Frustracja – to jedna z najbardziej niewygodnych, a zarazem najczęstszych emocji. Pojawia się, gdy pragnienie, sen, cel lub złudzenie nie mogą być osiągnięte, przynajmniej w tej chwili. Pomimo tego, jak ciężko próbujesz. Jest to najprostsza droga do tego, byśmy zrozumieli świat, ale niestety nie zawsze gra jest uczciwa. Odporność na frustrację jest przydatną cechą.
Nie życzymy naszym dzieciom smutku. Nie pozwalamy im doświadczać frustracji w domu. Regularnie, kiedy grają z nami, pozwalamy im wygrać. Wierzymy, że odsłonięcie tych emocjonalnych porażek i frustracji spowoduje w nich natychmiastowy smutek. Pozwalając im wygrać, staramy się unikać tego smutku. Pokażmy im jak odkryć w sobie odporność na frustrację.
Jednak reakcje emocjonalne, które powstają w dzieciństwie, kształtują większość emocjonalnej przyszłości danej osoby. Jeśli dziś zajmiemy się negatywnymi emocjami, jutro zmniejszymy skutki problemów wynikających z tego rodzaju emocji.
Nauczenie się jak zarządzać negatywnymi emocjami w okresie dzieciństwa, w bezpiecznym środowisku takim jak rodzina, pomoże naszym dzieciom rozwijać szereg mechanizmów radzenia sobie i regulowania emocji. To pozwoli im z czasem rozwinąć dojrzałość emocjonalną.
Odporność na frustrację – dlaczego musimy się tego nauczyć?
Dlaczego edukacja związana z frustracją jest tak ważna? Frustracja jest jedną z najsilniejszych emocji, które mają wpływ na poczucie własnej wartości u dziecka. Uczenie się tolerowania frustracji we wczesnym wieku pozwala dziecku na budowę podstaw odporności.
Oznacza to, że negatywne emocje związane z frustracją nie będą kontrolowały ich życia. Gdy nadejdzie czas, aby stawić czoła sytuacjom, które sprawią, że będą kwestionować swoje możliwości, umożliwiające im osiąganie różnych celów, będą w pełni wyposażone w strategie radzenia sobie z problemami, jakich nauczyły się w domu.
Dzieci z nietolerancją frustracji często wykazują takie objawy jak niepokój lub depresja. Często zdarzają się też problemy behawioralne, takie jak agresywność wobec przedmiotów i ludzi, napady złości, sprzeciw wobec autorytetów, a przede wszystkim odmowa angażowania się w działania, które nie są nagradzane.
Ponadto, jeśli dzieci nie rozwiną mechanizmów tolerowania frustracji w procesie dojrzewania działania, które nie zapewniają szybkiego wynagrodzenia i uznania, staną się dla nich bardziej zagrożeniem niż wyzwaniem. Często porzucają takie zadania i skupiają się bardziej na innych, które choć bardziej niebezpieczne, takie jak użycie jakiejś substancji, zapewniają krótkoterminowe nagrody.
Nie znaczy to, że powinniśmy pozbawiać dzieci frustrujących sytuacji. Jednocześnie nie powinniśmy zmuszać ich do zmierzania się z nimi bez koniecznej potrzeby, po to tylko by sprawdzić,, czy potrafią sobie z nimi radzić. Po prostu musimy sprawić, aby frustracja stała się normalną rzeczą podczas rodzinnych gier, uprawiania sportu lub innych działań.
Kiedy to nastąpi, bądź z nimi w tym nieprzyjemnym momencie: najpierw rozpoznaj i wytłumacz emocje a później pomóż poszukać alternatywnych rozwiązań.
Najlepiej pozwolić dziecku przejąć odpowiedzialność i odkryć alternatywne rozwiązanie codziennych problemów na jego poziomie rozwoju. Nie wolno nam nadmiernie nagradzać ich niepowodzeń. Jeśli to zrobimy, pozbawimy nasze dzieci zasadniczej możliwości pracy nad podstawowymi umiejętnościami, takimi jak cierpliwość, akceptacja, rozwiązywanie problemów i opóźnimy motywację do działania lub zachowania wyzwalającego kreatywność.
Odporność na frustrację – sposoby, aby nauczyć jej dzieci
Aby nauczyć dziecko tolerowania frustracji, pomocne może być podjęcie następujących kroków:
Przykład idzie z góry
- Bądź przykładem: nie ma lepszego sposobu na naukę “ekspresji emocjonalnej”, niż widzieć rodziców wyrażających uczucia, które rodzą się z frustracji.
- Nie dawaj im wszystkiego: jeśli dajemy naszym dzieciom wszystko czego zapragną, a nie pozwalamy im stawić czoła wyzwaniom, trudno jest im popełniać błędy i uczyć się na nich. Pamiętaj, że nie będziesz w stanie towarzyszyć im w ich życiu na co dzień i uniemożliwić kolejne potknięcie.
- Szanuj ich czas i to jak postępują: Prawdopodobnie robią różne rzeczy bardzo powoli lub źle. To jest ich sposób na rozwój i naukę. Trzeba szanować ich działania, nawet jeśli popełniają błędy lub nie robią rzeczy tak, jak chcesz. W ten sposób umożliwia się im traktowanie błędów jako czegoś pozytywnego. Pomagasz im rozwijać w sobie poczucie tego, że coś osiągnęły i zdobywać umiejętności. Te dwie rzeczy są niezbędne do rozwoju solidnego poczucia własnej wartości.
- Nie poddawaj się ich napadom złości. Ale nie ignoruj ani powstrzymuj krzyku. Frustrujące sytuacje często prowadzą do wybuchu złości, szczególnie u młodszych dzieci. Jeśli rodzice poddadzą się temu, dzieci dowiedzą się, że jest to najskuteczniejszy sposób rozwiązania problemów. Z drugiej strony, płacz jest konieczną, pozytywną reakcją. W wielu przypadkach płacz jest pierwszym krokiem służącym zneutralizowaniu bezsilności. Pomaga nam lepiej przygotować się do przyszłych życiowych lekcji.
Nauka i wytrwałość
- Zmień frustracje w naukę: sytuacje problemowe stanowią doskonałą okazję, aby dziecko nauczyło się nowych rzeczy i zapamiętało je. Frustracja jest potężnym narzędziem służącym do generowania alternatywnych rozwiązań, jeśli nie poddamy się negatywnym emocjom, które generuje. W ten sposób będą w stanie zmierzyć się z frustrującą sytuację samodzielnie, jeśli pojawi się ona ponownie.
- Uczyć dzieci wytrwałości: wytrwałość jest niezbędna do pokonania niekorzystnych sytuacji. Jeśli nasze dzieci dowiedzą się, że stałość może rozwiązać większość problemów, w wielu przypadkach nauczą się kontrolować frustrację. Uczenie wytrwałości nie musi przynieść natychmiastowych skutków lub być bardzo nachalne. Możemy nauczyć dziecko, aby spróbowało jeszcze raz, gdy tylko się uspokoi.
- Uczyć dzieci prosić o pomoc, kiedy tego potrzebują: nie jesteśmy samotnymi wilkami. Zawsze możemy się uczyć od siebie nawzajem. Będziesz musiał pozwolić, aby uczyły się od ciebie. Tak, że gdy nie będzie ciebie u ich boku, mogły znaleźć rozwiązania samodzielnie.
Frustracja może być czymś pozytywnym
Podsumowując, frustracja może być pozytywną emocją, jeśli potraktujemy ją we właściwy sposób. Ma znaczną wartość motywacyjną dla tych, którzy nie dają się porwać negatywnym emocjom, jakie powoduje. Każdy z nas będzie miał do czynienia z frustracją.
Nauczenie dzieci czym jest ta emocja i jakie możliwościach z sobą niesie, pomoże im odnieść sukces w przyszłości. Odporność na frustrację pozwoli im rozwinąć lepsze zdrowie emocjonalne.