Nieszczelne granice lub przepuszczalność emocjonalna

Jeśli Twoi rodzice nie uwzględniali Twoich potrzeb i pragnień, możliwe, że skłoniło Cię to do uwierzenia, że nie jesteś osobą ważną. Dlatego też trudno Ci wyznaczać zdrowe granice, mówić „nie” i nadawać priorytet własnym celom. Jak możesz zmienić tę wyniszczającą sytuację?

Napisane i zweryfikowane przez psycholog Valeria Sabater.

Ostatnia aktualizacja: 04 lipca, 2023

Jak zostałeś wychowany? Czy Twoi opiekunowie uwzględniali Twoje opinie i emocje? Czy dorastałeś w poczuciu, że Twoje potrzeby są ważne? A może, podobnie jak tysiące innych osób, zaakceptowałeś fakt, że priorytety matki lub ojca są ważniejsze niż Twoje własne. Te wczesne doświadczenia zwykle pozostawiają po sobie poważne konsekwencje. Należą do nich nieszczelne granice.

Zjawisko to może się odbić poważnym piętnem na całym naszym życiu. Sprawia ono, że zakładasz, iż istnieje naprawdę niewyraźna granica między tym, co jest akceptowalne, a tym, co jest w Twoim życiu nie do zniesienia. W rzeczywistości niewiedza odnośnie tego, jak wyznaczyć zdrowe granice, jest powszechna wśród osób, które dorastały w zaniedbanych domach. To pozostałość po ranie, przez którą ucieka poczucie własnej wartości i szacunek do samego siebie.

Zrozumienie konsekwencji, jakie niosą nieszczelne granice jest bardzo ważnym krokiem ku temu, by budować z innymi zdrowsze relacje. Nieszczelne granice prowadzą bowiem do szkodliwych związków, uczucia niezadowolenia i życiowego niespełnienia. To psycholog i twórca strukturalnej terapii rodziny, Salvador Minuchin, jako pierwszy zgłębił ten ważny temat.

Nieszczelne granice – co należy wiedzieć?

Przyjaciele, którzy zawsze proszą o przysługi. Rodzeństwo z zachowaniami pasywno-agresywnymi. Partnerzy, którzy ignorują Twoje wartości i stawiają na pierwszym miejscu własne pragnienia i życzenia. Wyznaczanie granic jest bardziej potrzebne niż myślisz, zwłaszcza w relacjach z najbliższymi, z którymi mieszkasz.

Na terytorium emocjonalnym granice między Twoimi potrzebami a potrzebami innych stają się bardziej płynne. Tak bardzo, że często stają się przepuszczalne. Porowate granice pojawiają się, gdy nadmiernie angażujesz się w zwracanie uwagi na postacie, które tworzą Twoje najbliższe otoczenie. Robisz to tak długo, aż skutecznie całkowicie rozpuścisz się w priorytetach innych ludzi.

Lekarz i psychiatra Salvador Minuchin w swoim artykule „Refleksje nad granicami” z 1982 r. wyjaśnił, że tworzenie granic jest podstawową zasadą budowania zdrowych systemów relacyjnych. Jednak uwarunkowania odziedziczone z dzieciństwa często uniemożliwiają przyjęcie tej umiejętności.

Czy masz nieszczelne granice?

Jeśli zastosujesz porowate granice do swojego środowiska, zademonstrujesz powiązania zależności z najbliższymi postaciami. Jest nawet możliwe, że masz relacje oparte na nadmiernej współzależności. Może się również zdarzyć, że prawie nie masz przyjaciół, a strach przed utratą tych, których masz, oznacza, że nie stawiasz im żadnych granic.

• Nie jesteś w stanie powiedzieć „nie” żadnej prośbie płynącej z Twojego środowiska.
• Przedkładasz potrzeby innych nad własne. Jesteś przyzwyczajony do stawiania siebie zawsze na drugim miejscu.
• Czujesz potrzebę dostosowania się do oczekiwań innych. Co więcej, Twój strach przed rozczarowaniem innych jest niezwykle intensywny.
• Troska o to, co myślą o Tobie inni, jest u Ciebie stała i niemal obsesyjna.
• Boisz się, że zostaniesz porzucony.
• Wykazujesz się dużą empatią. Z tego powodu często cierpisz na ciągłe infekcje emocjonalne. Innymi słowy, internalizujesz stres partnera, troskę najlepszego przyjaciela lub dyskomfort rodziny.
• Szybko otwierasz się emocjonalnie na ludzi wokół Ciebie. Mówisz im wszystko i masz tendencję do wyjaśniania rzeczy, nawet nie myśląc o tym, co inni mogą zrobić z tymi informacjami.
• Normalizujesz zniewagi, rozczarowania i pustki, których przyczyną są najbliżsi. To dlatego, że powtarzasz ten sam schemat, co w dzieciństwie, w Twojej dysfunkcyjnej rodzinie.

Nieszczelne granice a Twoje zdrowie psychiczne?

Skupianie się na innych kosztem własnego samopoczucia emocjonalnego rani na wiele sposobów. Porowatość w granicach oznacza, że Twoje poczucie własnej wartości nigdy się nie materializuje. Co więcej, nie masz szacunku do siebie, a możliwości skupienia się na własnych marzeniach i potrzebach to niewiele więcej niż mrzonki.

Skutki życia przez kilka dziesięcioleci z tymi złamanymi i upadłymi barierami psychologicznymi są przytłaczające.

• Potrzeba zadowolenia innych wyczerpuje wszystkie Twoje zasoby, dlatego możesz cierpieć na zaburzenia, takie jak lęk i depresja.
• Często prowadzi to do nadużyć w związkach.
• Prawie nigdy nie osiągniesz osobistej i zawodowej samorealizacji.
• Prawdopodobnie w dzieciństwie przeżyłeś traumę. Prawdopodobnie w przeszłości cierpiałeś na brak poczucia bezpieczeństwa, szczerości i walidacji.

Nieszczelne granice – jak je naprawić?

Jeśli znajdujesz się w takiej sytuacji, przejście od porowatych granic do zdrowych będzie wymagało z Twojej strony głębokiej osobistej pracy. Jednak ich osiągnięcie pozwoli Ci nie tylko poprawić swoje zdrowie psychiczne. Wzmocnisz siebie jako człowieka i będziesz mógł lepiej pracować nad swoimi marzeniami i potrzebami. Więc, od czego zacząć?

• Samowspółczucie jako ćwiczenie sprawdzające. Nie możesz ustanowić granic między sobą a innymi, jeśli najpierw nie rozpoznasz własnej wartości. Musisz wzmocnić poczucie własnej wartości i traktować siebie ze współczuciem.
• Naucz się komunikować asertywnie. Nic nie przyniesie Ci takiej korzyści, jak nauka umiejętności asertywnych i technik komunikacji. Wyraźne i pewne mówienie jest narzędziem na całe życie.
• Poczuj się swobodnie, mówiąc „NIE”. Mówienie „nie” nie jest aktem agresji. Stanowi część codziennych interakcji i jest formą szacunku do samego siebie. Twoja rzeczywistość zmieni się całkowicie, gdy przyzwyczaisz się do odrzucania wymagań i wyznaczania granic dotyczących tego, czego nie chcesz lub nie masz ochoty robić.
• Naucz się rozczarowywać innych. Aby żyć razem, poprawić swoje samopoczucie psychiczne i rozwój osobisty, będziesz musiał od czasu do czasu zawieść więcej niż jedną osobę w swoim otoczeniu. W końcu nie możesz dopasować się do każdego schematu i oczekiwań, jakie mają wobec Ciebie inni.
• Poznaj swoje ograniczenia i odkryj swoje zainteresowania. Czego w swoim życiu nie chcesz? Jakiej dynamiki, gestów i zachowań nie możesz dłużej tolerować w swoich związkach? Ustal je i pamiętaj o nich. Następnie zajrzyj w głąb siebie, aby odkryć, czego pragniesz i o czym marzysz.

Podsumowując, prawdopodobnie większość swojego życia spędzasz, skupiając się na innych. Czas zmienić obiektyw i trochę bardziej przyjrzeć się sobie. Jesteś ważniejszy, niż myślisz, i nadszedł czas, aby traktować siebie tak, jak na to zasługujesz. Oczyść więc te porowate granice i nie pozwól, by uciekały przez nie Twoja godność i szczęście.