Kolory – według nauki są powiązane z wzorcami emocjonalnymi

Jakie emocje wywołuje w tobie kolor niebieski? Jak byś się czuł w pokoju pomalowanym na żółto? Od lat nauka potwierdza, że kolory są powiązane z wzorcami emocjonalnymi. Jednak próba zrozumienia, jak nasza świadomość interpretuje tego typu bodźce, pozostaje wyzwaniem dla neuronaukowców.

Na przykład, w odniesieniu do wcześniejszych pytań, każdy projektant wnętrz wie, że niebieskie odcienie kojarzą się ze spokojem lub że pomalowane na żółto pomieszczenie kojarzy się z pozytywnością lub dynamizmem. Jednak niezwykle jasny odcień żółci wywołuje niepokój. Tak, kolory bezpośrednio wpływają na nasze samopoczucie.

Kolory stanowią narzędzie komunikacji zdolne do wywoływania procesów emocjonalnych, a nawet fizjologicznych. Fakt, że tak się dzieje, jest sam w sobie dość fascynujący. Ponieważ kolor to tak naprawdę nic innego jak percepcja wzrokowa. Stanowi odpowiedź fotoreceptorów siatkówki podczas rozróżniania różnych długości fal widma elektromagnetycznego.

Przyglądamy się temu, co dzieje się w mózgu od momentu zetknięcia się fal elektromagnetycznych z okiem do momentu wywołania przez nie określonej emocji.

„Każda osoba ma swój własny, niepowtarzalny kolor, który lekko błyszczy wokół konturów ich ciała. Jak aureola. Lub podświetlenie”.

-Haruki Murakamii-

Dlaczego kolory kojarzą się z wzorcami emocjonalnymi?

Goethe twierdził, że różnie reagujemy na różne kolory. W rzeczywistości wydaje się, że w naszym psychobiologicznym „bagażu” jest coś, co sprawia, że reagujemy w taki czy inny sposób na określone odcienie koloru. Nic więc dziwnego, że kolor odgrywa dziś dużą rolę w dziedzinie reklamy czy sztuki.

Lekarze Andrew J. Elliot i Markus Maier z University of Rochester (Stany Zjednoczone) podkreślają w swoim badaniu z 2015 r., że większość badań przeprowadzonych jeszcze kilka lat temu miała niewielki rygor naukowy. W rzeczywistości literatura na temat koloru i jego psychologicznego funkcjonowania jest nadal na wczesnym etapie.

Autorzy tego badania podkreślają, że wpływ, jaki ma na nas kolor, wynika z uczenia się społecznego, a także z aspektów biologicznych. 

Ten ostatni aspekt budzi największe zainteresowanie i kontrowersje. Czy może jesteśmy „zaprogramowani”, aby reagować na jeden kolor inaczej niż na inny? Jeśli tak, to z jakiego powodu? Na tego typu pytania nie ma jeszcze jednoznacznej odpowiedzi. Wiemy jednak, że kolory są powiązane z wzorcami emocjonalnymi.

Czopki – światłoczułe komórki siatkówki

Czopki to światłoczułe komórki znajdujące się w siatkówce. Mają je wszystkie kręgowce. W latach 60-tych naukowcy odkryli, że istnieją trzy różne typy tego rodzaju komórek. Każdy z nich specjalizuje się w generowaniu serii wrażeń, gdy stykają się z kolorami czerwonym, zielonym i niebieskim.

Innymi słowy, te światłoczułe komórki reagują, wywołując unikalne odczucia dla każdego z trzech podstawowych kolorów. Na przykład jedna z tych komórek, znana jako komórka stożkowa L, jest aktywowana przez falę światła, która generuje kolor czerwony. Możemy to wyjaśnić w następujący sposób.

Mózg kojarzy kolor czerwony z ważnymi wydarzeniami, jest to kolor ran i krwi. W konsekwencji, przed tego typu bodźcem, człowiek zawsze musiał reagować. Z kolei zielony i niebieski kojarzą się z naturą. Wiążą się ze scenariuszami, które zawsze były nam bliskie i znajome.

Kolory kojarzą się z wzorcami emocjonalnymi – rola doświadczeń

Nasze poprzednie doświadczenia, a nawet nasza własna kultura mediują sposób, w jaki postrzegamy kolory. Na przykład w wielu krajach kolor biały kojarzy się z czystością i niewinnością. Jednak w niektórych rejonach Wschodu, takich jak Chiny czy Japonia, kolor ten jest używany w obrzędach pogrzebowych lub podczas żałoby po czyjejś śmierci.

Sposób, w jaki społeczeństwo sprawia, że widzimy określony kolor, jest zakorzeniony w naszym rejestrze emocjonalnym. Niektóre doświadczenia mogą mieć ten sam efekt. Na przykład możesz nie lubić niebieskiego, ponieważ był to kolor twojego szkolnego mundurka, a może był to kolor sali szpitalnej, w której musiałeś przebywać, gdy byłeś chory.

Kolory są powiązane z wzorcami emocjonalnymi, które mózg organizuje zgodnie z naszymi doświadczeniami i wpływami społeczno-kulturowymi. Innymi słowy, determinuje nas nie tylko aspekt psychobiologiczny.

Kolory, a świadomość

Niezaprzeczalnym faktem jest to, że kolory i odczucia, które w nas one wywołują, nie mogłyby istnieć bez naszej świadomości. W ten sposób postrzegamy rzeczywistość, rozpoznajemy ją i interpretujemy. Jest to koncepcja, która pozostaje dość trudna do zrozumienia i o której William James, ojciec współczesnej psychologii, pisał obszernie:

Świadomość nie ma nic wspólnego z etyką ani moralnością. Jest to proces, dzięki któremu świadomie budujemy własną rzeczywistość rzeczy, świata i naszego związku ze wszystkim, co nas otacza. Kolory kojarzą się z wzorcami emocjonalnymi, ponieważ pośredniczą w tej wewnętrznej architekturze.

Światło i jego różne odcienie nie istnieją, dopóki nasza świadomość nie nawiąże z nimi kontaktu, aby je rozpoznać i zinterpretować. W istocie jesteśmy wynikiem naszej ewolucji, złożonej sieci neuronowej, która reaguje na każdy bodziec w oparciu o nasze nagromadzone doświadczenia jako gatunku.

Jesteśmy jednak także tym, co myślimy i interpretujemy. Kolory są znanym wymiarem i nieustannie nas otaczają, aż do momentu, w którym modyfikujemy nasze samopoczucie.