Neurotyczność - czy wszystkie drogi do niej prowadzą?
Neurotyczność to cecha osobowości, która ma istotne podstawy biologiczne. Sprawia, że ludzie którzy ją przejawiają są podatni na zaburzenia psychiczne, ponieważ wiąże się to zarówno ze słabym zarządzaniem stresem, jak i tendencją do narażania się na niszczące bodźce psychicznie.
Bycie wysoce neurotycznym może sprawić, że zaburzenia takie jak lęk, depresja, choroba afektywna dwubiegunowa i schizofrenia będą miały poważniejszy wpływ na daną osobę. Odgrywa również ważną rolę w kwestiach relacji, wrogości w miejscu pracy i wypalenie zawodowe jak i osobiste.
Poniżej krótko wyjaśnimy, czym dokładnie jest neurotyczność i jak działa w różnych zaburzeniach psychicznych, ponieważ może mieć różne skutki przy każdym z nich.
Neurotyczność jako cecha osobowości
Neurotyczność jest cechą osobowości (składającą się z tendencji behawioralnych, emocjonalnych i poznawczych), którą ludzie przeważnie dziedziczą po rodzicach, co czyni ją w dużej mierze biologiczną naturą.
Nie oznacza to, że nie można tego zmienić. Ale tendencja dotyczy danej osoby od momentu jej urodzenia. W ciągu całego życia środowisko albo sprawi, że ta tendencja będzie silniejsza lub słabsza.
Praktycznie wszystkie teorie osobowości obejmują neurotyczność jako podstawową cechę. Można ją znaleźć w:
- Cechach osobowości Wielkiej Piątki (Costa i McCrae 1992).
- Alternatywnym modelu pięciu osobowości (Zuckerman 1999).
- Książce Eysencka Wymiary osobowości (1947).
- Temperament i charakterystyka postaci Cloningera (1994) (zauważ, że tutaj nazywają to unikaniem szkód).
Dlatego oczywiste jest, że niezależnie od tego, czy jest to część analizy leksykalnej, empirycznej czy czynnikowej, większość badaczy uważa ją za część podstawowej struktury osobowości. Wszystkie modele obejmują neurotyczność, ponieważ określa ona podstawową emocjonalną skłonność każdej osoby.
Innymi słowy, wskazuje ona, czy dążysz do stabilności i dobrego samopoczucia (niska neurotyczność) lub niestabilności i lęku (wysoka neurotyczność).
Biorąc pod uwagę związek między neurotycznością a emocjami, spróbujemy to poniżej przeanalizować. Przyjrzymy się temu, jak wpływa na trzy powszechne zaburzenia psychiczne: depresję, lęk i uzależnienie.
Rola neurotyczności w różnych zaburzeniach psychicznych
Depresja
Neurotyczność wiąże się z większą liczbą i intensywnością objawów depresyjnych. Dzieje się tak dlatego, że dla osób o wysokiej neurotyczności potrzeba mniej negatywnej stymulacji, aby czuć się zmartwionym lub niekomfortowo niż ludziom o niskim poziomie neurotyczności.
Dlatego też wskazuje na wyższą wrażliwość na stres i tym samym wpływa na przebieg depresji. Wzmacnia negatywne emocje, czyniąc je bardziej intensywnymi i nie do zniesienia. Bardziej prawdopodobne jest, że coraz trudniej będzie uciec z ciemnej otchłani depresji.
Niepokój
Neurotyczność karmi się lękiem, ponieważ taka osoba skupia się na niepewności, której nie może tolerować. Na przykład unika znalezienia się w niepewnych sytuacjach, podejmowania ryzyka i odczuwania jakiegokolwiek stopnia niepewności fizycznej, psychicznej, społecznej lub emocjonalnej. Aby skutecznie pokonać lęk trzeba się z nim zmierzyć. Ale neurotyczność utrzymuje tych ludzi w ich strefie komfortu, utrudniając powrót do zdrowia.
Neurotyczni ludzie starają się kontrolować każdy aspekt potencjalnie ryzykownych sytuacji, jednak ich całkowite uniknięcie nie jest możliwe. Marnują dużo czasu, pieniędzy i energii, aby uniknąć ryzyka. Na przykład wychodzą z domu bardzo wcześnie, aby dotrzeć na spotkanie na czas, po to by dać sobie czas na wypadek, gdyby rzeczywiście napotkali na jedno z wielu niebezpieczeństw.
“Niedzielna neuroza, ten rodzaj depresji, jaka dotyka ludzi, którzy uświadomili sobie brak treści w swoim życiu, kiedy nieustanny pęd danego tygodnia minął, a pustka jaką czują wewnątrz zaczyna się manifestować”.
-Victor Frankl-
Może to również dotyczyć znacznie poważniejszych kontekstów, takich jak atak paniki. Najbardziej skuteczne leczenie zaburzeń lękowych obejmuje stopniową ekspozycję na sytuację, której się obawiają. Jest oczywiste, jak wysoki poziom neurotyczności wpływa na daną sytuację.
Jak powiedzieliśmy wcześniej, ludzie, którzy znajdują się wysoko na skali neurotyczności, są bardzo odporni na narażanie się na rzeczy, których się boją i unikają podejmowania tego niewielkiego ryzyka za wszelką cenę, nawet jeśli doprowadziłoby to do przyzwyczajenia i wreszcie do końca ich lęku. Im wyższy poziom neurotyczności, tym większy jest opór przed narażaniem się. Wówczas oczekiwanie na to powoduje jeszcze większy niepokój.
Nałóg
Ludzie z wysokim poziomem neurotyczności są bardziej narażeni na uzależnienie. Dlaczego? Ponieważ pcha ich on w stronę unikania jakiegokolwiek dyskomfortu i podnosi poziom stresu.
Wysoki poziom stresu połączony z wysoką wrażliwością na stres sprawia, że czują się psychicznie wyczerpani i przytłoczeni codziennymi problemami. Nadużywanie substancji może być dla nich formą ucieczki. W końcu uwalnia ich to od nieustannych zmartwień, które odczuwają.
Innymi słowy, wyczerpanie emocjonalne spowodowane wysoką wrażliwością na dyskomfort zamienia codzienne wyzwania w zagrożenia. Ponieważ muszą unikać dyskomfortu i kontrolować, co się dzieje wokół nich, czują się niezwykle przytłoczeni. Wynikające z tego psychiczne wyczerpanie sprawia, że bardzo trudno jest im dobrze radzić sobie ze stresem.
Tak więc efekty substancji psychoaktywnych w środkach takich jak alkohol i marihuana, dają im krótki odpoczynek. Przerwę od dyskomfortu i stresu.
Co mogą zrobić osoby z wysokim neurotycznością aby się zmienić?
Przede wszystkim ważne jest, aby szukać pomocy u psychologa, który może przeprowadzić ocenę osobowości i określić, jaki dokładnie jest poziom neurotyczności.
To dlatego, że zarówno nasze postrzeganie nas samych i postrzeganie nas przez innych może być błędne. Dlatego możemy mieć obraz siebie, który nie odzwierciedla rzeczywistego poziomu neurotyczności.
Psycholog jest najbardziej wykwalifikowaną osobą, aby określić, jakie kroki terapeutyczne podjąć. Ogólnie rzecz biorąc, psychoterapia może pomóc danej osobie radzić sobie z neurotycznością koncentrując się na:
- radzeniu sobie z emocjami
- zwiększaniu tolerancji dla dyskomfortu i niepewności
- pracy nad przezwyciężaniem lęku i strachu
Ponadto, psychoterapia może również pomóc wysoce neurotycznym osobom pracować nad celami, które są dla nich ważne. Może rozbić mur, który zbudowali, aby się chronić. Dowody naukowe wskazują, że osobowości nie są określone z góry: dają się do pewnego stopnia zmienić. Żyjemy w nieustannym ciągu zmian społecznych, emocjonalnych i behawioralnych w odpowiedzi na nasze środowisko.
Dlatego nie ma miejsca na wymówki “taki właśnie jestem.” Błędem jest myślenie, że nie możesz się zmienić. Jeśli popracujesz, aby stać się lepszą wersją siebie, możesz osiągnąć swoje cele.