Gniew: kilka ciekawych faktów na jego temat
Gniew jest jedną z podstawowych emocji. Co więcej, motywuje nas do działania. Tak jak może nam zaszkodzić, jeśli nie jest odpowiednio ukierunkowany, może również stać się iskrą, która uruchamia w nas niezbędne działanie. Z tego powodu, mimo że ma ujemną wartościowość (nie wprawia nas w dobry nastrój), nie możemy powiedzieć, że jest nieprzystosowawczy. Tak naprawdę żadna emocja sama w sobie nie jest.
Agresywne instynkty naszych przodków były ich ewolucyjną przewagą. Gdyby nie wymyślili sposobów ochrony przed drapieżnikami w walkach, które były naznaczone faktem zabicia lub bycia zabitym, być może nie przetrwalibyśmy jako gatunek. W końcu ludzie nie są niezniszczalni, a przyroda bywa wrogo nastawiona. Dlatego od zawsze potrzebowaliśmy czegoś więcej niż tylko chęci dalszego życia, aby stawić czoła niebezpieczeństwom występującym w tamtym czasie.
Jednak dawanie upustu złości nie jest pozytywnym zachowaniem. Wściekły umysł nie dokonuje dobrych wyborów ani nie przetwarza właściwie myśli i idei. Często prowadzi to do nieobliczalnych lub niewłaściwych zachowań. Idealnie byłoby, gdybyśmy mogli znaleźć punkt równowagi. Przyjrzyjmy się kilku ciekawym faktom na temat gniewu.
„Rozpoznaj swój gniew, a następnie poczekaj kilka godzin i pomyśl, jak możesz go bardziej konstruktywnie wykorzystać”.
-Dawid Lebel-
Gniew: tykająca bomba zegarowa dla organizmu
Gniew jest jedną z emocji, która powoduje najbardziej intensywne fizyczne reakcje w ciele. Zdaniem ekspertów skutkuje to silnym napięciem mięśni, a także przyspieszeniem bicia serca. Prowadzi to również do zaciskania zębów oraz wzmaga uczucie ciepła i pocenia się. Złość zawiera w sobie cały koktajl fizjologiczny.
Jakby tego było mało, podobnie jak w przypadku strachu, gniew powoduje, że nadnercza zalewają organizm hormonami stresu: kortyzolem i adrenaliną. Aktywowane są również instynkty walki lub ucieczki. W konsekwencji mózg kieruje krew do mięśni, ponieważ w ten sposób organizm przygotowuje się do aktywności fizycznej.
Badania opublikowane w European Heart Journal wskazują, że złość może być niebezpieczna dla zdrowia serca. Według badań ryzyko zawału serca podwaja się w ciągu dwóch godzin od wybuchu gniewu. Zwiększa się też ryzyko wystąpienia udaru. To dwa doskonałe powody, aby unikać tego typu emocji.
Przyczyny gniewu
Jakiś czas temu przeprowadzono badanie dotyczące społeczności naszych przodków, które koncentrowało się na gniewie. Naukowcy odkryli, że dzieci łowców-zbieraczy, którzy popełnili zabójstwo, częściej doświadczały wybuchów gniewu i brutalnych zachowań. Na podstawie tej i innych analiz opracowano nowe badania. Zidentyfikowano dzięki temu gen gniewu, znany jako MAOA.
Informacje te należy jednak traktować z przymrużeniem oka. Nadal nie ma jednoznacznych danych na temat genetycznych składników gniewu. W przypadku badanych społeczności posiadanie ojca-zabójcy mogło oznaczać, że pewne aspekty wychowania dzieci predysponowały je do bardziej gwałtownych reakcji. W efekcie nie miało to nic wspólnego z genetyką.
Udowodniono jednak, że jednym z głównych czynników wywołujących złość jest frustracja. Próba osiągnięcia celu i brak możliwości zarządzania nim powoduje irytację. Może to łatwo doprowadzić do agresywnej reakcji. Z drugiej strony nie wszyscy tak reagują. Perfekcjoniści, osoby obsesyjne lub narcystyczne są szczególnie narażone na takie zachowania.
Dobra strona gniewu
Chociaż niewielu odważyłoby się powiedzieć, że złość ma jakieś pozytywne aspekty, okazuje się jednak być inaczej. Odpowiednia dawka gniewu może skłonić niektórych ludzi do dochodzenia swoich praw. W przeciwnym razie pozostaliby bierni i musieliby podążać za nakazami innych.
Agresja może być również pozytywna w zawodach sportowych. Zwykle jest to czynnik motywujący i prowadzący do wzmożonego wysiłku fizycznego. Z innej perspektywy badaczki Heather Lench i Linda Levine przeprowadziły interesujące badanie wpływu gniewu na kreatywność.
Poprosiły grupę ludzi o rozwiązanie serii złożonych zagadek. Nie wszystkim się to udało. Ci, którym było przykro z tego powodu, przestali próbować. Jednak ci, którzy odczuwali złość, próbowali ponownie, aż udało im się ruszyć do przodu i rozwiązać kolejne zagadki. W rezultacie naukowcy potwierdzili, że ta emocja może być naprawdę pozytywnym motorem osiągnięć.
Wszystkie cytowane źródła zostały gruntownie przeanalizowane przez nasz zespół w celu zapewnienia ich jakości, wiarygodności, aktualności i ważności. Bibliografia tego artykułu została uznana za wiarygodną i dokładną pod względem naukowym lub akademickim.
- Lench, H., & Levine, L. (2005). Effects of fear on risk and control judgements and memory: Implications for health promotion messages. Cognition & Emotion, 19(7), 1049-1069.
- Mostofsky, E., Penner, E. A., & Mittleman, M. A. (2014). Outbursts of anger as a trigger of acute cardiovascular events: a systematic review and meta-analysis. European heart journal, 35(21), 1404-1410.
- Pantoja, C. A. (1940). Fisiología de la Emoción. Revista de la Facultad de Medicina, 9(6), 402-409.
- Peters, E. J., Slager, S. L., McGrath, P. J., Knowles, J. A., & Hamilton, S. P. (2004). Investigation of serotonin-related genes in antidepressant response. Molecular psychiatry, 9(9), 879-889.