Depresja oporna na leczenie – czym jest i jak ją leczyć?

Depresja oporna na leczenie lub depresja lekooporna to taka, na którą nie działają zwykłe leki. Ludzie z takim rodzajem depresji próbują rozmaitych leków na receptę a także różnych rodzajów terapii, nie widząc żadnej poprawy. Niemniej jednak, doświadczenie mówi nam, że wcześniej czy później takie osoby znajdą leczenie, które da im pozytywne wyniki.

Ta definicja nadal powoduje wiele sporów. Zgodnie z poradnikiem NICE (Narodowy Instytut Zdrowia i Opieki), depresja oporna na leczenie może być też zdiagnozowana u kogoś, u kogo po wypróbowaniu dwóch rodzajów środków antydepresyjnych nie ma widocznych zmian.

Organizacje takie jak Brytyjskie Stowarzyszenie Psychofarmakologii twierdzą, że możemy zastosować tę diagnozę w przypadkach, gdy pacjent próbował różnych kombinacji leków i nie zauważył żadnych zmian. Dotychczas eksperci nie doszli do porozumienia. Co możemy powiedzieć na pewno to to, że prawie 30% pacjentów u których zdiagnozowano poważną depresję, nie odczuwa poprawy.

W takich przypadkach wielu specjalistów czuje się zobowiązanych do ponownej oceny swojej diagnozy. Faktem jest to, że czasami istnieją zaburzenia ukryte, które nie zostały jeszcze zidentyfikowane. Przyjrzyjmy się bliżej temu problemowi.

Depresja oporna na leczenie: gdy leki zawodzą

Od samego początku, musimy jasno wyjaśnić jedną rzecz: nawet depresja oporna na leczenie jest uleczalna. Bez względu na rodzaj, depresja ma charakter wieloaspektowy i leczenie również takie będzie. Leczenie może obejmować przyjmowanie leków, psychoterapię, socjalizację etc.

Depresja oporna na leczenie jest taka sama. Jednak w takich przypadkach musimy być konsekwentni i wytrwali, aby znaleźć odpowiednią terapię. Tylko wtedy pacjent (który strasznie cierpi) doświadczy poprawy, której potrzebuje.

Z drugiej strony nie możemy zapominać, że leki przeciwdepresyjne udowodniły nam, że są skuteczne. Oczywiście są pewne zastrzeżenia. Na przykład, pacjenci muszą przyjmować odpowiednią dawkę przez co najmniej 6 tygodni, zanim zobaczą poprawę.

Niemniej jednak, gdy nie ma poprawy a pacjent nadal źle się czuje, może być to przytłaczające. Jeszcze bardziej, gdy traci wiarę w swojego lekarza i zaczyna być sceptycznie nastawiony wobec próbowania nowych terapii.

Radzenie sobie z problemem, jakim jest depresja oporną na leczenie, nie jest prostym procesem pod żadnym względem. W związku z tym, leczenie wymaga silnego zaangażowania ze strony pacjenta. Ważne jest również wsparcie rodziny.

Gdy leczenie nie działa

Gdy pacjent wypróbował już dwóch rodzajów leków przeciwdepresyjnych bez powodzenia, nie powinien się spieszyć z diagnozą, że jest to depresja oporna na leczenie. Pierwszą rzeczą, którą lekarz powinien zrobić przed sporządzeniem planu leczenia, jest:

• Po pierwsze, sprawdź czy pacjent postępował zgodnie z instrukcjami podczas leczenia (przepisana dawka i ilość czasu).
• Sprawdź, czy pacjent przyjmuje inne rodzaje leków (na receptę lub bez recepty, w tym leki “naturalne”), które mogą zakłócać skuteczność leku.
• Rozważ inne możliwe problemy zdrowotne, takie jak choroby sercowo-naczyniowe, neurologiczne lub hormonalne.
• Oceń, czy pacjent był właściwie zdiagnozowany. Depresja oporna na leczenie często powodowana jest przez inne zaburzenia, takie jak zaburzenie afektywne dwubiegunowe, zaburzenie osobowości borderline etc.

Ostatecznie, mimo, że nie jest to mniej ważne niż poprzednie aspekty, upewnij się, że pacjent jest w pełni świadomy swojej choroby i zmotywowany do zmiany. Wiemy już, że chemia jest skuteczna i niezbędna w leczeniu depresji, ale potrzebujemy również pewnego poziomu zaangażowania pacjenta, aby zoptymalizować proces terapeutyczny.

Jak pomóc osobie, którą dotknęła depresja oporna na leczenie

Do tej pory jedno powinno być jasne: osoba cierpi na depresję lekooporną, jeśli nie reaguje na leczenie lekami. Ale co z podejściem psychoterapeutycznym?

Czy nie jest to przydatne w tych przypadkach? W rzeczywistości nie ma żadnych miarodajnych badań na ten temat. Oznacza to, że gdy osoba z poważną depresją nie widzi poprawy po lekach przeciwdepresyjnych zazwyczaj nie korzysta z terapii.

Tak samo należy pamiętać, że taki typ depresji jest poważnym zaburzeniem nastroju. Wymaga leków psychoaktywnych. Wówczas, gdy te nie działają, pracownicy służby zdrowia zazwyczaj wykonują następujące czynności:

• Zmiana dawki.
• Zmiana na inny lek przeciwdepresyjny.
• Połączenie różnych leków przeciwdepresyjnych.
• Zwiększenie skuteczności leku przeciwdepresyjnego za pomocą innych leków, takich jak:
  • Leki przeciwpsychotyczne
  • Lit
  • Leki przeciwdrgawkowe
  • Trijodotyronina
  • Pindolol
  • Cynk
  • Benzodiazepiny

Dwie techniki leczenia depresji lekoopornej

Do niedawna leczenie depresji lekoopornej czasami obejmowało zawsze kontrowersyjną terapię elektrowstrząsową. Niemniej jednak, w ostatnich latach pojawiły się dwie ciekawe terapie. Są to:

• Przezczaszkowa stymulacja magnetyczna (TMS) jest nieinwazyjną i bezbolesną stymulacją kory mózgowej. Zakłóca to normalną aktywność mózgu w kontrolowany sposób. Dzięki tej “neuromodulacji” leki są bardziej skuteczne w działaniu, a pacjent będzie bardziej podatny na terapię psychologiczną.
• Stymulacja nerwu błędnego. Różne badania wykazują, że stymulacja nerwu błędnego może być pomocna w leczeniu poważnej depresji. Ta metoda wykorzystuje małe urządzenie elektryczne, które stymuluje nerw mający styczność z mózgiem. To pomaga uspokoić pacjenta, a także zmniejsza stres, niepokój oraz negatywne myśli.

Co powinienem zrobić, jeśli cierpię na depresję oporną na leczenie?

• Jeśli leczenie nie działa od razu, nie poddawaj się.
• Zrozum, że lekarz może zmienić dawkę, lek lub spróbować połączyć różne leki. Bądź cierpliwy i zaufaj swojemu lekarzowi i procesowi.
• Pamiętaj, że każdy przypadek depresji jest inny. Twój lekarz musi znaleźć leczenie, które najlepiej na Ciebie działa, więc spróbuj z nim współpracować.
• Jeśli przyjmujesz inne leki, poinformuj o tym swojego lekarza.
• Chroń swoje zdrowie i staraj się utrzymywać zdrowy tryb życia. Czasami niewłaściwa dieta lub uzależnienie mogą stać na drodze leczenia.

Pamiętaj też, że pomimo, że nasze ciała i umysły są skomplikowane, nie oznacza to, że nie masz prawa czuć się dobrze. Masz prawo do uwolnienia się od depresji. Nie bój się postępować zgodnie z radami wykwalifikowanych specjalistów. Depresja oporna na leczenie to nie wyrok śmierci. W końcu znajdą odpowiednią kombinację, która będzie na Ciebie działać.