Wyspa tajemnic to film z 2010 roku w reżyserii Martina Scorsese, z Leonardo DiCaprio jako główną postacią, oraz Benem Kingsleyem i Markiem Ruffalo w rolach drugoplanowych. Film przejmuje filmowy styl noir z lat 40. i 50., utrzymując napięcie aż do końca i wprowadzając nas w całkowicie niepokojący scenariusz.
Wyspa tajemnic, ośrodek dla osób chorych psychicznie i niewyjaśnione zniknięcie są głównymi składnikami tego psychologicznego thrillera. Sprawi on, że wiele osób będzie tym filmem zaskoczonych. Akcja rozgrywa się w 1954 r., kiedy to instytucje dla osób chorych psychicznie były bardzo popularne i kiedy jeszcze praktykowano takie rzeczy jak lobotomia trans orbitalna.
Agenci federalni Teddy Daniels i Chuck Aule udają się do szpitala Ashecliffe, aby zbadać dziwne zniknięcie. Czy ktoś może zniknąć z całkowicie bezpiecznej instytucji psychiatrycznej, na wyspie, wychodząc bez butów i w deszczu? Fabuła filmu zaczyna się stopniowo gmatwać, rozwijać, by skończyć się naprawdę niepokojąco.
Szaleństwo i historia
Leczenie chorób psychicznych w historii ludzkości przybierało różne formy.
Michel Foucault mówi o tym w swojej książce Madness and Civilization: A History of Insanity in the Age of Reason (Historia szaleństwa w dobie klascyzmu). Czerpie z idei Nietzschego ideę przewartościowania wartości i dostosowuje ją do terminu “szaleństwa”. Coś, co kiedyś uważano za “dobre”, może być przeciwieństwem w innym czasie, albo zmienić kierunek i zyskać nowe znaczenia.
Twierdzi, że coś podobnego dzieje się w przypadku szaleństwa. Foucault go nie broni, próbuje tylko wyjaśnić zmiany, które zaszły wraz z upływem czasu.
W średniowieczu społeczeństwo odrzucało “szalonych ludzi”, ale nie zamykano ich, ponieważ uważano, że mają oni dostęp do innego rodzaju wiedzy. Dopiero w okresie renesansu, wraz z powstaniem racjonalizmu, społeczeństwo zamknęło takie osoby i je odizolowało. Wraz z pojęciem rozumu pojawiła się idea braku rozsądku, szaleństwa.
W czasach nowożytnych szaleństwo budziło pewne zainteresowanie i fascynację niektórych badaczy. Od tego momentu ludzie zaczęli szukać lekarstwa, chociaż pierwsze rzeczy, które próbowali, dziś byłyby dla nas totalnym szokiem.
Nie przesadzimy jeśli stwierdzimy, że ludzie codziennie odkrywane są nowe zaburzenia lub choroby psychiczne, zjawiska, o których nikt wcześniej nie słyszał. W ten sam sposób niszczą się mity oraz całe mnóstwo wierzeń. Nie zapominajmy, że nie tak dawno temu ludzie postrzegali homoseksualizm jako chorobę psychiczną.
Wyspa tajemnic i szaleństwo
W Wyspie tajemnic mamy do czynienia z naprawdę przerażającą instytucją psychiatryczną: Ashecliffe. To szpital na wyspie, z którego nikt nie może uciec. Jest to całkowicie klaustrofobiczne i odizolowane (to jest warte powtórzenia), naprawdę bardzo niegościnne miejsce.
Muzyka również nie sprawia, że możesz spodziewać się czegoś przyjemnego. Jest zupełnie odwrotnie: tworzy ciemną, ponurą atmosferę pełną napięcia.
Historia
Film pokazuje także psychiatryczną “wojnę”, która toczyła się w tym czasie. Był to czas zmian i przemian, w których nowe trendy stawały naprzeciw starym modom. Stary model psychiatryczny uważał, że najlepiej jest wysyłać chorych psychicznie do specjalnych ośrodków i stosować takie metody, jak terapia elektrowstrząsami czy lobotomia.
Z drugiej strony pojawił się nowy prąd, który miał znormalizować i uczynić życie pacjentów bardziej humanitarnym. Oznaczało to nie trzymanie ich w zamknięciu i nie stosowanie leków. Głównym problemem było to, że wiele z tych metod leczenia nadal nie było w pełni rozwiniętych i znajdowało się w fazie eksperymentalnej.
Doktor Cawley
Doktor Cawley jest dyrektorem tej instytucji. Wydaje się człowiekiem, który próbuje połączyć oba nurty. Nie chce traktować pacjentów jak przestępców, jest zwolennikiem stosowania leków i stara się, aby mogli żyć “normalnie”.
Ale wszystko to stanowi kontrast wobec tego, że kieruje instytucją psychiatryczną całkowicie odciętą od świata, w której zamyka się pacjentów i gdzie w skrajnych przypadkach stosuje się lobotomię.
Pacjenci
Pacjenci na Wyspie tajemnic także nie są zwyczajni. Wszyscy są ludźmi, którzy popełnili okropne czyny: zamordowali, skrzywdzili… Zamiast siedzieć w więzieniu zostali wysyłani do instytucji, w której istnieją różne oddziały w zależności od tego, jak niebezpieczni oni są.
Wyspa tajemnic a zaburzenia
Nie da się powiedzieć nic bez zdradzania odrobiny fabuły, ale w zasadzie Wyspa tajemnic to film z wieloma zwrotami akcji, które dają wskazówki dotyczące zakończenia. Jeśli jednak nie chcesz wiedzieć, co się stanie, przestań czytać dalej!
Chociaż na początku obraz wydaje się być filmem detektywistycznym, Scorsese zaczyna zostawiać pewne wskazówki, że być może wszystko na Wyspie tajemnic nie jest dokładnie takie na jakie z pozoru wygląda.
Istnieją drobne szczegóły, takie jak to, że Chuck nie może wyciągnąć pistoletu tak szybko, jak powinien to zrobić policjant. Potem pojawiają się większe podpowiedzi jak wówczas, gdy Teddy zaczyna mieć halucynacje, zaczyna marzyć o swojej zmarłej żonie. Pojawiają się też leki, które Cawley daje Teddie’mu na dręczące go migreny… Wszystko, co sprawi, że pomyślisz, że coś dziwnego dzieje się z naszym głównym bohaterem.
Historia Danielsa
Wraz z rozwojem akcji, widzimy, jak Teddy Daniels zaczyna cierpieć na migreny i pojawiają się u niego wspomnienia pochodzące z czasów II wojny światowej.
Przeszedł przez naprawdę traumatyczne przeżycia, które wniknęły głęboko w jego umysł. Obrazy z obozu koncentracyjnego w Dachau są naprawdę trudne do wymazania z pamięci i zbierają żniwo w teraźniejszości. Po powrocie z wojny, Daniels dzielił życie z żoną Dolores i trójką dzieci, ale zawsze mocno angażował się w swoją pracę i nie spędzał wiele czasu z rodziną. Jego sposób na “konfrontację” z duchami przeszłości nie działał zbyt dobrze i doprowadził do poważnych problemów z piciem.
Daniels zaczyna przeżywać swoje przeszłe doświadczenia poprzez sny i halucynacje. Można dostrzec, że jest prawdopodobnie ofiarą zespołu stresu pourazowego z powodu trudnych rzeczy, przez które przeszedł.
W miarę rozwoju akcji filmu widzimy, że to nie tylko II wojna światowa okaleczyła naszego głównego bohatera. Również historia rodziny pozostawiła w nim głębokie blizny.
Jego żona powiedziała mu, że słyszy w swojej głowie głosy, tak jakby w jej wnętrzu znajdował sie jakiś robak. Daniels był tak pochłonięty pracą i własną traumą, że nie zwracał uwagi na chorobę psychiczną żony. W rezultacie zdrowie jego żony pogorszyło się, a ona zamordowała ich dzieci. Kiedy Daniels dowiaduje się, co się stało, zabija swoją żonę, jednocześnie płacząc z żalu.
Daniels i późniejsze załamanie, jakiego doświadcza
To wszystko powoduje, że jego stres się pogarsza, a on wchodzi w stan zaprzeczania i rozszczepienia osobowości. Wymyśla postacie w głowie z anagramami takimi jak Andrew Laedis (którym jest sam Daniels) i Rachel Solando (jego żona). Tworzy fantazję, w której jego żona zginęła w tragicznym pożarze, wywołanym przez tak zwanych Laedich. W swojej fantazji jest agentem federalnym, który przybył na Wyspę Migawek, by zbadać tajemnicze zniknięcie.
Nasz główny bohater tworzy nową rzeczywistość i wykorzystuje ją, aby zapomnieć o tym, co wydarzyło się w jego przeszłości. Nie chce tego zaakceptować i wybiera kłamstwo. Ciągle rozmyśla i prowadzi dochodzenie na temat rzekomych konspiracji i eksperymentów przeprowadzanych na wyspie.
Doktor Cawley i jego zespół pozwalają mu kontynuować fantazję, mając nadzieję, że zda sobie sprawę, że żaden spisek nie istnieje. Chcą, by uświadomił sobie swoją przeszłość, zaakceptował ją i znalazł na to własne lekarstwo.
Wyspa tajemnic jest zdecydowanie interesującym filmem z motywami na temat historii psychiatrii i psychologii. To zagrany po mistrzowsku thriller, który bawi się naszymi umysłami i oszukuje wszystkie nasze zmysły. Na Wyspie tajemnic nic nie jest takie, jak się wydaje.
“Co byłoby gorsze: żyć jak potwór, czy umrzeć jako dobry człowiek?”
-Wyspa tajemnic-