Wywiad motywujący - droga do trwałych zmian
Wywiad motywujący to metoda, która osiągnęła bardzo duży sukces w stosunkowo krótkim czasie. Sukces ten wynika z faktu, że dzięki niemu psycholog tworzy więź z pacjentem, co pomaga osiągnąć lepsze rezultaty w pracy.
Obecnie wywiad motywujący jest stosowany w wielu sytuacjach. Wykorzystuje się go w pracy z klientami, pacjentami, studentami, osobami uzależnionymi, przestępcami, a nawet z więźniami. Specjaliści, którzy stosują wywiad motywujący to m.in. mentorzy, szkoleniowcy, terapeuci, psychologowie, lekarze, czy też pielęgniarki. To właśnie ta różnorodność sprawia, że wywiad motywujący jest tak wszechstronny i popularny.
Co to jest wywiad motywujący?
Ogólnie rzecz biorąc, wywiad motywujący to narzędzie, które pomaga ludziom zmienić w sobie to, co im się nie podoba.
Wiele aspektów naszego życia może tworzyć dysonans, który sprawia, że nie czujemy się dobrze we własnej skórze lub z własnymi myślami czy wyborami. Specjaliści przeprowadzają wywiad motywujący, aby pomóc pacjentowi zdefiniować bariery, jakie powstrzymują go od wprowadzenia pożądanych zmian.
Tak naprawdę o zmianach mówimy niemal każdego dnia. Prosimy ludzi wokół siebie o różne rzeczy lub przysługi i uważnie rejestrujemy, jak za pomocą języka osoby te przedstawiają swoją chęć lub niechęć do wykonania jakiegoś zadania. Język stanowi jednocześnie bardzo ważne narzędzie służące do wywierania wpływu na ludzi oraz do motywowania ich. Dotyczy to każdej językowej interakcji, od poproszenia kogoś o to, by podał sól, aż do prowadzenia skomplikowanych negocjacji międzynarodowych.
Na porządku dziennym są również rozmowy na temat zmian, które prowadzone są w formie konsultacji zawodowych. Za ich pośrednictwem jedna osoba pomaga drugiej wprowadzić konieczne zmiany. Lekarze, dentyści, pielęgniarki, dietetycy i specjaliści od żywienia również prowadzą każdego dnia rozmowy na temat zmiany zachowania lub stylu życia.
“Świat się nie zmienia. My się zmieniamy.”
-Henry David Thoreau-
Wywiad motywujący skupia się na naturalnym języku związanym ze zmianą. Celem tego ćwiczenia jest skonstruowanie i przeprowadzenie bardziej efektywnej rozmowy na temat potrzebnych zmian. Jest to szczególnie ważne w przypadku, gdy rozmowa taka musi odbyć się w środowisku zawodowym.
Wiele z tego typu rozmów prowadzonych jest w dysfunkcyjny lub mało wydajny sposób, nawet jeśli osoba prowadząca rozmowę ma jak najlepsze intencje. Dlatego też stworzono wywiad motywujący, który pomaga w konstruktywny sposób pokonać wyzwania pojawiające się, gdy ktoś próbuje zmotywować druga osobę do działania.
Wywiad motywacyjny oferuje przede wszystkim zorganizowaną strukturę rozmowy. Dzięki tej strukturze, rozmówca ma okazję poznać wartości i zainteresowania drugiej strony zanim przejdzie do procesu motywacyjnego.
Style komunikacji
Rozmowa wspomagająca jest niczym ścieżka. Na jednym jej końcu znajduje się styl zarządzania, a na drugim sposób wspierania. Wywiad motywujący odbywa się według określonych wskazówek, które umieszczone są na środku tej ścieżki. Proces przeprowadzania wywiadu motywującego możemy to porównać to wyjazdu zagranicznego, podczas którego zatrudniamy przewodnika, który ma nam pomóc.
“Ludzie chcą czuć, ze ktoś ich słucha.”
-Mary Lou Casey-
Zadaniem przewodnika nie jest mówienie ci kiedy masz dotrzeć na miejsce, dokąd pojechać czy też co powinieneś zobaczyć albo zrobić. Dobrze wyszkolony przewodnik potrafi wysłuchać, a potem zaoferować odpowiednie informacje, zgodne z twoimi potrzebami i zainteresowaniami.
Wywiad motywujący można umieścić pomiędzy dawaniem wskazówek i oferowaniem wsparcia ponieważ zawiera elementy z obydwu tych obszarów. Czasami sytuacja wymaga większej ilości wsparcia, czasem wskazówek, a niekiedy ani jednej ani drugiej rzeczy. Wszystko zależy od tego, na ile klient jest w stanie samodzielnie znaleźć rozwiązanie wykorzystując własną inteligencję i nastawienie do problemu.
Przykładem może być stymulacja procesu uczenia się u dziecka. W zależności od możliwości i potrzeb danego ucznia, raz pełnimy rolę przewodnika dającego wskazówki, a raz wchodzimy w rolę osoby, która daje wsparcie, ale jednocześnie pozostawia duży margines swobody do działania.
Wywiad motywujący – unikaj odruchu korygowania
Osoby, które zawodowo pomagają innym, wybierają taką ścieżkę zawodową z różnych powodów. Niektórzy chcą dać coś społeczeństwu, zapobiegać cierpieniu lub łagodzić je, albo okazać swoją miłość do Boga itd.
Jak na ironię, dokładnie te same powody prowadzą czasem do nadużycia siły podczas udzielania tejże pomocy. Należy zatem pamiętać o tym, aby w pomaganiu komuś nie popaść w zachowania, które mogą dać przeciwne rezultaty.
Istotnym elementem pomagania komuś jest też odruch korygowania. Polega on na tym, że czasem chcemy komuś pomóc tak bardzo, że namawiamy go do robienia czegoś, co tak naprawdę mu nie służy. Takie postępowanie tworzy jednak opór, a jednym z celów wywiadu motywującego jest zredukowanie oporu.
Czym wywiad motywujący nie jest?
Warto jest podkreślić, czym wywiad motywujący nie jest, aby móc go odróżnić od innych metod wywiadu. Wywiad motywujący nie sprowadza się jedynie do tego, że jesteśmy dla kogoś mili. Nie jest to również terapia klientów stworzona przez Carla Rogersa. Różnica polega na tym, że podczas przeprowadzania wywiadu motywującego nawigujemy w świadomy i strategiczny sposób do jednego lub kilku, wcześniej określonych celów.
Wywiad motywujący nie jest “techniką”, czy łatwą do wyuczenia się sztuczką. Jest on raczej stylem porozumiewania się z drugim człowiekiem i wykorzystywaniem specjalistycznej wiedzy do stymulowania pozytywnych zmian.
Jest to skomplikowany sposób rozmowy, który można opanować dzięki wieloletniej praktyce. Nie stanowi on oczywiście uniwersalnego rozwiązania na wszelkie problemy. Wywiad motywujący ma za zadanie pomagać ludziom podjąć decyzję w momencie wątpliwości poprzez wzmocnienie ich motywacji.
Proces wywiadu motywującego wykorzystuje pięć głównych umiejętności komunikacyjnych. Są to: formułowanie pytań otwartych, potwierdzenie, refleksja, podsumowanie i dostarczanie informacji oraz porad, zawsze za przyzwoleniem klienta.
Jak widzimy, wywiad motywujący to istotne narzędzie, które pomaga ludziom we wprowadzaniu zmian w swoim życiu. Jest to proces, dzięki któremu pozbywamy się wątpliwości i zaczynamy czuć motywację do działania. Sukces zależy tylko od tego, czy odpowiednio dobierzemy styl komunikacji z klientem i czy bez narzucania mu rozwiązań umiejętnie nakierujemy go na odpowiednia drogę.