Leki przeciwlękowe: 9 rodzajów anksjolityków

Napisane i zweryfikowane przez psycholog Valeria Sabater.

Ostatnia aktualizacja: 27 grudnia, 2022

Leki przeciwlękowe. Zdajemy sobie sprawę, że branie pigułki nie rozwiązuje bólu psychicznego (choć może dać chwilową ulgę). Wiemy, że anksjolityki nie leczą uczucia niepokoju ani nie sprawią, że wysysający z ciebie energię szef nagle zniknie.

Mimo to pomagają – w emocjonalnym stresie oraz zwiększają skuteczność psychoterapii i podejścia wielodyscyplinarnego.

Socjologowie twierdzą, że żyjemy w społeczeństwie dystopijnym. Ludzie w naszym świece co roku kupują miliony książek mówiące o tym, jak być szczęśliwym. Przepuszczamy przez filtr nasze zdjęcia, aby stworzyć obraz doskonałości – idealne uśmiechy, idealne szczęście.

Ponieważ bycie szczęśliwym się sprzedaje. Wszyscy do niego dążymy, ale potem zaglądamy w nasze własne życie, szkielety w naszej szafie, gdzie nasze lęki szczerzą swoje kły a cień niepokoju próbuje złapać nas w pułapkę. W tym mają nam pomóc leki przeciwlękowe.

Przemysł farmaceutyczny stara się tworzyć coraz bardziej wyrafinowane leki psychiatryczne, które mają mniej skutków ubocznych i szybsze działanie. W rzeczywistości możemy znaleźć dzisiaj na rynku kilka rodzajów leków na każdy ból w życiu.

Lekarze rodzinni często przepisują je zbyt łatwo, uzależniając osoby, które w innym przypadku mogłyby rozwiązać problem w odpowiednim czasie stosując nie farmakologiczne sposoby.

I właśnie tu leży problem. Niektóre patologie pochodzą z wewnątrz i wymagają chemicznego podejścia, a niektóre rodzaje depresji o charakterze reaktywnym spowodowane stresem niewątpliwie wymagają więcej niż jednej strategii terapeutycznej.

Anksjolityki bez wątpienia są czymś niezbędnym dla wielu osób, ale tylko przez pewien czas. W przeciwnym razie ryzykujemy popadnięcie w spiralę lekową. A skutki uboczne są czasem bardziej szkodliwe niż sam problem.

Dzisiaj poznamy rodzaje leków przeciwlękowych dostępnych obecnie na rynku. Ich celem jest leczenie procesów związanych z uczuciem niepokoju, bezsennością, lękiem napadowym itp.

Główne rodzaje anksjolityków

Ludzie, którzy potrzebowali lub obecnie potrzebują leczenia farmakologicznego w celu zmniejszenia lęku wiedzą, że czymś normalnym jest spróbowanie więcej niż jednego rodzaju leku, zmienianie od czasu do czasu dawki i obserwowanie, jak się czujemy, co robimy oraz dostrzeganie możliwych skutków ubocznych, które powodują.

• Każda osoba reaguje inaczej na różne anksjolityki. Dlatego wskazane jest, aby cały ten proces konsultować z lekarzem (zespołem specjalistów)
• Leki przeciwlękowe, uspokajające i nasenne to leki działające na ośrodkowy układ nerwowy, które łagodzą niepokój lub pomagają nam zasnąć.

Podobnie dobrze jest pamiętać, jaki jest mechanizm działania anksjolityków:

• Są to środki uspokajające. Oznacza to, że spowalniają funkcje organizmu.
• Są to leki psychotropowe działające na ośrodkowy układ nerwowy. Oznacza to, że nie tylko pomagają nam się zrelaksować, ale wiele z nich ma także działanie uspokajające, przeciwzapalne i amnestyczne.
• Mechanizm ich działania jest zwykle prosty. Wzmagają działanie substancji chemicznej mózgu zwanej GABA (kwas gamma-aminomasłowy). GABA jest rodzajem inhibitora mózgu, który rozluźnia i zmniejsza aktywność neuronów.

  

Przyjrzyjmy się teraz głównym typom anksjolityków.

1. Benzodiazepiny

Benzodiazepiny stanowią najczęściej używaną “rodzinę” anksjolityków. Oprócz działania na substancję GABA maja także wpływ na układ limbiczny, hamując aktywność serotoniny w mózgu.

• Najczęstszymi lekami tej klasy są diazepam, lorazepam, bromazepam, alprazolam i klorazepam, które opiszemy poniżej.
• Większość z nich powoduje rozluźnienie, złagodzenie napięcia poznawczego i różne działania uspokajające w zależności od rodzaju leku.

Ponadto, w zależności od czasu trwania i wpływu na nasz organizm, możemy dokonać następującej klasyfikacji:

Krótkotrwałe anksjolityki (ich działanie może trwać do 8 godzin):

• Bentazepam
• Clotiazepam
• Cloxazolam

Leki anksjolityczne o pośrednim okresie półtrwania (ich działanie utrzymuje się od 8 do 24 godzin):

• Alprazolam.
• Bromazepam.
• Camazepam.
• Clobazam.
• Ketazolam.
• Lorazepam.
• Oxazepam.
• Oxazolam.
• Pinazepam.

Leki przeciwlękowe o długim okresie półtrwania (ich działanie trwa dłużej niż 24 godziny):

• Clorazepate dipotassium.
• Chlordiazepoxide.
• Chlordiazepoxide + witamina B-6.
• Diazepam.
• Halazepam.
• Medazepam.
• Prazepam.

Należy zauważyć, że działania niepożądane związane z benzodiazepinami nie są tak poważne, jak te, które powodują pierwszy typ anksjolityków, a mianowicie barbiturany. Są to popularne leki przeciwlękowe.

Ponadto musimy pamiętać, że podawanie i spożywanie leków psychiatrycznych nigdy nie powinno przekraczać 4 do 6 tygodni. W przeciwnym razie możemy się od nich uzależnić.

Najczęstsze wtórne objawy związane z benzodiazepinami są następujące:

• Senność.
• Zawroty głowy.
• Dezorientacja
• Utrata równowagi (zwłaszcza u osób w podeszłym wieku).
• Zaburzenia mowy.
• Osłabienie mięśni.
• Zaparcia.
• Suchość w ustach.
• Rozmyty obraz.

2. Barbiturany

Jak już powiedzieliśmy: zanim na rynku stały się dostępne benzodiazepiny, barbiturany były jedynymi anksjolitykami leczącymi uczucie niepokoju.

Odkąd laureat Nagrody Nobla w dziedzinie chemii Emil Fischer odkrył barbital w 1902 roku, okazał się on niebezpiecznym, ale skutecznym środkiem zdolnym do działania jako natychmiastowy środek uspakajający ośrodkowy układ nerwowy.

Później, w 1963 roku, firma “Roche” wydała dobrze nam znane Valium. Wraz z tym lekiem nadeszła epoka benzodiazepin. Zaledwie rok wcześniej – co ciekawe – Marilyn Monroe “najwyraźniej” popełniła samobójstwo przy użyciu wysokiej dawki barbituranów.

Ale dlaczego przestały być przepisywane na leczenie uczucia niepokoju?

• Barbiturany i wszystkie leki zawierające kwas barbiturowy powodują wysokie uzależnienie zarówno psychiczne jak i fizyczne.
• Również granica między dawką normalną a toksyczną jest bardzo niewielka.
• Ich mechanizm działania opiera się na zapobieganiu przepływu sodu do neuronów. Obecnie ich użycie jest zarezerwowane tylko dla niektórych rodzajów operacji i ataków.

Oto najczęstsze rodzaje barbituranów:

• Amobarbital (Amytal).
• Apropbarbital (Alurate).
• Butobarbital (Butisol).
• Phentoarbital (Nembutal).
• Secobarbital (Seconal).

3. Buspiron

Buspiron ma swoje zalety i wady. Jednak nadal jest to bardzo interesujący rodzaj anksjolityku. Jego główną zaletą jest to, że ma niewiele skutków ubocznych, nie wchodzi w interakcje z innymi substancjami, nie wpływa na funkcje poznawcze i nie powoduje otępienia.

• Dlatego zajmuje dobrą pozycję na rynku farmaceutycznym. Lekarze polecają go ze względu na niewiele efektów ubocznych.
• Jednak negatywny aspekt buspironu polega na tym, że działa bardzo wolno. W rzeczywistości pacjent zaczyna zauważać jego działanie dopiero po 15 dniach. Oczywiście może to stanowić problem, ponieważ osoba cierpiąca na poważne lęki chce czuć się lepiej najszybciej, jak to możliwe, a przede wszystkim, móc dobrze spać.

Jednak eksperci mówią nam, że buspiron jest bardzo skuteczny w przypadku lęków, które nie są zbyt intensywne. Zalecany jest głównie osobom starszym.

4. Alprazolam

Alprazolam jest jednym z najczęściej przepisywanych leków przeciwlękowych. Wiele osób zna go pod nazwą Trankimazin. Jest pochodną benzodiazepin a stosowany jest głównie w leczeniu napadów paniki, agorafobii i intensywnego stresu.

Również jego właściwości chemiczne przypominają tricykliczne leki przeciwdepresyjne.

• Należy zauważyć, że jest to lek o dużej mocy, który działa natychmiast, w przeciwieństwie do buspironu. Ma właściwości uspokajające, hipnotyczne i przeciwpadaczkowe, ale najbardziej zauważalnym efektem jest jego działanie przeciw lękowe.
• Z drugiej strony ważne jest, aby wiedzieć, że Alprazolam może być bardzo uzależniający. Dlatego, aby uniknąć tolerancji, należy go używać przez ograniczony czas.

5. Diazepam

Diazepam lub Valium to bez wątpienia kolejny z najbardziej znanych anksjolityków. Jest to również pochodna benzodiazepin, która jest najczęściej stosowana w ambulatoriach i placówkach medycznych.

• Jest to najskuteczniejszy lek do leczenia skurczów mięśni. Tak więc oprócz lęku, leczy również zaburzenia psychosomatyczne, sztywną szyję, delirium tremens, ataki paniki, duszności… stosuje się go nawet do uspokojenia przed zabiegiem chirurgicznym.
• Należy ponownie zauważyć, że ten lek przeciwlękowy powoduje również poważne uzależnienie, jeśli duże dawki są stosowane przez dłuższy czas.

6. Lorazepam

Większość z nas słyszała o Lorazepamie lub “orfidalu”. Jest to bardzo silny lek i służy do różnych celów m.in. do leczenia:

• Zaburzeń lękowych.
• Zaburzeń snu, bezsenności.
• Napięcia i stresu.
• Niektórych chorób psychosomatycznych i organicznych.
• Zespołu jelita drażliwego.
• Padaczki
• Jest również stosowany w leczeniu nudności i wymiotów spowodowanych chemioterapią lub odstawieniem alkoholu.

Co ciekawe, lorazepam daje natychmiastowy efekt, osiągając maksymalny poziom biodostępności po 2 godzinach. Również jego skutki uboczne nie są nadmiernie poważne.

Mimo, że nie jest bardzo uzależniający, zaleca się jego stosowanie przez ograniczony czas.

7. Bromazepam

Bromazepam, lepiej znany jako Lexatin, jest stosowany w małych dawkach w leczeniu lęku i nerwicy fobicznej. Jeśli jest podawany w wyższych dawkach, działa jako skuteczny środek rozluźniający mięśnie, uspokajający i hipnotyczny.

Należy zauważyć, że bromazepam jest niebezpiecznym lekiem: szybko powoduje uzależnienia i współdziała z różnymi substancjami.

W połączeniu z alkoholem może mieć działanie śmiertelne. Dlatego pacjent powinien ściśle przestrzegać instrukcji lekarza, aby działał dobrze i był bezpieczny.

8. Klorazepan

Klorazepam jest lekiem psychiatrycznym o wielu zastosowaniach, m.in. w przypadkach:

• uczucia niepokoju.
• nerwic
• psychozy
• bezsenności.
• Jest bardzo skuteczny w leczeniu uzależnienia od alkoholu i narkotyków.
• Jest również stosowany w leczeniu zespołu jelita drażliwego.

Klorazepam można przyjmować przez 3-4 miesiące. Przyjmowany dłużej może powodować uzależnienie i nie działać tak dobrze.

9. Leki przeciwhistaminowe

Może was zaskoczyć , że na tej liście znajdują się leki antyhistaminowe. Czyż nie są zwykle używane w leczeniu alergii?

Cóż, ważne jest, aby pamiętać, że istnieją różne rodzaje leków przeciwhistaminowych. Ogólnie, większość z nich blokuje histaminę.

Jednak jednym z rodzajów jest hydroksyzyna, która oprócz łagodzenia swędzenia wywołanego alergicznymi reakcjami skórnymi, zmniejsza aktywność mózgu i łagodzi lęk oraz napięcie.

Jednak leki przeciwhistaminowe nie są najodpowiedniejszym lekiem do leczenia uczucia niepokoju. W rzeczywistości, psychiatrzy nie zalecają ich, jeśli pacjent cierpi na ataki paniki.

Leki przeciwlękowe: pomocne, ale należy zachować ostrożność

Podsumowując, do tej listy można dodać wiele innych nazw i alternatyw. Jednym z nich są leki blokujące receptory beta-adrenergiczne, które obejmują również naturalny wybór związany z niewielkimi efektami ubocznymi.

Jednak te leki, które tutaj opisaliśmy, są najbardziej rozpowszechnione. To właśnie powyższe lekarstwa lekarze przepisują najczęściej i znajdują się one na nocnych stolikach wielu ludzi.

Pamiętaj, że leki przeciwlękowe nie leczą niepokoju. Nie likwidują ataków paniki, nerwic, ani nie sprawią, że ciemności nas otaczające znikną w magiczny sposób.

Podczas gdy leki te leczą, łagodzą i oferują nam odpoczynek (dobre i niezbędne rzeczy), nie rozwiązują głęboko tkwiącego problemu. Wyjątek stanowią choroby o pochodzeniu wewnętrznym, podobnie jak niektóre depresje.

Dlatego możemy używać anksjolityków przez ograniczony czas, ale zawsze w połączeniu z psychoterapią. Powiedzenie “jesteśmy tym, co jemy” może być prawdą, ale tak samo jest z określeniem “jesteśmy tym, o czym myślimy”.

Zmieńmy nasze podejście, nie próbujmy obsesyjnie leczyć rzeczy, które nie zawsze mają podłoże wynikające z choroby. Czasem leki przeciwlękowe nie są potrzebne.

Bibliografia:

Andrés-Trelles, F. (1993) Fármacos utilizados en la ansiedad: benzodiacepinas y otros ansiolíticos. Madryt: MacGraw Hill Interamericana.

Hardman J. G., Goodman L. S., Gilman A. (1996) Las bases farmacológicas de la terapéutica. Vol. I. Págs. 385-398. Madryt: MacGraw-Hill Interamericana.

Robert Whitaker, (2015) Anatomía de una epidemia, Madryt: Capitán Swing

Sophie Billioti, Yola Moride, Thierry Ducruet (9-09-2014) Używanie benzodiazepin i ryzyko choroby Alzheimera: badanie kliniczno-kontrolne. British Medical Journal, 349, ss. 205-206

Eugene Rubin, Charles Zorumski, (2015) Ile osób bierze Benzodiazepiny? Psychology Today https://www.psychologytoday.com/blog/demystifying-psychiatry/201505/how-many-people-take-benzodiazepines