Czym jest program NAUKA autorstwa M. Mahoneya?
Program NAUKA to szkolenie w rozwiązywaniu problemów, stworzone przez M. Mahoneya, które wymaga aktywnego uczestnictwa. Cały proces obejmuje siedem etapów. Celem jest, aby dana osoba przez cały czas miała kontrolę, wykorzystując inicjatywy do odkrywania rzeczywistości.
Celem treningu rozwiązywania problemów jest nauczenie osoby obserwacji, analizy i oceny możliwych opcji w obliczu dylematu. Jednocześnie program dąży do wyeliminowania lęku i stresu, które zwykle charakteryzują zarządzanie ważnymi sprawami.
Metoda konstruktywizmu
Program NAUKA M. Mahoneya, przypisywany nurtowi konstruktywizmu w psychologii, jest jedną z metod pomagających ludziom nabrać umiejętności analizy. Pomaga im również identyfikować i rozwiązywać problemy poprzez zmianę ich zachowania lub myśli.
Konstruktywizm zaczyna się od autorów takich jak Piaget, z jego genetyczną epistemologią, której celem było poszukiwanie źródła świadomości człowieka. Jego podstawą jest traktowanie osoby jako aktywnego agenta. Oznacza to, że ludzie nie są bierni ani nie są „pacjentami” w procesie nabywania umiejętności i wiedzy. Są sprawcami zmian. Na przykład człowiek nie jest po prostu sumą przypadkowych warunków, nad którymi nie ma władzy. Ludzie wymyślają siebie na nowo i robią to, dynamicznie odnosząc się do swojego otoczenia.
Konstruktywizm twierdzi, że cała wiedza pochodzi z wiedzy wcześniejszej. Piaget powiedział, że nowe jest zbudowane na czymś starym i ma tendencję do przekraczania tego. Co więcej, dopełnia go i uzupełnia. Od dziecka stopniowo rozwijasz pewne schematy. Następnie możesz wyprowadzić inne sposoby myślenia, odczuwania, a zatem i działania.
Ponieważ schematy są budowane w dzieciństwie, same się utrwalają i zniekształcają interpretacje. Są podobne do irracjonalnych myśli modeli poznawczo-behawioralnych. Dlatego dana osoba uczy się działać w takim lub innym schemacie, który powoduje stronniczość tego działania. Przykładami schematów mogą być porzucenie, porażka lub megalomania.
Personalna nauka Mahoney’a
Mahoney projektuje swój program rozwiązywania problemów NAUKA na konstruktywizmie. Twierdzi, że każdy z nas ma osobisty sposób konstruowania tego, co jest spójnie powiązane z jej „ja”. Dlatego ten sposób konstruowania wydaje się być utrzymywany w czasie, dzięki strukturom powstałym w przeszłości i nadal aktywnym.
Dlatego właśnie Mahoney nazwał ten program NAUKA. Stara się, aby człowiek stał się osobistym badaczem swoich sprzecznych zachowań. Przynajmniej w tym momencie pojawia się zaangażowanie, więc pod koniec procesu możesz wprowadzić zmiany, które rozwiążą konflikt.
Wierny swoim konstruktywistycznym korzeniom program NAUKA wymaga aktywnego uczestnictwa w jego poznawaniu i stosowaniu. W tym czasie pozostawia zarządzanie emocjami, samokontrolę i samoregulację w rękach jednostki. Ich obowiązkiem jest zaangażowanie i kierowanie kierunkami ich reakcji.
Mahoney twierdzi, że źródło tych problemów jest związane z rozbieżnością między tym, „co jest” a tym, co „powinno być”. Dlatego umieszcza problem w sytuacji, w myśli lub w samym zachowaniu.
Protokół programu NAUKA: akronimy i kolejność stosowania
Mahoney przedstawia swój program, odnosząc każdą literę słowa „nauka” (ang. SCIENCE) do wytycznych, których należy przestrzegać w celu optymalnego rozwiązywania problemów. Wygląda to następująco:
- Określaj (Specify): zlokalizuj w sposób ogólny to, czego potrzebują eksperci do rozwiązania problemu. Można to znaleźć w wyniku silnych reakcji emocjonalnych, niespokojnych myśli i konsekwencji behawioralnych. W ten sposób definiowane są stresory.
- Zbieraj (Collect): przed szukaniem rozwiązań, a nawet podjęciem nierozważnej i nieproduktywnej decyzji, szukaj informacji. Często nie wiemy, co się dzieje, lub nie rozumiemy, dlaczego rzeczywistość odpowiada oczekiwaniom. Często zdarza się nam również popełnić błąd podczas definiowania problemu, który musimy rozwiązać. Z tego powodu kładziemy szczególny nacisk na naukę osobistą. Ważne jest również poznanie siebie i ustalenie, co nie idzie dobrze w naszym planie. Można to osiągnąć poprzez ćwiczenia z psychologii pozytywnej, które koncentrują się na projektowaniu schematów lub planów działania, zwracając szczególną uwagę na zniekształcające myśli, które mogą się pojawić.
- Zidentyfikuj (Identify): specjaliści stosują techniki, takie jak analiza funkcjonalna modeli poznawczo-behawioralnych. W ten sposób można zidentyfikować przyczyny problemu. Umożliwia to badanie czynników dyspozycyjnych danej osoby, czynników środowiskowych, czynników ochronnych, czynników ryzyka i tym podobnych.
Wdrażanie rozwiązania Mahoneya w praktyce
- Zbadaj (Examine): mając wszystkie informacje, eksperci starają się zmniejszyć rozbieżność między tym, co „powinno być”, a tym, co „jest”. Wykorzystują te rozwiązania nie tylko po to, by dostosować się do charakteru problemu. Mają dostosować się do sposobu bycia i tożsamości danej osoby. Dlatego tak ważne są wstępne prace nad schematami i poszukiwanie informacji. Następnie szukają różnych rozwiązań, które mogą zastosować w praktyce. Błędy nie są karane, ponieważ mówimy o nauce osobistej, a każde działanie jest szansą na rozwój.
- Zwężaj (Narrow): podobnie, w poszukiwaniu nauki osobistej, Mahoney proponuje zastosować rozwiązanie w praktyce jako próbę lub eksperyment. Jeśli to nie zadziała, eksperci szukają czegoś innego. Chcą, aby dana osoba sama tego doświadczyła.
- Porównuj (Compare): kiedy eksperci zastosują rozwiązanie, chcą, aby ludzie spojrzeli na swój punkt odniesienia, punkt, w którym zaczęli, czyli czas, w którym mieli problem, i porównali go z chwilą obecną. Wtedy mogą zdecydować, czy to rozwiązanie jest prawidłowe. Nie muszą rozwiązać problemu, ale mogą go poprawić lub zmienić.
- Rozszerzaj (Extend): w tym ostatnim kroku Mahoney proponuje przejrzenie rozwiązania, zmodyfikowanie go lub zastąpienie, jeśli porównanie nie jest pozytywne. Gdyby rozwiązanie skutecznie rozwiązało problem, idealnie byłoby uogólnić je do późniejszego zastosowania do podobnych problemów.
W ten sposób ludzie będą mieli szereg możliwości rozwiązywania problemów, które dostosują do swoich schematów, historii uczenia się oraz prób i błędów w ramach własnego doświadczenia. Dlatego uogólnione i ustandaryzowane środki nie będą miały na nie wpływu.
Modelowanie, wzmacnianie procesów zgodnie z podejściami lub stopniowe wykonywanie zadań lub nabywanie umiejętności samooceny byłyby strategiami uzupełniającymi, które zwiększałyby zdolność rozwiązywania problemów.