Uczucia, myśli, wspomnienia, rytuały, mity… Carl Jung w swojej teorii, której bazą jest zbiorowa nieświadomość argumentował, że te wspólne elementy ludzkości są rodzajem mentalnego dziedzictwa. Jako grupa społeczna dziedziczymy te znaczenia. Zgodnie z teorią Junga znaczenia te w jakiś sposób wpływają na nasze zachowanie i emocje.
Niewątpliwie słyszałeś o tym szczególnym wkładzie Carla Junga w świat filozofii i psychologii. Pomysł ten sprawił, że odszedł on od psychoanalizy teoretycznej. To także oddaliło go jeszcze bardziej od koncepcji Sigmunda Freuda.
Dla Sigmunda Freuda nieświadomość była po prostu tą częścią umysłu, która przechowywała wszystkie doświadczenia. Nawet te, których się wyparłeś i o których zapomniałeś. Carl Jung jednak wziął ten pomysł i wyszedł z nim poza poziom indywidualny definiując nowe pojęcie, jakim jest zbiorowa nieświadomość.
„Wahadło umysłu oscyluje raczej między sensem a nonsensem, a nie między dobrem a złem”.
-Carl Jung-
Ten psychiatra, psycholog i eseista nie uważał nieświadomości za osobistą manifestację jednostki. Wręcz przeciwnie, w swojej praktyce klinicznej i osobistym doświadczeniu dostrzegał rodzaj uniwersalnej świadomości, która sięga znacznie głębiej.
Zbiorowa nieświadomość przypominała mu raczej gwiaździstą noc lub pierwotny chaos, z którego wyłaniają się archetypy. Jest to mentalne dziedzictwo, które łączy wszystkich ludzi.
Niewiele jest w psychologii teorii tak kontrowersyjnych jak ta. Teoria Junga próbowała zrozumieć podświadome mechanizmy, które wpływają na nasze myśli i zachowanie.
Czy teoria zbiorowej nieświadomości Junga ma jakieś praktyczne zastosowanie?
Sam Carl Jung powiedział kiedyś, że teoria zbiorowej nieświadomości jest jedną z tych idei, które są tak transcendentne i ważne, że wydają się wręcz absurdalne. Jeśli jednak zagłębisz się w tę koncepcję , zaczniesz znajdować w niej znajome, a nawet odkrywcze elementy.
To jeden z kamieni węgielnych myśli jungowskiej. Niemniej jednak było to również źródło wielu problemów Carla Junga. Jak wyjaśnia nam on w swoich książkach, spędził połowę swojego życia broniąc teorii zbiorowej nieświadomości przed tymi, którzy krytykowali go za to, że nie wykorzystywał naukowej metody do jej rozwijania.
W tym momencie możesz się zastanawiać, czym dokładnie jest zbiorowa nieświadomość. Najprostszym sposobem zrozumienia tego zagadnienia jest użycie wygodnej do zrozumienia analogii.
Możesz myśleć o zbiorowej nieświadomości Carla Junga jako o odziedziczonej bazie danych. To jak zbiór informacji w chmurze, który przechowuje esencję naszego ludzkiego doświadczenia i do której wszyscy mamy dostęp za pomocą naszego nieświadomego umysłu.
Podobnie zbiorowa nieświadomość składa się z pewnych elementów. Czyli archetypów. Te zjawiska mentalne są jak jednostki wiedzy. Są to instynktownie zgromadzone mentalne obrazy i myśli, które wszyscy mamy na temat naszego otoczenia.
Jednym z przykładów może być idea „macierzyństwa” i jej znaczenie dla nas. Innym przykładem jest „osoba” jako obraz nas samych, którym chcemy się podzielić z innymi oraz „cień”, który reprezentuje to, co chcemy ukryć przed innymi, a nawet przed samym sobą.
Archetypy, emocje i cele teorii Carla Junga
Zbiorowa nieświadomość według Carla Junga odgrywają ważną rolę w życiu każdego z nas. Nikt z nas nie rozwija się w „bańce”, nikt z nas nie jest oddzielony od społeczeństwa. Jesteśmy trybikami w wielkiej i skomplikowanej machinie kulturowej.
Istnieje jakiś wyrafinowany byt, który karmi nas planami życia i zaszczepia w nas znaczenia, które odziedziczyliśmy po tych, którzy byli tutaj przed nami. Zatem archetypy, o których wspomnieliśmy wcześniej, przypominają nam o wzorcach emocjonalnych, które wszyscy mamy. Kiedy przychodzimy na ten świat, tworzymy więź z naszymi matkami.
Jednocześnie, gdy rozwijamy naszą tożsamość, chcemy, aby inni cenili nas i doceniali za to. Decydujemy się również ukrywać to, co nam się nie podoba lub co sprawia, że czujemy się niekomfortowo.
Teoria Carla Junga i jego poglądy na temat zbiorowej nieświadomości odzwierciedlają wiele naszych najgłębszych ludzkich instynktów. To właśnie tutaj znajdujemy miłość, strach, społeczne projekcje, pożądanie seksualne, mądrość oraz dobro i zło.
Dlatego jednym z celów tego szwajcarskiego psychologa była pomoc ludziom w budowaniu autentycznej i zdrowej jaźni, w której wszystkie archetypy mogłyby istnieć w harmonii.
Innym interesującym aspektem cechującym zbiorową nieświadomość według Carla Junga jest to, że wierzył on, że nasza energia psychiczna zmienia się w czasie. Każde pokolenie ma różnice kulturowe, socjologiczne i środowiskowe. Wszystko to wpływa na nasz umysł i nieświadomy plan, w którym kształtują się nowe archetypy.