Zygmunt Freud zwrócił uwagę, że nauka nie opracowała jeszcze leku równie potężnego, jak dobre słowa. Jeśli zadajemy sobie pytanie, jak być lepszym człowiekiem, odpowiedź nie zawsze jest łatwa. Ale jest coś oczywistego: dążenie do tego celu, proponowanie sobie tego celu ma transformujący wpływ, zarówno dla otoczenia, jak i dla nas.
Tradycyjnie to filozofia zajmowała się definiowaniem tej egzystencjalnej umiejętności, którą bardziej niż cel moglibyśmy zdefiniować niemal jako aspirację. Wszyscy mamy nadzieję, że każdego dnia będziemy trochę lepsi.
Często wmawiamy sobie, że każde doświadczenie, pozytywne lub niekorzystne, powinno pomóc nam doskonalić się jako istoty ludzkie. Że każdy trudny moment to okazja by być lepszym człowiekiem.
Czasami nam się to udaje, a innym razem wracamy do punktu wyjścia, w którym nie robimy postępu. Jednak, jak zauważył Søren Kierkegaard, kluczem jest nie poddawać się. Sekret tkwi w utrzymywaniu pozytywnych myśli pomimo cierpienia i egzystencjalnych sprzeczności. Podążanie ku przyszłości to zjednoczenie woli, aby zawsze dawać z siebie trochę więcej.
Kluczowe punkty pozwalające być lepszym człowiekiem
Jeśli chodzi o zgłębianie tego, jak być lepszym człowiekiem, możemy czerpać z różnych obszarów. Antropologia, filozofia i psychologia to dyscypliny, które najbardziej skupiały się na zdefiniowaniu tego wymiaru.
Nie stoimy więc przed klasycznym tematem, który interesuje tylko psychologię pozytywną. W rzeczywistości idea doskonalenia się i bycia lepszym jest przedmiotem troski wielu dyscyplin.
Z drugiej strony jest pewien szczegół, który musimy wziąć pod uwagę. Ten cel powinien być codzienną aspiracją, ponieważ w rzeczywistości to zadanie nigdy się nie zakończy. Zawsze będziemy niedoskonałymi i omylnymi stworzeniami, próbującymi być lepszym człowiekiem.
Nie będzie dnia, w którym nie zdamy sobie sprawy, że jest w nas coś, co powinniśmy rozwinąć, poprawić lub zmienić. Świadomość tego jest już wielkim osiągnięciem.
Być lepszym człowiekiem według filozofii
Arystoteles wskazał, że wszyscy ludzie mają zdolność bycia dobrymi i cnotliwymi. Jednak dobroć jest nawykiem, który się praktykuje i który może stać się zwyczajem. Kluczowe punkty, aby to osiągnąć byłyby następujące:
- Ostrożność. Roztropność wiąże się ze zdolnością do refleksji, medytacji przed podjęciem decyzji, uczenia się traktowania innych z szacunkiem i uznaniem.
- Umiarkowanie (jako synonim kontroli emocjonalnej). Wiedza o tym, jak opanować wewnętrzne stany, takie jak złość, wściekłość, ego lub potrzeba władzy, jest niezbędna, aby być kimś szlachetnym.
- Prawość. Bycie sprawiedliwym we wszystkim, co robimy, szacunek do tego, co jest dobre, i unikanie tego, co złe, jest niezbędne, aby wiedzieć, jak być lepszą osobą.
- Siła. Każdy mężczyzna i każda kobieta muszą mieć w sobie odpowiednią dawkę odwagi, śmiałości, by bronić tego, co słuszne.
Co mówi nam antropologia
Oliver Scott Curry jest antropologiem na Uniwersytecie Oksfordzkim i wykładowcą w Instytucie Antropologii Ewolucyjnej i Poznawczej. W pracy opublikowanej w czasopiśmie Current Anthropology odpowiada na pytania, które określają to, jak być lepszym człowiekiem.
Są to wymiary, które dr Curry definiuje jako zasady moralne i które były badane w 60 krajach. Są one następujące:
- Troska o ludzi, których kochamy. Kluczem jest umiejętność stosowania zachowań, które przynoszą im korzyści i gwarantują szczęście
- Pomoc społeczności, w której żyjemy.
- Umiejętność doceniania przysług, a co ważniejsze: wyświadczania ich w ramach wzajemności.
- Bycie odważnym człowiekiem, zdolnym do obrony swoich wartości.
- Szanowanie ludzi, kimkolwiek są.
- Zdolność do dzielenia się naszymi zasobami.
- Nie zazdroszczenie innym tego, co mają.
Jak być lepszym człowiekiem według psychologii
Osobistości takie jak Abraham Maslow czy Martin Seligman podeszły do tego tematu w interesujący, praktyczny i użyteczny sposób.
Bycie lepszym człowiekiem zmusza nas do wyruszenia w podróż przez obszary takie jak inteligencja emocjonalna, wdzięczność i chęć osiągnięcia autentycznej samorealizacji, która pobudza nas do dawania z siebie wszystkiego w każdych okolicznościach.
Poznajmy obszary, na których powinniśmy się skupić.
Wymiary, w których warto pracować, aby dalej się rozwijać
- Samoświadomość. Poznanie siebie jest progiem egzystencjalnym i naszym głównym celem przez cały czas. Poznanie siebie, nawiązanie kontaktu z naszą autentyczną jaźnią jest sterem, który poprowadzi nas na naszej drodze do bycia lepszymi.
- Praktykuj akceptację. Naucz się akceptować ludzi takimi, jakimi są. Coś takiego pozwoli Ci zaoszczędzić cierpienia. Taka postawa zakłada, że są w życiu realia, których nie można zmienić i dlatego trzeba je zaakceptować.
- Kontroluj swoje emocje i odpuść sobie postawę obronną wobec świata. Nikt nie jest winny tego, co się z tobą dzieje, jesteś odpowiedzialny sam za siebie i musisz działać, kontrolując swoje emocje. Musisz także umieć reagować w inteligentny sposób na to, co Cię martwi lub odbiera pokój.
- Wybaczaj, dziękuj, doceniaj. Wiedza o tym, jak wybaczać (w tym wybaczać sobie), uczenie się wdzięczności za to, co nas otacza i rozpoznawania dobra, które nas otacza, jest aktem, który pomaga nam być lepszym człowiekiem.
- Korzystaj z empatii. Niewiele wymiarów poprawia nasze współistnienie z innymi, jak to spoiwo społeczne, jakim jest empatia.
- Bądź współczujący wobec innych i współczuj samemu sobie. Współczucie jest wymiarem podwójnie wiążącym, musi oddziaływać na nas, a także na innych. Dzięki niemu szanujemy się nawzajem i rozwijamy proaktywne zachowania mające na celu poprawę życia otaczających nas osób. Ponadto, nic nie jest tak ważne dla dobrego samopoczucia, jak pełen współczucia dialog z samym sobą.
Podsumowując, nie ma znaczenia, jakie podejście wybierzemy – filozoficzne, antropologiczne czy psychologiczne. Każda dyscyplina wspiera wspólne wymiary, drzwi, które musimy przekroczyć, aby nasycić się odpowiednimi cnotami i zasobami, aby być lepszym człowiekiem.
I pamiętaj, że to zadanie nigdy się nie kończy…
Bibliografia
Wszystkie cytowane źródła zostały dokładnie sprawdzone przez nasz zespół, aby zapewnić ich jakość, wiarygodność, trafność i ważność. Bibliografia tego artykułu została uznana za wiarygodną i posiadającą dokładność naukową lub akademicką.
- Aristóteles (2014) Ética a Nicómaco. Gredos.
- Aristóteles (2014) Acerca del alma. Gredos.
- Curry, O. S., Mullins, D. A., & Whitehouse, H. (2019). Is it good to cooperate? Testing the theory of morality-as-cooperation in 60 societies. Current Anthropology, 60(1), 47–69. https://www.journals.uchicago.edu/doi/10.1086/701478
- De Cremer, D., & Mulder, L. B. (2007). A passion for respect: On understanding the role of human needs and morality. Gruppe Interaktion Organisation Zeitschrift Für Angewandte Organisationspsychologie (GIO), 38(4), 439–449. https://pure.uvt.nl/ws/portalfiles/portal/927313/fulltext.pdf
- Maslow, Abraham (1973) El hombre autorrealizado: Hacia una psicología del ser. Gredos
- Peterson, C., & Seligman, M. (2004). Character strengths and virtues: A handbook and classification (Vol. 800). Oxford University Press. https://psycnet.apa.org/fulltext/2004-13277-000.pdf
- Smith, K. D., Smith, S. T., & Christopher, J. C. (2007). What defines the good person? Cross-cultural comparisons of experts’ models with lay prototypes. Journal of Cross-Cultural Psychology, 38(3), 333–360. https://journals.sagepub.com/doi/10.1177/0022022107300279
- Worthington, E. L., Jr, & van Zyl, L. E. (2021). The future of evidence-based temperance interventions. Frontiers in Psychology, 12, 707598. https://www.frontiersin.org/articles/10.3389/fpsyg.2021.707598/full
- Wang, Y., Ge, J., Zhang, H., Wang, H., & Xie, X. (2020). Altruistic behaviors relieve physical pain. Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America, 117(2), 950–958. https://www.pnas.org/doi/10.1073/pnas.1911861117