asertywna rozmowa – mów z własnej perspektywy

Drugim krokiem jest uświadomienie sobie i wzięcie odpowiedzialności za własne emocje. Często skupiamy się na drugiej osobie i tym, co według nas jest złe, ale zapominamy, że to tylko interpretacje, a jedyną prawdą, o której możemy mówić, jest to, co czujemy.

Mówienie partnerowi, że zawsze cię ignoruje, jest interpretowaniem jego działań z własnej perspektywy i zrzucaniem winy i odpowiedzialności na drugą osobę. Wręcz przeciwnie, powiedzenie „Czuję się samotny” mówi o twoich wewnętrznych spostrzeżeniach i odczuciach, o czymś, co nie daje możliwości debaty i nie zrzuca winy.

Ważne jest, aby zrozumieć, że – jak wskazuje w swojej pracy Surprising Purpose of Anger Rosenberg – złość jest zdrową emocją, ponieważ uświadamia nam, że mamy nierozwiązaną potrzebę. Jeśli odpowiednio ją okażemy, sprawimy, że druga osoba wczuje się w naszą sytuację, ponieważ okazujemy, że jesteśmy bezbronni.

Na przykład, gdy powiesz: „Czuję niepokój i dyskomfort, kiedy dom nie jest posprzątany”, drugiej osobie łatwiej będzie wczuć się w to, co mówisz i Cię wysłuchać, niż gdybyś po prostu powiedział: „W domu jest bałagan, a z Ciebie – bałaganiarz”.

3. Wyrażaj konkretne prośby

Celem asertywnej rozmowy jest pomoc w osiągnięciu punktu wzajemnego zrozumienia, w którym obie strony będą szanowane i brane pod uwagę przy podejmowaniu decyzji. W tym celu ważne jest przedstawienie konkretnych żądań. Oznacza to, że należy przekazać danej osobie, w jaki sposób może ona przyczynić się do rozwiązania danej potrzeby.

Prośba musi być jasna, konkretna i wyrażona w sposób pozytywny. Przykłady takie jak „Chcę, żebyś przestał mnie ignorować” lub „Chciałbym, żebyś wykonał swoją pracę” nie są skutecznymi opcjami komunikacji. Zamiast tego lepiej powiedzieć takie rzeczy, jak „Chciałbym codziennie chwilę porozmawiać”. Lub: „Byłbym wdzięczny, gdybyś przejrzał pozycje na tej liście przed złożeniem raportu”.

4. Asertywna rozmowa – podkreśl obopólne korzyści

Nie należy jednak mylić asertywnej prośby z narzucaniem lub stawianiem oczekiwań. Czwartym krokiem podczas asertywnej rozmowy jest przekazanie drugiej osobie tego, co czujemy. Należy też poinformować, jakie zmiany można wprowadzić w danym zakresie.

Jednak to do rozmówcy należy decyzja odnośnie tego, czy przyjąć prośbę, choćby częściowo, czy też ustalić własne warunki. Faktem jest, że nasze prawa, opinie i potrzeby są wartościowe, ale tak samo wartościowe są także prawa innych.

Rozmówca będzie bardziej skłonny do współpracy, jeśli podkreślimy korzyści, jakie ta zmiana może przynieść obu stronom, a nie tylko nam.

Na przykład: „Jeśli utrzymamy porządek w domu, moglibyśmy spędzić więcej czasu razem, robiąc coś fajnego, zamiast sprzątać”. Lub „Przeglądając raport przed jego dostarczeniem, przyspieszamy terminy i oszczędzamy sobie konieczności powtarzania tych samych zadań”.

Asertywna rozmowa – trzymaj wrogów na dystans

Jak widać, stosując tylko cztery proste punkty, możemy prowadzić asertywną, pozytywną i skuteczną rozmowę nakierowaną na oczekiwane rezultaty. Poniższe kroki stanowią wygodny przewodnik podczas komunikowania swoich opinii, ale jak powiedzieliśmy, asertywność to raczej całościowa postawa.

Dlatego według artykułu opublikowanego w Journal of History Culture and Art Research dobrą komunikację osiągniesz, jeśli będziesz unikać interpretacji i osądów, obwiniania innych, uchylania się od odpowiedzialności. Należy też unikać dokonywania porównań lub prób narzucania swoich pragnień oraz potrzeb. Aby osiągnąć ten cel, niezbędna jest zdecydowana i pełna szacunku postawa, w której w związku panuje sprawiedliwa równowaga.