HIV a poczucie własnej wartości

Poczucie własnej wartości uważane jest za kluczowy aspekt samopoczucia i zdrowia psychicznego. Są jednak pewne grupy, które, ze względu na pewne okoliczności, czują się napiętnowane, odrzucone i marginalizowane, co negatywnie wpływa na samoocenę ich członków. Dotyczy to nosicieli wirusa HIV. 

A wy, jak byście się czuli pracując z taką osobą? Albo gdyby wasze dziecko miało w klasie kolegę z HIV?

Jeśli posiadasz pewną wiedzę na temat tego wirusa, zapewne się tym nie przejmiesz. Jednak wyniki ankiet wykazują, że ponad połowa populacji byłaby skłonna do zmiany pracy czy szkoły dziecka ze wspomnianego powodu.

Jakie konsekwencje może mieć piętnowanie i uprzedzenia wobec osób z HIV? Czy stabilne poczucie własnej wartości jest w stanie zapobiec zachowaniom autodestrukcyjnym? Przyjrzyjmy się temu.

Poczucie własnej wartości a piętno związane z HIV

Piętno i uprzedzenia mogą być zarówno realne, czyli związane z zagrożeniem dla zdrowia, jak i symboliczne. Te drugie mają związek z faktem, że niegdyś HIV kojarzony był z konsekwencjami zachowań uważanych za niemoralne.

Strach i odrzucenie wynikają w dużej mierze z niewiedzy. Nie jest to jednak jedynie wytłumaczenie. Jako że zarażenia się wirusem HIV da się uniknąć, niektórzy dają sobie prawo do winienia nosicieli, w przekonaniu, że sami sobie na to zasłużyli.

Co jest bardziej niemoralne: zapadnięcie na chorobę w wyniku jakiegoś zachowania czy twierdzenie, że ktoś zasłużył sobie na chorobę? Nie zapominajmy, że niegdyś kojarzono HIV z homoseksualizmem i uzależnieniem od narkotyków.

Statystyki mówią

Wyniki badania przeprowadzonego przez Hiszpańskie Interdyscyplinarne Towarzystwo AIDS, ponad połowa populacji nie czułaby się swobodnie w obecności osoby z HIV i próbowałaby unikać z nią kontaktu. Przekłada się to na zachowania dyskryminujące, takie jak optowanie za publikowaniem list nazwisk nosicieli, by można było trzymać się od nich z daleka.

Prawdopodobnie lęk ten wynika z niewiedzy na temat tej choroby. 17 % populacji myśli, że HIV można zarazić się w publicznej toalecie a 34 % uważa, że przenoszą go komary. Świadomość ma ogromne znaczenie…Bez niej powstają błędne przekonania na temat przenoszenia się wirusa, a nimi karmią się uprzedzenia i dyskryminacja.

Konsekwencje społeczne wywołane przez HIV

Uprzedzenia i piętnowanie krzywdzą wiele osób, utrudniając im dostęp do wsparcia społecznego. Może to doprowadzić nosicieli do obwiniania siebie samych.

Poczucie własnej wartości takich osób może drastycznie spaść. Prowadzi to do nadmiernego niepokoju i stresu. Jeśli spadek samooceny nie zostaje na czas wykryty, może zakończyć się samobójstwem w celu zakończenia cierpienia. Zdarza się to 66 razy częściej wśród osób z HIV niż u reszty populacji.

Inną poważną i niebezpieczną konsekwencją spadku poczucia własnej wartości są zaburzenia emocjonalne i negatywny wpływ na przestrzeganie leczenia antyretrowirusowego. Wówczas konieczna jest pomoc psychologiczna, gdyż ten rodzaj terapii wymaga 95-100% sumienności, by był skuteczny.

Poczucie własnej wartości a ryzykowne zachowania

Badania wykazują, że niskie poczucie własnej wartości często popycha do zbyt wczesnego rozpoczęcia życia seksualnego. Powoduje też skłonność do częstych zmian partnerów seksualnych, braku asertywności i podejmowania ryzykownych praktyk seksualnych.

Wysokie poczucie własnej wartości zwykle przekłada się na bardziej pozytywne nastawienie do stosowania prezerwatywy. Jednak młodzi ludzie z wysoką samooceną mogą przejawiać ryzykowne zachowania seksualne ze względu na niską percepcję własnej podatności na ryzyko.

Samoocena ma znaczenie dla rozwoju seksualności i prewencji ryzykowanych zachowań, w tym przypadku prowadzących do zarażenia się wirusem HIV. Powinno się więc oferować młodzieży odpowiednią edukację seksualną i podejmować temat poczucia własnej wartości.

Jako że nasze nastawienie wpływa na samoocenę osób z HIV, warto poszerzać wiedzę na temat tej choroby i pielęgnować tolerancję oraz zrozumienie. Celem jest bowiem położenie kresu piętnowaniu i szkodliwej dyskryminacji.