Napady złości, płacz, krzyki, gryzienie, uderzanie.. Jeśli chodzi o rodzicielstwo, czasami nie wiemy, jak powstrzymać niewłaściwe zachowanie. Ale techniki behawioralne mogą nam pomóc kontrolować te i inne zachowania.
Pomogą nam one również w zachęcaniu do tego, co uważamy za właściwe zachowanie. Jak możesz sobie wyobrazić, będzie to wymagało trochę wysiłku z naszej strony, ale gdy już to rozpoczniemy, zobaczymy niezwykłe wyniki… Czytaj dalej, aby dowiedzieć się czym są techniki behawioralne, których możesz używać razem z dziećmi!
“Edukacja nie jest przygotowaniem do życia; edukacja to samo życie “.
-John Dewey-
Techniki behawioralne w wychowywaniu dzieci: wzmocnienie
Techniki behawioralne, które zobaczymy poniżej, podzielone są na trzy grupy: wzmocnienie, kara i umorzenie. Dzięki nim pewne zachowania mogą się zwiększać, pozostać takie same, zmniejszać się lub znikać. Wzmacniacz jest czynnikiem, który może spowodować, że dziecko będzie nadal zachowywać się w określony sposób lub częściej wykonywać jakąś czynność.
“Najlepszym sposobem na uczynienie dzieci dobrymi jest ich uszczęśliwienie”.
-Oscar Wilde-
Wzmocnienie może być dodatnie lub ujemne. Pierwsze byłoby bodźcem, który pojawia się natychmiast po zachowaniu, które chcemy utrzymać lub poprawić. Na przykład: jeśli powiemy dziecku, że zachowało się dobrze sprzątając swoje zabawki, możemy założyć, że będzie bardziej prawdopodobne, że zrobi to ponownie następnego dnia.
Z drugiej strony istnieje również wzmocnienie negatywne. Oznaczałoby to rezygnację z czegoś negatywnego dla dziecka, gdy zrobi to, co chcemy, aby zrobiło. Praktycznie rzecz biorąc, dla małego dziecka fakt, że jego matka jest na niego zła, może być nieprzyjemny. Ale jeśli matka naprawdę się gniewa, gdy dziecko przeprasza, zachęci, by przepraszało częściej, gdy zauważy, że jego matka jest zła.
Techniki behawioralne w wychowywaniu dzieci: kara
Tak jak wzmocnienie pomoże nam w uzyskaniu pożądanych zachowań, możemy zastosować techniki dyscyplinarne w celu ograniczenia innych zachowań. Należą do nich kara i umorzenie. Te techniki behawioralne muszą być użyte natychmiast po działaniach, które chcemy zmienić.
Kara może być również pozytywna lub negatywna. Kara pozytywna oznacza prezentowanie czegoś nieprzyjemnego dla dziecka po tym, jak zrobi coś, co uważamy za nieodpowiednie. Kiedy ktoś w rodzinie beszta dziecko po głupim żarcie, używa właśnie tej techniki.
Z drugiej strony kara negatywna polegałaby na zabraniu czegoś, co dziecko lubi po tym jak zrobiło coś, czego sobie nie życzymy. Przykładem może być wykluczenie dziecka z gry przez dwie minuty po uderzeniu kolegi lub spowodowaniu konfliktu.
Techniki behawioralne w wychowywaniu dzieci: umorzenie
Z pewnością niektórzy rodzice przekonali się, że nagany tak naprawdę nie działają jeśli chodzi o wyeliminowanie danych zachowań. W rzeczywistości może się zdarzyć na odwrót – okażą się zachętą. To nic strasznego, czasami tak się po prostu dzieje. Dlaczego? Ponieważ reprymendy mogą stanowić pozytywne wzmocnienie dla dziecka.
Ale w jaki sposób? Okazuje się, że sposób mówienia, w którym słychać złość może nie działać jako bodziec dla dziecka, ale raczej jako coś atrakcyjnego. Dziecko może dojść do wniosku, że dzięki temu zwraca na siebie uwagę rodziców.
“Dzieci są kształcone przez to, jak postępuje dorosły, a nie przez to, co mówi.”
Okazuje się, że uwaga społeczna jest jednym z największych pozytywnych wzmocnień, zarówno dla dzieci, jak i dorosłych. Dziecko widzi, że im bardziej zachowuje się w określony sposób, tym więcej uwagi otrzyma od swoich rodziców. Tutaj musimy wprowadzić umorzenie.
Umorzenie polega na tłumieniu zachowania, które zostało uprzednio wzmocnione. Oznacza to, że jeśli dziecko zrobi jakiś psikus, musimy postępować tak, jakby nic się nie wydarzyło. Innymi słowy, nie zwracamy na nie uwagi, która stanowi pozytywne wzmocnienie. Oznacza to, że nadal robimy to, co robiliśmy, nie mówiąc nic. W ten sposób dziecko przestanie wprowadzać w życie takie zachowanie. Interesujące, prawda? Spróbuj!
Zdjęcia dzięki uprzejmości Zivile & Arunas, Alexandra Dummera i Hunter Johnson.