Megareksja i odrzucanie samego siebie

W swojej książce Sara J. Bird opowiedziała o wyjątkowym doświadczeniu z zaburzeniem, jakim jest megareksja. Podczas jednego z jej badań lekarskich lekarz poprosił ją, aby weszła na wagę. Kiedy to zrobiła, była zszokowana, widząc, że ważyła ponad 100 kilogramów. Nie mogła w to uwierzyć. Co więcej, jej nadwaga – dowody, których nie widziała – poważnie wpłynęła na jej zdrowie.

Kobieta nie mogła pojąć tego, co mówił jej lekarz. Przez chwilę myślała, że do pokoju weszła znacznie większa osoba i w pewnym momencie to ona weszła na wagę zamiast niej. Nie mogło być innego wyjaśnienia. Sara poszła więc do domu zakłopotana i oburzona. Zdjęła ubranie i spojrzała na siebie w dużym lustrze.

Jednak nie była w stanie rozpoznać siebie. W jej umyśle było coś, co nie pozwalało jej identyfikować się z kobietą w lustrze. Była obcą, nieznaną wersją siebie, całkowicie zmienionym wizerunkiem. Co się stało? Dlaczego nie mogła postrzegać odbicia własnego ciała jako swojego?

Są ludzie, którzy postrzegają swoją wagę jako zdrową, pomimo rozwoju cukrzycy i chorób sercowo-naczyniowych związanych z nadwagą.

Megareksja: definicja, cechy i przyczyny

Megareksja to zaburzenie odżywiania (ED). Tak jak są wyjątkowo szczupli ludzie, którzy w lustrze widzą u siebie nadwagę, tak ten stan działa odwrotnie. Oczywiście zagrożenia dla zdrowia są również wysokie.

Aż trudno uwierzyć, że niektórzy ludzie nie są świadomi swojej nadwagi. W społeczeństwie, które kojarzy piękno ze szczupłością, jest dość zaskakujące, że są mężczyźni i kobiety, którzy kupują swoje ubrania, nawet nie zdając sobie sprawy, że ich rozmiar nie pokrywa się z „rzekomym”, choć niebezpiecznym, kanonem „normalnego ciała”. Jednak tak się dzieje, a zachorowalność jest częstsza po 45 roku życia.

Megareksja to rodzaj dysmorfofobii – nie ma nic tak skomplikowanego, jak zniekształcona percepcja własnego ciała. Niemożność dostrzeżenia własnej otyłości i postrzeganie siebie jako szczupłych to niezwykle delikatne zjawisko psychologiczne, któremu warto przyjrzeć się głębiej.

Megareksja jest bardziej widoczna po 45 roku życia. W tym czasie pojawiają się już poważne problemy zdrowotne, takie jak choroby układu krążenia czy nadciśnienie.

Czy to zaburzenie psychiczne?

Megareksja nie pojawia się obecnie w Podręczniku Diagnostyki i Statystyki Zaburzeń Psychicznych (DSM-5). Mimo to możemy ją zdefiniować jako zniekształcone postrzeganie własnego ciała, w którym osoba cierpiąca wierzy, że wygląda na szczupłą i zdrową. W rzeczywistości wcale tak nie jest.

Istnieje wiele chorób związanych z niezdrową dietą i nadwagą. Ten stan mieściłby się w klasyfikacji zaburzeń odżywiania (ED) i w wielu przypadkach może być tak poważny jak anoreksja. Zagrożenia dla zdrowia są następujące:

• Pojawienie się cukrzycy.
• Problemy sercowo-naczyniowe.
• Bezdech senny.
• Nadciśnienie.
• Dyslipidemia (podwyższony poziom cholesterolu, trójglicerydów).

Sara Bird, Brytyjka, o której wspominaliśmy wcześniej, w swojej książce zatytułowanej Megareksja: co widzisz, gdy patrzysz w lustro? wyjaśniła, że przez 20 lat nie była w stanie zobaczyć swoich “boczków” i nagromadzonego tłuszczu na jej ciele.

Objawy megareksji

Megareksja to niedawno rozpoznany stan, który nie został jeszcze precyzyjnie zdefiniowany klinicznie. Jednak lekarze i pacjenci opisują chorobę w następujący sposób:

• Osoba cierpiąca na megareksję unika patrzenia na swoje ciało w lustrze. Zwraca uwagę tylko na swoją twarz i patrzy w małe lusterka.
• Nie są świadomi, ile ważą.
• Zawsze noszą luźne ubrania, które, jak twierdzą, mają sprawić, że poczują się bardziej komfortowo.
• Zaprzeczają, że mają nadwagę. Jeśli usłyszą komentarz dotyczący ich nadwagi albo go odrzucą, albo całkowicie temu zaprzeczą.
• Zwykle twierdzą, że mają „duże kości”, a nie nadwagę.
• Najbardziej niebezpieczne jest to, że jedzą kompulsywnie. Jedzą w niezdrowy sposób, uciekając się do kalorycznej żywności, bogatej w tłuszcze i cukry. To ich sposób na złagodzenie niepokoju, stresu i zmartwień.

Przyczyny megareksji

W 2021 roku Włoski Instytut Auksologiczny (IRCCS) przeprowadził badania nad megareksją. Wspomniano w nich o teorii blokady allocentrycznej. Oznacza to, że pacjenci stosują silny mechanizm obronny, ponieważ nie mogą tolerować obrazu swojego fizycznego ja.

Często są to osoby, które pięć, dziesięć lub 20 lat temu miały prawidłową wagę. Jednak z powodu pracy, stresu lub niepokoju ich nawyki żywieniowe uległy zmianie. Spowodowało to drastyczną zmianę w ich wizerunku ciała, zmianę, której nie chcieli zaakceptować i której zaczęli zaprzeczać.

Leczenie

Z reguły za chorym na megareksję stoi ktoś, kto już dawno zaczął źle się czuć. Praca lub brak pracy, rodzina, rozstanie, a nawet niezadowolenie z życia spowodowały pogorszenie ich nawyków żywieniowych. Z tego powodu eksperci zalecają, aby przyjaciele i bliscy nie mówili im, że mają nadwagę.

Najlepiej zapytać, jak się czują i czy możemy im w jakiś sposób pomóc. W zaburzeniach takich jak megareksja celem terapeutycznym nie jest utrata wagi. Ma to na celu wyjaśnienie przyczyny, dla której zmieniły się nawyki żywieniowe chorego.

Dlatego tak ważne jest, aby chory poddał się terapii psychologicznej. Tylko wtedy, gdy zostaną zaadresowane emocjonalne wyzwalacze, które doprowadziły do ich złego odżywiania, będą mogli zrobić następny krok. Czas na spotkanie z dietetykiem i rozpoczęcie zdrowszego życia.

Wreszcie, jeśli masz przyjaciela lub członka rodziny, który wydaje się mieć niewłaściwy stosunek do jedzenia, upewnij się, że nie zignorujesz tego faktu.