Taijin kyofusho - poznaj bliżej to ciekawe zaburzenie związane ze strachem

Rozmawiasz z kimś, ale czujesz, że go jednocześnie denerwujesz. Boisz się obrażać ludzi, tylko dlatego, żeby nie poczuć się niekomfortowo stojąc blisko nich. Boisz się spojrzeć ludziom w oczy. Czujesz się brzydki, zbyt nieśmiały i tak dalej. Tego rodzaju fobia społeczna stanowi zaburzenie o nazwie taijin kyofusho.

Napisane i zweryfikowane przez psycholog Valeria Sabater.

Ostatnia aktualizacja: 27 grudnia, 2022

Zaburzenie o nazwie taijin kyofusho jest szczególną odmianą fobii społecznej. W pewnym uproszczeniu polega ono na tym, że ludzie zmagający się z tym problemem boją się w jakikolwiek sposób urazić innych, albo mówiąc coś nie tak, albo też wykonując niewłaściwy gest, czy nawet nawet patrząc na kogoś w sposób, który ich zdaniem mógłby zostać źle odebrany.

I choć taijin kyofusho może się wydawać dość dziwnym przypadkiem, to jednak spełnia on całkowicie podręcznikową definicję zaburzenia typu fobia społeczna.

To specyficzne zaburzenie jest związane przede wszystkim z Japonią. Jak zapewne dobrze wiesz, Japończycy cechują się niezwykle wysokimi standardami dotyczącymi prawidłowego zachowania, koniecznością zachowania absolutnego szacunku dla innych ludzi i codziennie stosowaną uprzejmość oraz zasady dobrego wychowania. Ale warto również zauważyć, że tego rodzaju fobia społeczna jak taijin kyofusho może przejawiać się także w praktycznie rzecz biorąc dowolnej kulturze.

Zaburzenie taijin kyofusho jest zakorzenione w postawie pełnej zwątpienia we własne możliwości. Wywołuje ona obsesję dążenia do doskonałości. To właśnie z tego powodu ludzie chcą dobrze wyglądać, mieć najlepszą postawę lub najbardziej otwartą osobowość. A wszelkiego rodzaju braki, rzeczywiste lub wyimaginowane sprawiają, że ludzie zaczynają wątpić w siebie i we własne możliwości.

Podobnie rzeczy takie jak nieustanne zawstydzanie się z powodu jąkania, powiedzenia czegoś głupiego lub nieprzyjemnego zapachu to przykłady drobiazgów, które składają się na taijin kyofusho.

Zaburzenie to po raz pierwszy zaobserwowano w Japonii, stąd też właśnie wywodzi się nazwa „taijin kyofusho”. Jednak w świecie zachodnim ta odmiana nie ma swojej własnej kategorii. Jest zaliczany po prostu do ogólnej grupy fobii społecznych. Dziś możesz dowiedzieć się czegoś więcej na ten temat!

Charakterystyka i leczenie zaburzenia taijin kyofusho

Rozmawiasz z kimś, ale masz wrażenie, że go jednocześnie denerwujesz swoją obecnością. Boisz się powiedzieć cokolwiek niemiłego w trakcie rozmowy, tylko dlatego, żeby nie poczuć się niekomfortowo stojąc blisko drugiej osoby. Boisz się spojrzeć ludziom w oczy. Czujesz się brzydki, zbyt nieśmiały i tak dalej. Tego rodzaju fobia społeczna stanowi zaburzenie o nazwie taijin kyofusho.

Termin „taijin kyofusho” można tłumaczyć jako „zaburzenie strachu”. Konkretniej rzecz biorąc w ujęciu dosłownym oznacza on fobię (sho) strachu (kyofu) przed kontaktami międzyludzkimi (taijin). Ten rodzaj fobii został po raz pierwszy opisany właśnie w Japonii. W kulturze japońskiej grupy są ważniejsze niż jednostki. Zatem strach przed możliwością obrażenia innej osoby jest w pełni zrozumiały.

Ten typ fobii można zobaczyć także w innych miejscach na świecie. Jednak dla Japończyków jest to najlepiej zbadany i dobrze znany problem o podłożu psychicznym. W świecie kultury zachodniej prawie nic nigdy o tym nie usłyszysz. I chociaż problem ten nie należy do żadnej osobnej kategorii, jest traktowane jako część innych specyficznych i rozległych zaburzeń o charakterze obsesyjnym.

Różnice między zaburzeniem taijin kyofusho a typowym lękiem społecznym

Chociaż zaburzenie taijin kyofusho jest po prostu jednym z rodzajów fobii społecznej, warto zwrócić uwagę na kilka cech, które czynią je naprawdę wyjątkowym.

Ludzie z typowymi fobiami społecznymi zazwyczaj bardzo się martwią, wstydzą się i niepokoją, gdy są w obecności innych ludzi. Jednak pacjenci z zaburzeniem taijin kyofusho boją się zawstydzić samych siebie lub denerwować innych ludzi przez samo swoje istnienie. Można to więc w sporym uproszczeniu potraktować jako odwrotność klasycznie pojmowanej fobii społecznej.

Innym interesującym faktem jest zachowanie o charakterze obsesyjno-kompulsywnym. Na przykład w literaturze specjalistycznej znany jest przypadek pewnej Amerykanki, u której zdiagnozowano to właśnie zaburzenie. W badaniu przeprowadzonym przez National University of Health Sciences w Chicago pacjentka ta miała szczególną obsesję.

Po prostu nieustannie patrzyła na narządy płciowe innych ludzi. Wiedziała, że było to dla nich niekomfortową sytuacją i chociaż wywoływało to w niej silne poczucje niepokoju, po prostu nie mogła przestać się „gapić”. Te szczegóły pokazują, jak bardzo złożone jest to zaburzenie psychiczne określane jako taijin kyofusho.

Cechy charakteryzujące zaburzenie taijin kyofusho

To zaburzenie ma cztery podtypy, które kształtują określony typ fobii.

• Sekimen kyofu. Jest to strach przed zarumienieniem i tym, że inni ludzie mogą poczuć się w takim przypadku nieswojo.
• Shubo kyofu. Strach przed drażnieniem innych z racji bycia dla nich nieatrakcyjnym.
• Jiko shisen kyofu. Myślenie, że inni poczują się zagrożeni lub niespokojni, jeśli na nich spojrzysz.
• Jiko shu kyofu. Strach przed nieprzyjemnym zapachem własnego ciała.

Z drugiej strony w świecie zachodnim brane są pod uwagę inne, wymienione poniżej cztery aspekty:

• Analiza, czy dane cechy są trwałe czy przejściowe. Na przykład takie zachowanie może rozpocząć się w okresie dojrzewania, a następnie samoistnie zaniknąć.
• Jak silna jest ta fobia.
• Czy pacjent oprócz taijin kyofusho ma także urojenia, myśli o charakterze obsesyjno-kompulsywnym i innego rodzaju problemy.
• Zaburzenie to jest powszechnie spotykane u osób ze schizofrenią.

Jakie są dostępne metody leczenia tego zaburzenia?

Z kulturowego punktu widzenia zaburzenie taijin kyofusho może być bardzo interesujące. Na przykład pierwsze metody leczenia tego stanu chorobowego rozpoczęło się już w 1910 r. Opracował je japoński psycholog, dr Shoma Morita. W tamtych czasach lekarz ten zastosował następujące podejście terapeutyczne:

• Izolowanie pacjenta w określonym otoczeniu.
• Zapraszanie go do odpoczynku i relaksu.
• Tworzenie własnoręcznie prowadzonego dziennika.
• Wykonywanie prac ręcznych, takich jak ogrodnictwo.
• Uczęszczanie na wykłady dr. Mority.

Od lat 30. XX wieku dr Shoma Morita zmienił kilka z tych aspektów. Wprowadził także terapię grupową, jak również podawanie odpowiednich leków. Obecnie Japończycy nadal stosują terapię Mority.

Natomiast w świecie zachodnim cały proces przebiega nieco inaczej. Taijin kyofusho nie jest traktowane jako osobne zaburzenie, dlatego jest leczone jako typowa fobia społeczna.

Istnieje na przykład przewodząca terapia poznawcza z ekspozycją na wszelkiego rodzaju bodźce wyzwalające, pracę nad poczuciem własnej wartości i odpowiednie techniki relaksacyjne. Wszystko zależy jednak od każdego pacjenta i tego, czy cierpi on również na inne zaburzenia. Niemniej jednak taijin kyofusho jest dobrze znanym problemem w Japonii i praktycznie w ogóle nieznanym w świecie zachodnim.