Znęcanie się nad dziećmi - dlaczego dzieciom trudno o nim mówić

Według byłego prezydenta RPA Nelsona Mandeli, znęcanie się nad dziećmi jest jednym z najbardziej odrażających czynów, jakie istnieją. Bez wątpienia ofiary doświadczają negatywnych konsekwencji, które często mogą zmienić bieg ich życia.

Napisane i zweryfikowane przez psycholog Gorka Jiménez Pajares.

Ostatnia aktualizacja: 20 maja, 2023

Nelson Mandela powiedział, że „znęcanie się nad dziećmi pozostaje na zawsze w ich ciałach i duszach”. Rzeczywiście, znęcanie się nad dzieckiem jest odrażającym czynem. Co więcej, ich kruchość po traumie sprawia, że trudno im mówić o molestowaniu.

W przypadku wykorzystywania seksualnego zwykle idzie to w parze z przymusem. Na przykład pedofil często stosuje podłe metody, takie jak przekupstwo lub zastraszanie. Oznacza to, że umysł dziecka jest dotknięty toksycznością czynu i potencjalnie przyczyni się do odczuwanego przez nie poczucia winy.

Znęcanie się nad dziećmi – utracone dzieciństwo

Istnieją różne konsekwencje znęcania się nad dzieckiem. Zwykle istnieją jednak wspólne wzorce, które pomagają ustalić fakty. Gniew lub smutek są częścią tego wspólnego mianownika. Dziecko przedwcześnie porzuca też swoje dzieciństwo, a wraz z nim niewinność i związane z nią zaufanie.

Co więcej, ich poczucie własnej wartości zwykle cierpi, ponieważ czują się winne i głęboko zawstydzone. Przemoc każe im zadawać sobie pytania w rodzaju: „Dlaczego tego nie powstrzymałem?”, „Dlaczego ja?”. Skrzywdzone dzieci dochodzą do wniosku, że są słabe, mniej zdolne, a nawet złe.

Co więcej, awersyjna intensywność emocjonalna doświadczenia często blokuje ich pamięć o traumie. To tak, jakby to, co się stało było zamknięte w ich umysłach za drzwiami, do których jest niewiele kluczy. W konsekwencji tego zaprzeczania mają trudności z koncentracją, a ich wyniki w nauce spadają. Mogą nawet doświadczać epizodów dysocjacyjnych i „odłączać się” od świata, ponieważ nie zapewnia im on bezpieczeństwa, którego potrzebują.

Ponadto różne badania wykazały, że zarówno wykorzystywanie seksualne, jak i jego konsekwencje mogą być dziedziczone. Na przykład, jeśli dziecko nauczy się, że bycie wykorzystywanym jest „normalne” (ponieważ stało się to dla niego sposobem na życie), prawdopodobnie rozwinie u niego niepewny styl przywiązania połączony z zachowaniami autodestrukcyjnymi.

Dzieciom trudno jest mówić o wykorzystywaniu, ponieważ straciły nadzieję

Zaufanie maltretowanego dziecka do dorosłych jest jak waza, którą brutalnie rzucono o ścianę. Jest rozbite. Najwyższe nasilenie osiąga, gdy sprawcą czynu jest rodzic, brat, przyjaciel lub ktoś znajomy.

Jeśli dziecko nie może ufać bliskim, dorasta, karmiąc się niebezpiecznym przekonaniem, że nie może ufać nikomu. Co więcej, skoro uważa, że nikomu nie może ufać, to jak miałoby kimkolwiek rozmawiać o nadużyciach?

Często zdarza się, że sprawca próbuje uciszyć dziecko. W tym celu stosuje groźby i kłamstwa, a także przemoc. Uciszając je, wycisza jego zdolność do proszenia o pomoc. Co więcej, pozbawia je szansy na obiecującą ścieżkę w przyszłości.

Milczące usta i umysł płonący bólem

W emocjonalnym wszechświecie dziecka milczenie nie jest w porządku. Dzieci albo milczą, bo się wstydzą, albo dlatego, że chcą zapomnieć  lub dlatego, że są wyjątkowo zdezorientowane lub znormalizowały nadużycia.

Mogą też milczeć, ponieważ ich kompetencje językowe zostały zakłócone i jest to jeszcze jeden objaw lub następstwo traumy. Za tego rodzaju mutyzmem kryje się wiele lęków, zmartwień i obaw. Na przykład:

• Boi się mówić z powodu reakcji sprawcy. Może to być spowodowane tym, że sprawca groził dziecku. Na przykład powiedział mu, że jeśli cokolwiek ujawni, to ten zabije kogoś z bliskich ofiary.
• Myśli, że ludzie oskarżą je o kłamstwo. To przekonanie, w połączeniu z intensywnym poczuciem winy i wstydu, jest potężnym elementem, który powstrzymuje ich przed powiedzeniem komukolwiek o traumie.
• Boi się, że jeśli powie o tym bliskim, przestaną je kochać. Tego typu uczucia są powszechne po gwałcie osoby dorosłej. Nic dziwnego, że w populacji dziecięcej to przekonanie może osiągnąć wyższy poziom.
• Wierzy, że wyjawienie tego, co się stało i tak niczego nie zmieni. W efekcie, chociaż mogą cenić rozmowę o nadużyciu, odrzucają taką możliwość, ponieważ uważają, że będzie to bezużyteczne.
• Dziecko wierzy, że fakt, że zostało wykorzystywane, oznacza, że ktoś to zauważy i mu pomoże. Jednak gdy zbawienie nie następuje, czuje się jeszcze bardziej beznadziejnie. Te uczucia wpływają na powagę traumy.

Blizny nadużyć

Jak widać, wykorzystywanie dzieci rzutuje na przyszłość cierpiących. Może to dotyczyć zarówno poziomu psychicznego, jak i fizycznego. Na przykład w przypadku wykorzystywania seksualnego istnieje wiele przypadków chorób przenoszonych drogą płciową, takich jak HIV, wirus odpowiedzialny za AIDS. Z tego powodu ważne jest, aby być świadomym wszelkich rzadkich zachowań lub infekcji oportunistycznych u nieletnich, abyśmy mieli szansę uratować ich przed okropnościami nadużyć.