Dlaczego thrillery są tak intrygujące?

Alfred Hitchcock, mistrz suspensu, powiedział, że „każdy lubi dobre morderstwo… pod warunkiem, że nie jest ofiarą”. Wygląda na to, że miał rację. Dekady później jesteśmy świadkami wzrostu popularności gatunku thrillera, który jest coraz częściej obecny na wszystkich platformach slużących do oglądania filmów i seriali. Prowadzi to do nieuniknionego pytania: dlaczego thrillery są tak intrygujące?

Pełna tajemnic i suspensu historia trzyma Cię w napięciu. Jednak poza skutkami, jakie mogą wywoływać tak genialne filmy jak Seven, True Detective czy Vertigo, prawda jest taka, że napięcie generuje serię uniwersalnych zmian w Twoim mózgu.

Jak thrillery wpływają na Twój mózg

Według Matthew Bezdecka, naukowca z Georgia Institute of Technology (USA), nasze mózgi cierpią na coś w rodzaju tunelowego widzenia, gdy widzimy, że bohater serialu lub filmu jest w niebezpieczeństwie. To pierwsza ze zmian, których doświadcza ten organ. „W korze wzrokowej neurony przetwarzające to, co dzieje się na ekranie, zaczynają się gotować, a te, które otrzymują informacje peryferyjne, drętwieją” – twierdzi badacz.

Druga zmiana dotyczy naszej uwagi. Mówiąc słowami Bezdecka, „sieć brzuszna, czyli koło zamachowe, które obraca się, aby zdecydować, gdzie skierujemy naszą uwagę, staje się bardziej aktywna”. Możemy mówić o ciszy generowanej w naszych sieciach neuronowych. W takiej sytuacji napięcie może sprawić, że nasze mózgi zwracają się ku filmowi. Uciekamy myślami do obrazu, zapominamy o otoczeniu i interesuje nas tylko to, co stanie się z bohaterami.

Ostatnia zmiana, o której mówi Bezdeck, dotyczy aktywacji naszych mózgów. Wydaje się, że oglądanie filmów sensacyjnych nie jest czynnością pasywną. „W jednym badaniu moi współpracownicy i ja odkryliśmy, że pacjenci mentalnie uczestniczą w scenach napięcia: rozwiązują problemy w imieniu bohaterów” – wyjaśnia Bezdeck. Sugeruje, że widzowie „analizowali, jak wydarzenia mogły potoczyć się inaczej i krytykowali lub chwalili to, co robią bohaterowie”.

Empatia z bohaterami

Kiedy oglądasz thriller, masz tendencję do wczucia się emocje w bohaterów. W tego typu filmach groźba i napięcie są jawnie przedstawione, co sprawia, że bardziej angażujesz się w to, co się dzieje. W efekcie Twoje neurony działają przez konflikt i pomagają Ci postawić się w sytuacji bohaterów, tak jak zrobiłbyś to z ludźmi w prawdziwym życiu.

Kolejnym aspektem, który należy wziąć pod uwagę, jest poczucie zagrożenia – coś, co jest bardzo powszechne w każdym thrillerze. Choć brzmi to paradoksalnie, strach i niepewność mogą sprawić, że poczujesz ogromne dawki przyjemności. Na przykład, kiedy widzisz postać znajdującą się między młotem a kowadłem, Twoje ciało migdałowate interpretuje to w taki sposób, jakbyś to Ty był w niebezpieczeństwie. Następnie, kiedy wszystko się dobrze się kończy, część Twojego mózgu umieszcza wszystkie informacje w danym kontekście, przyjmując, że właśnie uniknąłeś niebezpiecznej sytuacji.

Twój mózg uwalnia wtedy substancje, które generują poczucie nagrody. Dlatego zarówno przerażenie, jak i napięcie mogą stać się źródłem niekończącej się przyjemności. Musimy też wziąć pod uwagę indywidualny profil każdego widza. Niektórzy ludzie szczególnie lubią ryzyko, ponieważ ich mózgi mają większą liczbę receptorów dopaminy. Doświadczają przez to większej przyjemności płynącej z tego, co widzą na ekranie.

Kontrola umysłu osoby postronnej

Można założyć, że zdecydowana większość scenarzystów i filmowców nie rozumie nawet najbardziej podstawowych pojęć z zakresu neuronauki. Z pewnością jednak wiedzą, jak manipulować umysłem widza. Tak przynajmniej twierdzi Bezdeck. Stwierdza, że, choć intuicyjnie, „wielcy filmowcy wiedzą, jak kontrolować umysł widza, nawet bez zrozumienia biologicznych mechanizmów, które za tym stoją”.

Musimy również wziąć pod uwagę postęp, jaki dokonał się w ostatnich latach w kwestiach narracyjnych. W dzisiejszych czasach nawet główni bohaterowie nie zawsze są chronieni przed śmiercią lub wypadkiem. Jak pokazały nam seriale takie jak Gra o tron, każda postać kochana przez widzów może skończyć w straszny sposób. Oznacza to, że intrygi w thrillerach są jeszcze lepsze, dostarczając naszym mózgom ogromne ilości endorfin i dopaminy.

Możemy powiedzieć, że słowa Hitchcocka były prawdziwe. W przypadku thrillerów intryga odgrywa fundamentalną rolę w całkowitym zaangażowaniu naszego mózgu w fabułę.