Przewlekły ból i zaburzenia pamięci

Jest wielu ludzi, którzy żyją z bólem. To subiektywne odczucie, które może całkowicie zmienić ich życie i wpłynąć na pewne podstawowe ważne procesy psychologiczne, takie jak pamięć.

Napisane i zweryfikowane przez psycholog Andrea Pérez.

Ostatnia aktualizacja: 27 grudnia, 2022

Bólu można doświadczać na wiele różnych sposobów. Może wahać się od łagodnego do rozdzierającego. Ponadto percepcja bólu jest subiektywna i różni się w zależności od rodzaju urazu, osoby, znaczenia bólu oraz tego, jak te zmienne są ze sobą powiązane. Ból to znacznie więcej niż zwykłe doznanie. Dzisiaj opowiemy o tym, co łączy przewlekły ból i zaburzenia pamięci.

Ból przewlekły nie jest ostry ani sporadyczny. Jest jak erozja spowodowana nieustannym spadaniem kropel wody. Chociaż jedna kropla nic nie znaczy, z czasem potrafią utworzyć głęboką dziurę.

Oprócz samego bólu, osoby chore lub cierpiące muszą stawić czoła ingerencji, jaką wywołuje on w ich codzienności. W wielu przypadkach ból przewlekły wpływa na życie jednostki w najważniejszych obszarach jej życia: od najbardziej oczywistego poziomu, takiego jak dyskomfort fizyczny, po życie emocjonalne i społeczne.

Przewlekły ból

Jednym z najlepszych sposobów, aby dowiedzieć się, jak czują się ludzie z przewlekłym bólem, jest słuchanie ich historii i pytanie, jak każdy z nich go doświadcza. Osoby z przewlekłym bólem często czują się samotne, niezrozumiane i są w sytuacji, której nie mogą kontrolować. Ból ingeruje we wszystkie obszary ich życia: pracę, sen, relacje i emocje. Może to być naprawdę obezwładniające.

Zwykle towarzyszą mu emocje niesprawiedliwości, samotności, wstydu i bezwartościowości. To wielkie obciążenie dla cierpiącego i sytuacja trudna do zrozumienia dla otaczających go osób. Powoduje to, że emocje cierpiącego często się utrwalają i przybierają postać depresji, lęku i gniewu.

Przewlekły ból jest cichy, nieodpowiedni i buntowniczy. Jest jak nieoczekiwany gość, który nie został zaproszony, ale kręci się w pobliżu. Co więcej, osoba cierpiąca nie wie, jak długo z nią zostanie i jak nieprzyjemna będzie jego wizyta. Przewlekły ból dotyka każdego aspektu życia tych, którzy na niego cierpią.

Przewlekły ból i zaburzenia pamięci

Jedna z najczęstszych skarg, jakie mają osoby cierpiące na przewlekły ból, dotyczy pamięci. Opisują, jak ich myśli czasami stają się “gęstsze” i wolniejsze. Często twierdzą również, że pamiętają mniej swoich doświadczeń, takich jak rozmowy z bliskimi czy pewne wydarzenia.

Wiele lat temu sądzono, że utrata pamięci u osób cierpiących na przewlekły ból jest związana z skutkami ubocznymi przyjmowanych przez nich leków. Jednak chociaż niektóre leki mogą powodować pewne zmiany poznawcze, udowodniono, że nie są one podstawowym czynnikiem, ponieważ duża część z nich nie powoduje tych zmian. Ponadto tego rodzaju problemy z pamięcią występowały również u osób, które nie przyjmowały leków przeciwbólowych w sposób ciągły.

Istnieją inne hipotezy, które zostały zbadane i mają poparcie. Jedna z nich dotyczy fizjologicznej zmiany procesów zachodzących w pamięci pod wpływem przewlekłego bólu. Druga odnosi się do związku między nastrojem, uwagą i bólem.

Rola uwagi i pamięci

Aby wyjaśnić, w jaki sposób przewlekły ból może osłabić pamięć, musimy zrozumieć działanie pamięci i uwagi. Zacznijmy od założenia, że każdy z nas tworzy własną rzeczywistość na podstawie swoich życiowych doświadczeń, kontekstów i okoliczności. Ten sposób budowania rzeczywistości przypomina budowanie domu.

Aby zbudować dom, potrzebujesz najpierw materiałów (cegieł, belek, cementu). Dwa materiały, z których budujesz dom, to biologia i doświadczenie. Twoja uwaga i pamięć są odpowiedzialne za proces budowy.

Twoja uwaga jest odpowiedzialna za przyjrzenie się informacjom, które są dla Ciebie istotne. Jednak osoby cierpiące na przewlekły ból skupiają swoją uwagę na procesach bólowych, a nie na tym, co dzieje się poza ich własnym światem. Oznacza to, że zajmują się tylko bólem, ignorując inne cenne aspekty swojego życia, ponieważ ich zasoby uwagi są ograniczone.

Po wybraniu i przeselekcjonowaniu informacji pamięć odpowiada za przechowywanie ich w dużym magazynie, w którym stale modyfikuje to, co jest zapisywane. To trochę tak, jakby trzymać w magazynie wszystko, co wydawało się nam ważne. Wiemy, czym jest informacja, kiedy ją otrzymujemy, ale gdy jest przechowywana, jej forma zmienia się.

Fizjologiczne i psychologiczne zmiany w pamięci

Przewlekły ból zmienia funkcjonowanie zarówno uwagi, jak i pamięci. Te wielkie selektory informacji mają wpływ na osoby cierpiące na przewlekły ból. Koncentrują się one na analizie informacji związanymi z bólem i zapamiętują wszystkie swoje doświadczenia w bardzo emocjonalny sposób.

Uwaga osoby cierpiącej na przewlekły ból działa jak reflektor. Oświetla dyskomfort i pozostawia w cieniu inne ważne aspekty. Ich pamięć zachowuje te informacje i dostarcza informacji zwrotnych, dzięki czemu ich uwaga nadal skupiona jest na bólu.

Procesy te mogą generować i promować tzw. błędne koło bólu. Kiedy cierpiący zajmuje się bólem i zaniedbuje inne obszary swojego życia, nasila swój dyskomfort, czuje się sfrustrowany i paraliżuje swoje życie. To sprawia, że jeszcze bardziej skupia się na bólu i zaniedbuje resztę swojego życia.

Nic dziwnego, że to błędne koło często kończy się depresją. Aby uniknąć lub zmniejszyć intensywność bólu, chory często porzuca pewne czynności; niektóre z nich mogły wcześniej znacząco przyczyniać się do jego dobrego samopoczucia.

Pomoc psychologiczna to podstawowy filar leczenia

Wielodyscyplinarne podejście pozwala na atakowanie problemu z kilku frontów. Oznacza to, że każdy z profesjonalistów może wnieść swoją indywidualną wiedzę, aby poprawić jakość życia chorego. W ten sposób pacjent korzysta z synergii mądrości różnych specjalistów.

Jeśli żyjesz z przewlekłym bólem, nie powinieneś stale się z nim zmagać. Nie powinien to również być główny aspekt Twojego życia. Zaakceptowanie faktu, że przewlekły ból jest częścią Twojej codzienności (jak irytujący kolega z pracy, z którym musisz dzielić biuro) jest w wielu przypadkach pierwszym krokiem do zmniejszenia jego wpływu.

Nie możesz wybrać, czy odczuwasz ból, czy nie, ale możesz zdecydować, jak chcesz sobie z nim poradzić. Możesz być zły i sfrustrowany, lub możesz zaakceptować jego obecność, zrozumieć, jak wpływa na Twoje emocje i zmienić aspekty, na które wpływa w Twoim codziennym życiu.

Znajdź kilka rutyn, aby lepiej zorganizować swój czas. Utrzymuj aktywne życie i wykonuj ćwiczenia funkcjonalne. Naucz się zarządzać i skupiać swoją uwagę na czymś innym, niż ból. Zwiększenie liczby przyjemnych zajęć, które pomagają odwrócić Twoją uwagę, to niektóre z celów, nad którymi możesz pracować podczas terapii. Pomogą Ci nauczyć się żyć z przewlekłym bólem i jego skutkami.