Najinteligentniejsze dzieci - jak możemy je zidentyfikować?

Wielka ciekawość, uważne spojrzenie, a nawet próby komunikacji już od pierwszych tygodni życia… Te i inne cechy mogą wyróżniać dzieci o wysokich zdolnościach intelektualnych
Najinteligentniejsze dzieci - jak możemy je zidentyfikować?
Valeria Sabater

Napisane i zweryfikowane przez psycholog Valeria Sabater.

Ostatnia aktualizacja: 10 grudnia, 2021

Czy można zidentyfikować najinteligentniejsze dzieci? Wydaje się, że czasami pojawiają się bardzo uderzające wskazówki, fakty i procesy. Jednym z najważniejszych przypadków w ostatnich latach jest sprawa Heidi Hankins. Kiedy miała 4 lata, jej IQ oceniono na 159, o jeden punkt mniej niż Alberta Einsteina.

Ta mała dziewczynka z Wisconsin już w kilka miesięcy po urodzeniu przejawiała ciekawe zdolności. Matthew Hankins, ojciec dziewczynki, wyjaśnił psychologom, że w ciągu kilku tygodni od przyjścia na świat dziewczynka już próbowała się porozumieć, choć oczywiście nie potrafiła jeszcze niczego zwerbalizować.

Zanim Heidi skończyła rok, zaczęła komunikować się pełnymi, dobrze wyartykułowanymi zdaniami. W wieku dwóch lat mogła normalnie czytać książki dla dzieci.

W ten sposób, jak widać, geniusz lub wysokie zdolności intelektualne mogą w pewnych przypadkach ujawnić się w sposób ewidentny. Jednak, jak dobrze wiemy, często zdarza się, że najinteligentniejsze dzieci potrzebują wielu, żeby pokazać swoje zdolności, co ma ogromny wpływ na ich poziom akademicki i emocjonalny.

Zajmijmy się tym tematem to bliżej.

Dziecko na trawie

Jak rozpoznać najinteligentniejsze dzieci?

Przez długi czas, bardziej niż potrzeba zidentyfikowania najmądrzejszych dzieci, ludzi interesowało wychowanie geniuszy. Na przykład warto zwrócić uwagę na badanie Johna Protzko, psychologa z Uniwersytetu Kalifornijskiego, który opublikował pracę na ten temat we współpracy ze swoimi kolegami.

Celem było pokazanie, jakie procesy w rodzicielstwie mogą podnieść kompetencje intelektualne dzieci.

Dane pokazały, że suplementacja niemowląt długołańcuchowymi wielonienasyconymi kwasami tłuszczowymi może mieć znaczenie w tej kwestii. Z drugiej strony podkreślono znaczenie włączania ich do wczesnych zajęć edukacyjnych.

Jednak, jak dobrze wiemy, proces rozwoju każdego dziecka postępuje według własnego tempa. W związku z tym jest wiele różnic indywidualnych, a ponadto istnieje jeszcze inny fakt.

Chociaż prawdą jest, że zawsze dobrze jest oferować każdemu dziecku stymulujące środowisko do rozwijania jego umiejętności, kluczowe jest również wczesne rozpoznanie dziecka o wysokich zdolnościach. Dziś nie możemy poddać niemowlęcia takim testom, ale istnieją strategie, aby zidentyfikować najinteligentniejsze dzieci.

Wizualna metoda habituacji i dyshabituacji pozwala zidentyfikować najinteligentniejsze dzieci

Wizualna technika habituacji i dyshabituacji pozwala ocenić ciekawość dziecka. Teraz, bardziej niż ciekawość, w tym przypadku chodzi o wczesne zainteresowanie różnymi bodźcami. Tak więc coś, co można zaobserwować u wielu dzieci wykazuje, to klasyczny dyskomfort na widok twarzy innej niż twarz rodziców.

Postrzeganie lub nawiązywanie kontaktu z bodźcem innym niż spotykane w codziennym życiu może nawet czasami prowadzić do płaczu.

Ten sposób badania przeprowadza się według następujących kroków:

  • Maluchowi w wieku kilku miesięcy przedstawiana jest twarz (pokazuje mu się zdjęcie). Pokazujemy mu je wielokrotnie, aż straci zainteresowanie (habituacja).
  • Później czekamy kilka dni i ponownie pokazujemy tę twarz wraz z inną, nową. Aby zidentyfikować najbardziej inteligentne dzieci, zwraca się uwagę na: ich zainteresowanie twarzą, która różni się od znanej. To dowodzi dwóch rzeczy. Pierwszym z nich jest wczesna umiejętność rozróżniania twarzy i zapamiętywania tych, które dziecko już widziało. Po drugie, wychodzi na jaw naturalna i instynktowna ciekawość wszystkiego, co nowe.

Ten wczesny rozwój pamięci i umiejętności rozróżniania bodźców jest cechą wysokich umiejętności.

Najinteligentniejsze dzieci z wyprzedzeniem osiągają kolejne etapy rozwoju

Wiemy, że kwestia percentyli w rozwoju dziecka bywa kontrowersyjna. Są dzieci, które zaczynają wypowiadać swoje pierwsze słowa przed ukończeniem 12 miesiąca życia, a inne jakiś czas później. Te małe opóźnienia nie zawsze jednak świadczą o zdolnościach lub opóźnieniach.

Natomiast aby zidentyfikować najinteligentniejsze dzieci, musimy zająć się tymi przełomami w rozwoju, które wykraczają ponad przeciętność w widoczny sposób. Przykładem tego jest fakt, że przed upływem rokiem wypowiadają pełne zdania bez błędów składniowych lub wymowy.

Podobnie w kwestiach psychomotorycznych często zdarza się, że są w stanie usiąść zanim skończą trzy miesiące. U innych niemowląt ich drobne zdolności motoryczne w dłoniach są prawie doskonałe przed ukończeniem pierwszego roku życia.

Ciągłe utrzymywanie uwagi, klucz do rozpoznania najmądrzejszych dzieci

Inną bardzo wyróżniającą cechą identyfikującą najinteligentniejsze dzieci jest ich ciągła uwaga. Na przykład rodzice uzdolnionych dzieci często opisują, że gdy ich maluchy mają 5 lub 6 miesięcy, mogą przez długi czas koncentrować się na zadaniu bez odwracania uwagi.

Na przykład zabawy klockami, lub inne polegające na składaniu najbardziej interesują właśnie te bardziej zaawansowane intelektualnie dzieci.

Dziecko z lupą

Samotność u niemowląt i dzieci o wysokich zdolnościach

Niewiele dzieci lubi pozostawać same, a nawet bawić się samotnie. Jednak często widzimy 9- lub 12-miesięczne dzieci cieszące się tymi chwilami zabawy w pojedynkę. Nie wymagają ciągłej obecności ani nie wykazują nadmiernego przywiązania do rodziców.

W większości przypadków chętnie bawią się rzeczami, które przyciągają ich uwagę, odkrywając nowe scenariusze, bodźce i zabawy.

Ten stopień wczesnej niezależności lub preferencja do samotności jest czymś, czego nie należy jednak wzmacniać. Wszystkie dzieci, a zwłaszcza te o wysokich umiejętnościach, muszą spędzać czas z rówieśnikami i udzielać się towarzysko. Rozwój umiejętności społecznych i właściwe zarządzanie emocjami to coś, czego nie można lekceważyć.

Podsumowując, można podkreślić tylko jeden aspekt. Każde dziecko jest wyjątkowe i niepowtarzalne, każde ma swoje talenty, osobowość i temperament. I to wszystko można zobaczyć kilka tygodni po urodzeniu.

Najważniejsze więc jest by wiedzieć, jak zająć się nim i odpowiedzieć na każdą potrzebę malucha, a dzieci o wysokich zdolnościach nie są w tej kwestii wyjątkiem.


Wszystkie cytowane źródła zostały gruntownie przeanalizowane przez nasz zespół w celu zapewnienia ich jakości, wiarygodności, aktualności i ważności. Bibliografia tego artykułu została uznana za wiarygodną i dokładną pod względem naukowym lub akademickim.


  •  Protzko J, Aronson J, Blair C. How to Make a Young Child Smarter: Evidence From the Database of Raising Intelligence. Perspectives on Psychological Science. 2013;8(1):25-40. doi:10.1177/1745691612462585

Ten tekst jest oferowany wyłącznie w celach informacyjnych i nie zastępuje konsultacji z profesjonalistą. W przypadku wątpliwości skonsultuj się ze swoim specjalistą.