Wykorzystywanie dzieci do manipulowania współmałżonkiem

Niestety, bardzo często konflikty w związku kończą się angażowaniem dzieci, nawet jeśli nie mają one nic wspólnego z problemami dorosłych. W takich okolicznościach – i bardzo często – ma miejsce wykorzystywanie dzieci do manipulowania współmałżonkiem.

Pierwszą rzeczą, którą należy wiedzieć, jest to, że uważa się to za formę nadużycia.

Czasami uraza między rodzicami jest silniejsza niż miłość i odpowiedzialność za swoje dzieci. Z tego powodu i pomimo poważnych szkód, jakie im wyrządzają, w końcu wykorzystują je do manipulowania współmałżonkiem.

Zwykle starają się, aby dzieci stanęły po ich stronie, aby skrzywdzić drugiego rodzica lub wspierać własne interesy. Rodzice powinni jednak wiedzieć, że jest to forma przemocy wobec osoby nieletniego.

Wykorzystywanie dzieci do manipulowania współmałżonkiem ma negatywne konsekwencje dla rozwoju psychicznego młodocianych. Czasem te dzieci będą musiały radzić sobie ze skutkami tej sytuacji przez całe życie.

… „Nawykowe manipulowanie nieletnim przez jednego lub oboje rodziców w celu zwrócenia go przeciwko drugie stronie ma, zdaniem ekspertów, katastrofalne konsekwencje. Wpływa na jego wizerunek samego siebie, jego samoocenę i zdolności do radzenia sobie z innymi. Utrudnia również zachowania relacji bezpiecznego  przywiązania w przyszłości”.

-Raquel F. Novoa-

Manipulowanie współmałżonkiem poprzez dzieci

Wykorzystywanie dzieci do manipulowania współmałżonkiem przybiera bardzo zróżnicowane formy. Czasami są subtelne, a innym razem całkiem wyraźne.

Dr Ana Cristina de la Cruz, psycholog i nauczycielka z Uniwersytetu Narodowego w Kordobie (Argentyna), a także wielu innych autorów, określa tych rodziców jako „wyobcowanych rodziców”. Na podstawie różnych badań wskazuje, że istnieje kilka zachowań typowych dla tego typu rodziców. Najczęstsze z nich to:

• Odmowa udzielenia informacji o dzieciach.
• Poniżanie i obrażanie drugiego rodzica na oczach dzieci.
• Podejmowanie decyzji dotyczących dzieci bez konsultacji z drugim rodzicem.
• Angażowanie szkoły w problemy rodzinne.
• Uniemożliwianie dzieciom rozmowy z drugim rodzicem lub widywania się z nim.
• Angażowanie innych członków rodziny lub przyjaciół w swoją kampanię, aby zdyskredytować drugiego rodzica.
• Grożenie dzieciom karą lub tym podobnym, jeśli mają przychylny stosunek do drugiego rodzica.
• Dewaluowanie wkładu lub prezentów, które przekazuje drugi rodzic.
• Używanie dziecka do wysyłania wiadomości do drugiego rodzica.
• Przybieranie roli ofiary na oczach dziecka, aby zwrócił się przeciwko drugiemu rodzicowi.

Ogólnie rzecz biorąc, chodzi o ograniczenie zdolności dziecka do budowania zdrowych relacji z drugim rodzicem. Robią to również w celu osiągnięcia indywidualnych celów, wykorzystując wpływ, jaki dzieci wywierają na współmałżonka lub byłego współmałżonka.

Pobudki manipulujących rodziców

To oczywiste, że zamiar manipulowania współmałżonkiem, zwłaszcza poprzez dzieci, nie rodzi się w ramach zdrowego związku. Najczęściej jest to zachowanie, które przyjmuje się w przypadku rozstania lub rozwodu, ale można je również zastosować w sytuacji odwrotnej: utrzymywania pogorszonego związku.

W pierwszym przypadku manipulujący rodzic zwykle ma głęboką niechęć do swojego byłego małżonka. Czasami dlatego, że to ta druga strona zakończyła związek. Również dlatego, że uważa, że znajduje się w niekorzystnej sytuacji ekonomicznej, a ustalenia w tym zakresie uważane za niesprawiedliwe. Podobnie może tez chodzić o zazdrość, ponieważ druga osoba ma nowego partnera.

W drugim przypadku bardzo często rodzic uważa, że wykorzystywanie dzieci do manipulowania współmałżonkiem jest czymś, co robi „w dobrej sprawie”. W tym przypadku sytuacja jest bardziej złożona. Dzieci bowiem będą czuły się emocjonalnie zaangażowane w ten cel, jakim jest niedopuszczenie do zakończenia relacji między rodzicami.

Konsekwencje, jakie ma dla dzieci ich wykorzystywanie do manipulowania współmałżonkiem

Cytowany już raport dr Any Cristiny de la Cruz wskazuje, że kiedy jedno z rodziców próbuje oddzielić swoje dzieci od drugiego rodzica, pojawiają się uczucia napięcia, wykorzenienia, samotności i frustracji.

W najcięższych przypadkach pojawiają się tendencje depresyjne, myśli samobójcze, złość, bezradność, dezorientacja i chroniczne zaburzenia zdrowia.

Kiedy dzieci nie są fizycznie oddzielone od drugiego rodzica, ale odgrywają rolę w kryzysie związku, którego doświadczają ich rodzice, uczucia nie różnią się tak bardzo. Jednak w tym przypadku może wystąpić silne poczucie winy, ponieważ zostaje im powierzona misja niedopuszczenia zakończeniu relacji między rodzicami.

Bardzo często dzieci zaczynają odczuwać nienawiść do drugiego rodzica jako wyjście z labiryntu, w którym się znalazły. Prowadzi to następnie do trudności w dorosłym życiu z identyfikacją i wyrażaniem swoich uczuć. Podobnie mają tendencję do przenoszenia tej niestabilności na swoje własne relacje w przyszłości.