Nad czym pracuje mózg, kiedy śpimy?

Nad czym pracuje mózg, kiedy śpimy?
Elena Sanz

Napisane i zweryfikowane przez psycholog Elena Sanz.

Ostatnia aktualizacja: 27 grudnia, 2022

Nocny odpoczynek i chwile, kiedy śpimy to czas, w którym mózg odzyskuje zużytą energię i przetwarza informacje uzyskane w ciągu dnia. Jest to zatem naprawdę ważny proces.

Sen jest procesem zarówno fascynującym, jak i koniecznym dla każdego człowieka. Ze względu na ograniczone informacje fizjologiczne i neuroanatomiczne, którymi dysponowaliśmy dawno temu, zjawisko to zawsze było otoczone tajemnicą i pełne spekulacji. Jednak dzisiaj mamy kilka badań, które pozwalają nam lepiej zrozumieć, jak działa nasz mózg, kiedy śpimy.

Najważniejszym elementem snu zawsze była jego treść. Koszmary i sny bez widocznego znaczenia, które próbujemy zrozumieć w ciągu dnia.

Kobieta śpiąca w łóżku

Jednak podczas snu mózg wykonuje wiele niezbędnych dla naszego przetrwania funkcji i dba o dobre samopoczucie.

Co dzieje się w naszym mózgu, kiedy śpimy?

Podczas nocnego odpoczynku przechodzimy przez różne fazy o różnym poziomie aktywności mózgu: cztery fazy nie REM i jedna fazy REM.

  • Podczas fazy 1 odczuwamy senność, nasze mięśnie zaczynają się rozluźniać, a aktywność mózgu zwalnia. Jest to jednak stan lekkiego snu, z którego łatwo możemy się wybudzić.
  • W fazie 2 temperatura ciała, tętno i częstość oddechów zaczynają stopniowo spadać.
  • Podczas faz 3 i 4 zapadamy w głębszy sen, a aktywność mózgu jest bardzo wolna. W tej fazie trudniej jest się obudzić i to właśnie tutaj pojawiają się parasomnie, takie jak nocne lęki lub lunatykowanie.
  • Podczas snu REM obserwujemy szybkie ruchy gałek ocznych. Napięcie mięśni dramatycznie spada, a nasz oddech i tętno stają się nieregularne. To w tej fazie nasze sny są bardziej uporządkowane, pojawia się więcej koszmarów i marzeń na jawie. Jeśli budzimy się w tej fazie zwykle będziemy pamiętać treść snu.

Pełen cykl snu trwa około 100 minut, z których pierwsze 60 lub 70 to pierwsze cztery fazy. Dlatego podczas normalnego nocnego odpoczynku wykonujemy od czterech do sześciu pełnych cykli.

Nad czym pracuje mózg, kiedy śpimy?

Nauka i pamięć

Wykazano, że zachowanie pamięci jest znacznie lepsze po okresie snu niż po podobnym okresie odpoczynku, ale pozostaniu w stanie przebudzenia. Pozytywny wpływ snu przejawia się przede wszystkim w pamięci deklaratywnej (związanej ze zdarzeniami) oraz proceduralnej (związanej z umiejętnościami motorycznymi i zdolnościami).

Nawet bardzo krótkie okresy snu, takie jak 6 minut, mają pozytywny wpływ na zatrzymywanie informacji. Jednak im dłuższy czas snu, tym bardziej pozytywny jest ten efekt. Warto również zauważyć, że czas pomiędzy nauką a snem jest istotny. Dlatego jeśli chcesz utrwalić jakieś informacje, sen pomoże Ci jeśli pójdziesz spać po ich powtórzeniu.

Oszczędzanie energii

Chociaż nie jest to główna funkcja snu, prawdą jest, że pomaga on zachować lub przywrócić energię utraconą w ciągu dnia. Zwłaszcza w fazach 3 i 4 zmniejszamy tempo przemiany materii. Następuje ochłodzenie organizmu i zmniejsza się częstotliwość akcji serca i oddechu, zużycie tlenu i napięcie mięśniowe.

Ponadto, gdy spożycie energii w ciągu dnia jest wysokie, zwiększa się czas snu i ilość snu lekkiego.

Naprawa

Sen jest niezbędny do zwalczania codziennego zmęczenia i przywracania organizmu do pierwotnego stanu.

Śpiący mężczyzna
Udowodniono, że zwiększenie ilości snu po okresach dużego stresu może zrekompensować psychiczne obciążenie mózgu. Podczas gdy zmęczenie fizyczne ustępuje dzięki odpoczynkowi zmęczenie umysłowe potrzebuje snu.

Poszukiwanie rozwiązań

Wszyscy słyszeliśmy kiedyś zdanie: „Muszę się z tym przespać”. Wyrażenie to ma swoje korzenie w rzeczywistości. Wykazano, że osoby, które spędzają więcej czasu w fazie REM znajdują bardziej kreatywne rozwiązania.

Sen ma związek z naszą kreatywnością i zdolnością podejmowania decyzji. W ten sposób nasz mózg interpretuje informacje i łączy pomysły. Te dziwne sny, dla których nie znajdujesz wytłumaczenia to sposób, w jaki Twój mózg przetwarza, bada i testuje różne rozwiązania i sposoby radzenia sobie z prawdziwymi problemami.

Dlatego bardzo ważny jest wysokiej jakości sen. Twoje ciało, ale przede wszystkim umysł potrzebuje tego czasu, aby powrócić do pierwotnego stanu, skonsolidować informacje i poszukać nowych perspektyw i rozwiązań. Dbanie o Twój sen to dbanie o Twój mózg.


Wszystkie cytowane źródła zostały gruntownie przeanalizowane przez nasz zespół w celu zapewnienia ich jakości, wiarygodności, aktualności i ważności. Bibliografia tego artykułu została uznana za wiarygodną i dokładną pod względem naukowym lub akademickim.


  • Carrillo-Mora, P., Ramírez-Peris, J., & Magaña-Vázquez, K. (2013). Neurobiología del sueño y su importancia: antología para el estudiante universitario. Revista de la Facultad de Medicina UNAM56(4), 5-15.

  • Gala, F. J., Lupiani-Giménez, M., Guillén, C., Gómez-Sanabria, A., Lupiani-Cerdeira, N., & Roa, J. (2003). El sueño normal: perspectivas actuales. C Med Psicosom67(68), 7-19.


Ten tekst jest oferowany wyłącznie w celach informacyjnych i nie zastępuje konsultacji z profesjonalistą. W przypadku wątpliwości skonsultuj się ze swoim specjalistą.