Perspektywy są ponure. Tysiące nastolatków odbiera sobie życie. Co więcej, sytuacja nie ulega poprawie, ale stale się zaostrza. W konsekwencji zachowania samobójcze młodzieży stały się niezwykle poważnym problemem. Z tego powodu poświęca się wiele środków w celu poprawy sytuacji. Profilaktyka zachowań samobójczych staje się w naszych czasach priorytetem.
Samobójstwa wśród nastolatków stały się epidemią. Jest uważana za jedną z głównych przyczyn śmierci w okresie dojrzewania. Jest to etap naznaczony zmianami na poziomie biologicznym, społecznym i psychologicznym (Fonseca-Pedrero i in., 2022).
„Zapobieganie zachowaniom samobójczym u nieletnich jest nadal nierozstrzygniętą kwestią”.
-Eduardo Fonseca-Pedrero-
Profilaktyka zachowań samobójczych – dlaczego potrzebna
Samobójstwom można zapobiec. Możemy podjąć kroki, aby zapobiec temu desperackiemu zachowaniu. To właśnie jest główne przesłanie naszego artykułu. Dostępne są skuteczne interwencje.
Chociaż daleko nam do opisania zachowań samobójczych i wszystkich ich potencjalnych wyzwalaczy, mamy na ten temat znacznie większą wiedzę niż kilka lat temu. Na przykład wiemy, że ludzie, którzy popełniają samobójstwo, zwykle przechodzą przez pewne wspólne fazy. Najpierw zastanawiają się nad problemem. Następnie komunikują to (poprzez groźby lub wyrażenia werbalne i niewerbalne), planują, a ostatecznie przechodzą do realizacji (Fonseca-Pedrero i in., 2020).
„Zachowania samobójcze są częścią ludzkiej różnorodności. Jest to złożone, wielościenne, wielowymiarowe i wieloprzyczynowe zjawisko”.
-Eduardo Fonseca-Pedrero-
Ocena: ważny punkt wyjścia
Rygorystyczna ocena powinna być krótkim, ale trafnym wstępem do każdej skutecznej interwencji. Aby pomóc profesjonalistom w tej misji, stworzono różne kwestionariusze. Jednak najlepszym narzędziem jest wywiad z nieletnim, który musi być pełen empatii i ciepła. W sposób uzupełniający można zastosować metodę samoopisu SENTIA. Zawiera pytania takie jak (Díez i in., 2021):
- Planujesz odebrać sobie życie?
- Czy kiedykolwiek miałeś pomysł odebrania sobie życia?
- Czy powiedziałeś komuś, że chcesz popełnić samobójstwo?
Te pytania są jasne i bezpośrednie. To ważne, ponieważ wiemy, że kiedy mówimy o samobójstwie, lepiej robić to zdecydowanie i dosadnie niż zadawać niejasne pytania. Dlatego skala SENTIA jest dobrym narzędziem do oceny tego złożonego problemu (Díez et al., 2021).
„Ta skala umożliwia ocenę zachowań samobójczych (idei, planowania, intencji, komunikacji i zachowania) w okresie dojrzewania”.
-Eduardo Fonseca-Pedrero-
Interwencje w zapobieganiu zachowaniom samobójczym u młodzieży
Światowa Organizacja Zdrowia w dziele pod tytułem Live Life wypromowała szereg zaleceń dotyczących zapobiegania samobójstwom. Są to strategie oparte na empirii (poparte dowodami naukowymi). Oto niektóre z nich (Fonseca-Pedrero i in., 2022):
- Ograniczenie dostępu do środków skłaniających samobójstwa, takich jak narkotyki.
- Współpraca z mediami w celu odpowiedzialnego zgłaszania samobójstw.
- Wspieranie umiejętności społeczno-emocjonalnych u nastolatków.
- Wczesne identyfikowanie, ocena, zarządzanie i śledzenie każdego, kto wykazuje skłonności samobójcze.
Jak zapobiegać samobójstwom u nastolatków
Odpowiedź na to pytanie jest złożona, ponieważ istnieje wiele interwencji, których celem jest zapobieganie zachowaniom samobójczym u młodzieży (Reifels i in., 2022).
W rzeczywistości profilaktyka zachowań samobójczych może być prowadzona w wielu kontekstach. Obejmują one zakres od rodziny, przez szkołę lub społeczność, po samą jednostkę.
„Ośrodki edukacyjne są ‘naturalnym’ i idealnym miejscem do rozwijania i wdrażania działań na rzecz promocji dobrostanu emocjonalnego i profilaktyki zachowań samobójczych”.
-Eduardo Fonseca-Pedrero-
Model AIM-SP: skuteczna strategia zapobiegania zachowaniom samobójczym u młodzieży
Model AIM-SP integruje różne interwencje. Rozpoczyna się od oceny, w której klinicysta wyraźnie pyta nastolatka, czy doświadcza lub doświadczał myśli samobójczych. Celem pytań jest identyfikacja czynników i elementów, które można uznać za ryzyko.
Następnie przeprowadzana jest interwencja w oparciu o Plan Bezpieczeństwa Stanleya-Browna (Stanley i in., 2012). Można również zintegrować inne interwencje psychoterapeutyczne. Na przykład terapia dialektyczno-behawioralna (Fonseca i in., 2022).
W trakcie procesu i po jego zakończeniu prowadzona jest obserwacja w różnych celach. Na przykład klinicysta zwraca coraz większą uwagę na nastolatka w sytuacji wysokiego ryzyka. Podejmuje również próby zaangażowania rodziny i przyjaciół w profilaktykę.
Oprócz modelu AIM-SP istnieją również inne sposoby interwencji. Na przykład program Youth Aware of Mental Health (YAM) (Carli i in., 2021). Jego celem jest zapobieganie samobójstwom wśród młodzieży.
Dziś temat samobójstw wśród nastolatków jest na arenie publicznej. Ponadto, w wyniku cierpienia tych młodych ludzi, a także liczby zgonów, niezbędna jest profilaktyka. Dlatego ważne jest, aby instytucje zdrowia publicznego przyjęły plany mające na celu całkowite wyeliminowanie problemu.
„Zachowania samobójcze u nastolatków stanowią problem zdrowia publicznego zarówno ze względu na ich rozpowszechnienie, jak i związane z nimi konsekwencje osobiste, rodzinne, edukacyjne i społeczno-zdrowotne”.
-Eduardo Fonseca-Pedrero-
Bibliografia
Wszystkie cytowane źródła zostały dokładnie sprawdzone przez nasz zespół, aby zapewnić ich jakość, wiarygodność, trafność i ważność. Bibliografia tego artykułu została uznana za wiarygodną i posiadającą dokładność naukową lub akademicką.
- Carli, V., Iosue, M., y Wasserman, D. (2021). Universal suicide prevention in schools. En D. Wasserman (Ed.), Oxford Textbook of Suicidology and Suicide Prevention (2 ed.) (pp. 653–664). Oxford University Press.
-
Del Casal, A. D. G., Enesco, C. S., de Albéniz Iturriaga, A. P., & Pedrero, E. F. (2021). Evaluación de la conducta suicida en adolescentes: Validación de la escala SENTIA-Breve. Actas españolas de psiquiatría, 49(1), 24-34.
- Díez, A., Enesco, C., Pérez de Albéniz, A., y Fonseca-Pedrero, E. (2021). Evaluación de la conducta suicida en adolescentes: Validación de la escala SENTIA-Breve. Actas Españolas de Psiquiatría, 49(1), 24-34.
- Fonseca-Pedrero, E., y Pérez de Albéniz, A. (2020). Evaluación de la conducta suicida en adolescentes: A propósito de la escala Paykel de Suicidio. Papeles del Psicólogo, 41(2),106-115. https://doi.org/10.23923/pap.psicol2020.2928
- Fonseca-Pedrero, E., Pérez-Albéniz, A., Al-Halabí., Susana. Conducta suicida en adolescentes: creando esperanza a través de la acción. Papeles del Psicólogo (2022). https://doi.org/10.23923/pap.psicol.3000
- Gillies, D., Christou, M. A., Dixon, A. C., Featherston, O. J., Rapti, I., Garcia-Anguita, A., Villasis-Keever, M., Reebye, P., Christou, E., Al Kabir, N., y Christou, P. A. (2018). Prevalence and Characteristics of Self-Harm in Adolescents: Meta-Analyses of Community-Based Studies 1990-2015. Journal of the American Academy of Child and Adolescent Psychiatry, 57(10), 733–741. https://doi.org/10.1016/j.jaac.2018.06.018
- Organización Mundial de la Salud (2021b). LIVE LIFE: An implementation guide for suicide prevention in countries. Organización Mundial de la Salud.
- Reifels, L., Krishnamoorthy, S., Kõlves, K., y Francis, J. (2022). Implementation science in suicide prevention. Crisis, 43(1), 1–7. https://doi.org/10.1027/0227-5910/a000846