Wyobraźnia otwiera wrota fantazji, ale również oddala nas od rzeczywistości oraz chwili, która trwa. Psychoterapia Gestalt została stworzona przez Fritza Perlsa, który wyjaśnia jak zaprasza nas ona do tego, by żyć w chwili obecnej. Możemy tego dokonać pozbywając się naszych przypuszczeń związanych z przyszłością.
Będziemy w stanie połączyć się z teraźniejszością wyłącznie wtedy, kiedy nasze stopy będą stały mocno na ziemi. Inne rzeczy, nieważne jak istotne byłyby ich konsekwencje, nie dzieją się w tym momencie.
Psychoterapia Gestalt jest częścią psychologii humanistycznej, która widzi istotę ludzką jako istotę globalną. Taką, która posiada umysł, emocje oraz ciało, które razem tworzą całość. Terapia tego rodzaju pomaga ludziom wziąć odpowiedzialność za to, co się im przydarza oraz pobudza ich rozwój osobisty. To psychoterapia, która wychodzi poza kliniki oraz pojawia się w prawdziwym życiu.
“Psychoterapia Gestalt bardziej wyróżnia się tym, czego stara się nie robić, niż tym, co robi. Zakłada, że wystarczy być świadomym; że aby miała miejsce zmiana, nie potrzeba nam nic innego niż teraźniejszość, świadomość oraz odpowiedzialność.”
-Claudio Naranjo-
Psychoterapia Gestalt i jej wpływy
Ten rodzaj psychoterapii został zapoczątkowany w latach 50. przez Fritza Perlsa, psychiatrę oraz lekarza. Połączył on swoje podejście z tym swojej żony, psycholog Laury Perls. Czerpała ona z psychologii Gestalt (postaci), z takimi konceptami jak postać czy tło, aby stworzyć odpowiednią terapię.
Psychoterapia Gestalt kładzie szczególny nacisk na koncept jednostki, jako całości. Według Perlsa człowiek naturalnie dąży do spełnienia się w swojej egzystencji, jednak Gestalt (niem. kształt, forma) może pozostać niezakończony oraz powtarzać stare problemy nie pozwalając jednocześnie pojawiać się nowym.
To, co wpłynęło na psychoterapię Gestalt to: psychoanaliza ze swoim badaniem mechanizmów obronnych; religie Wschodu, takie jak buddyzm; filozofia egzystencjalna; fenomenologia; teatr; psychodrama i wiele innych. Pisarze tacy jak Paul Goodman czy Isadore From również przyczynili się do jej rozwoju. Skupili się na tym, by wykroczyć poza terapię oraz rozszerzyć ją na sferę społeczną i osobistą.
Czym jest psychoterapia Gestalt?
Psychoterapia Gestalt to podejście, które koncentruje się na potencjale każdej osoby. Widzi każde indywiduum ze swymi zasobami oraz zdolnością do samoregulacji. To metoda terapeutyczna, która skupia się bardziej na rozwoju niż treści. Terapeuta zwykle nie zapyta “dlaczego?”, lecz “jak?”. Chodzi o to, aby zrozumieć proces, a niekoniecznie przyczyny zachowań.
Psychoterapia Gestalt kładzie nacisk na subiektywne fizyczne odczucia oraz emocje, starając się pomóc odblokować problemy, nad którymi pracuje pacjent. To nastawienie ma wiele wspólnego z praktyką uważności, jako że skłania ludzi do tego, by akceptowali to, co się dzieje zamiast sprzeciwiać się temu.
Dodatkowo, jednym z jej podstawowych konceptów jest realizacja “świadomości”. Świadomość chwili obecnej. Stawia to spontaniczność ponad kontrolę. Przeżywanie tego co się dzieje zamiast unikania tego i opierania się. Na przykład, jeśli czujesz emocje, psychoterapia Gestalt będzie zachęcać do wyrażania ich, zamiast wstrzymywania.
Podstawowe założenia psychoterapii Gestalt
Głównym celem tej terapii jest pomagać ludziom jak lepiej okazywać wsparcie samemu sobie oraz jak być bardziej świadomym odpowiedzialności, którą posiadamy wobec własnego samopoczucia psychicznego. Niektóre ważne koncepty są stosowane w tym celu. Oto one:
Uświadomienie
Świadomość to fundamentalny krok. Dana osoba musi zobaczyć w jaki sposób myśli, czuje oraz działa w różnorodnych okolicznościach. Kiedy te trzy osie nie są na podobnym poziomie, następuje pewien dyskomfort. Okoliczności mogą zostać zmienione wyłącznie, kiedy posiadamy pełną świadomość.
“Tu i teraz”
W psychoterapii Gestalt teraźniejszość jest rozumiana jako jedyny możliwy scenariusz, jako że przeżywana jest “w całości”. Dlatego jeżeli terapeuta i pacjent pracują nad czymś z przeszłości, podchodzą do tego tak, jak gdyby miało to miejsce w teraźniejszości.
Na przykład, jeśli jakaś osoba była kiedyś szykanowana, terapeuta poprosi ją, żeby opisała to doświadczenie tak, jakby działo się to w chwili obecnej.
Odpowiedzialność
Terapeuta zaprasza pacjenta do tego, by wziął odpowiedzialność za swoje zachowanie, swoje myśli i swoje emocje, nawet jeśli są negatywne. Wzięcie za coś odpowiedzialności daje nam więcej wolności i autonomii. W ten sposób łatwiej zaakceptować swoje błędy oraz uczyć się z nich. Jedno ćwiczenie, które jest często stosowane to mówienie w pierwszej osobie oraz wyłącznie własnymi słowami.
Jaka jest rola terapeuty w psychoterapii Gestalt?
Psychoterapeuta Gestalt kroczy równo ze swoim pacjentem (chociaż zwykle nie stosuje się tego słowa, ponieważ postrzega się daną osobę jako aktywnego uczestnika). On ułatwia proces dojrzewania. W takim podejściu relacja terapeutyczna przebiega horyzontalnie, co oznacza, że terapeuta nie wie niczego więcej niż pacjent.
Psychoterapeuta po prostu ułatwia proces. Nie daje żadnych rad, lecz pomaga danej osobie odnaleźć umiejętności, jakich potrzebuje pacjent, aby samemu stać się silniejszym. Dlatego dana osoba jest “ekspertem” własnego życia i nikt inny nie powinien mówić mu co ma robić. Zatem odpowiedzialność jest zwracana do pacjenta, a jego osobista autonomia szanowana.
Podsumowując, psychoterapia Gestalt ma na celu ułatwienie procesu, gdzie pacjent może wziąć odpowiedzialność za swojej emocje oraz zaakceptować koszty, jakie musi ponieść jeśli chce żyć z nimi w zgodności. Szczerość, otwartość oraz teraźniejszość to podstawowe wartości w psychoterapii Gestalt.
Bibliografia:
Peñarrubia, F.(1998). Terapia Gestalt: La via del vacío fértil. Alianza Editorial.
Martorell, JL. (2008). Psicoterapias. Ediciones Pirámide.
Latner, Joel (1994). Fundamentos de la Gestalt. Cuatro Vientos.