Ciąża rzekoma, urojona lub fałszywa - czy wiesz, co to takiego?

Jeśli kiedykolwiek interesowało Cię to, czym jest tak naprawdę ciąża rzekoma i urojona oraz czym się one różnią, to w naszym dzisiejszym artykule znajdziesz garść podstawowych informacji na ten temat.

Napisane i zweryfikowane przez psycholog Marián Carrero Puerto.

Ostatnia aktualizacja: 27 grudnia, 2022

Ciąża rzekoma zwana jest niekiedy (niepoprawnie) urojoną lub stosując kalkę z języka angielskiego – “pseudocyezą”. Po raz pierwszy termin ten podał angielski pisarz zajmujący się tematyką medyczną, John Mason Good, w 1823 r.

Natomiast eksperci zgodnie uważają teraz, że ciąża rzekoma jest najbardziej niepokojącym stanem psychosomatycznym związanym z ciążą. Dają także wyraz tym przekonaniom w wielu publikacjach pojawiających się w literaturze medycznej.

Ciąża rzekoma jest jedynym stanem psychosomatycznym, którego podstawowa etiologia psychiczna nie pozostawia nawet cienia wątpliwości. Z drugiej strony warto pamiętać o tym, że nie problem ten nie dotyczy jedynie kobiet. Może Ci się to wydać paradoksalnym stwierdzeniem, ale prawda jest taka, że mężczyźni też mogą tego zjawiska doświadczyć.

Ciąża rzekoma została przypisana przez specjalistów do grona różnego rodzaju zaburzeń psychicznych, takich jak na przykład zaburzenia dysocjacyjne konwersyjne lub histeryczne zaburzenia dysocjacyjne konwersyjne. Ogólnie rzecz biorąc jest ona zaburzeniem o charakterze somatoformicznym. W sporym uproszczeniu oznaczają one, że ludzie, którzy mają jakąś ukrytą potrzebę emocjonalną, taką jak lęk lub brak uczuć, przejawiają ją poprzez specyficzne objawy fizyczne.

Jeśli kiedykolwiek interesowało Cię to, czym jest tak naprawdę ciąża rzekoma i urojona oraz czym się one różnią, to w naszym dzisiejszym artykule znajdziesz garść podstawowych informacji na ten temat. Wystarczy, że poświęcisz zaledwie kilka minut na jego przeczytanie!

Czym tak naprawdę jest ciąża rzekoma?

Upraszczając maksymalnie całe zagadnienie możemy stwierdzić, że ciąża rzekoma ma miejsce wtedy, gdy kobieta uważa, że jest w ciąży, gdy w rzeczywistości wcale tak nie jest. Co więcej, taka osoba może nawet wykazywać typowe oznaki wczesnej ciąży.

Jest to bardzo ważna cecha wszystkich zaburzeń o charakterze somatoformicznym. Jest to bardzo powszechnie występujące zjawisko u tych wszystkich osób, które mają problemy z rozpoznaniem swoich uczuć i mówieniem o nich wprost. Ten konstrukt osobowości zwany jest aleksytymią. I dlatego właśnie wyrażają swoje uczucia oraz emocje „ukrytym językiem”, mówiąc o nich jedynie pośrednio. W tym przypadku przejawem aleksytymii będzie właśnie ciąża rzekoma.

W tym miejscu musimy także dokonać pewnego istotnego wyjaśnienia. Otóż w literaturze medycznej ciąża rzekoma oznacza stan, w którym to zaburzenie dysocjacyjne konwersyjne przejawia się w określonym zestawie zmian somatycznych w organizmie osoby chorej.

Istnieje także inne, podobne zjawisko noszące nazwę „ciąży urojonej”. Różnica między nimi polega na tym, że w przypadku ciąży urojonej osoba chora jedynie jest przekonana o tym, że jest w ciąży, natomiast jej organizm nie wykazuje żadnych zmian fizjologicznych. Jednak na potrzeby naszego dzisiejszego artykułu nie będziemy dokonywać tak szczegółowego rozgraniczenia i oba przypadki nazwiemy tym samym terminem – czyli określimy je jako „ciąża rzekoma”.

U jakich osób może się pojawić ciąża rzekoma?

Według ekspertów z dziedziny psychiatrii ciąża rzekoma dotyka od 1 do 6 kobiet na 22 000. Amerykański psychiatra, dr Richard Paddock podzielił kobiety, u których wystąpiła właśnie ciąża rzekoma lub urojona na trzy kategorie:

• Młode kobiety, które właśnie wzięły ślub, ale nie są jeszcze gotowe na macierzyństwo. Mogą to być też samotne młode kobiety, które angażują się w ryzykowne zachowania seksualne. W tym przypadku ciąża rzekoma objawia się z powodu silnego, podświadomego strachu przed zajściem w ciążę.
• Starsze kobiety z silnym pragnieniem zajścia w ciążę lub niepłodnością, które zaczynają zdawać sobie sprawę z tego, że nie są już młode. Ponadto zaczynają one także cierpieć na różnego rodzaju dolegliwości bólowe związane z wiekiem. Niezdolność do bycia matką wzmacnia u takich kobiet pragnienie, które z wiekiem staje się obsesją, w miarę, gdy taka kobieta zbliża się do okresu menopauzy.
• Kobiety w pewnym wieku, które zaczynają doświadczać braku lub nieregularności miesiączki. W takich przypadkach prawie zawsze uważają one, że nadal są płodne, a brak miesiączki jest dla nich stuprocentowo pewnym sygnałem wczesnej ciąży.

Najczęściej spotykane oznaki i objawy ciąży rzekomej

Po przestudiowaniu szeregu zgłoszonych przypadków amerykańscy psychiatrzy, dr Peter Barglow oraz dr Edward Brown podsumowali objawy, jakimi zazwyczaj cechuje się ciąża rzekoma. Należą do nich przede wszystkim:

• Zaburzenia miesiączkowania, od całkowitego braku miesiączki do stanu określanego przez specjalistów jako hypomenorrhoea. Z reguły trwają około dziewięciu miesięcy (mniej więcej przez ten sam czas, co prawdziwa ciąża).
• Wzrost wielkości brzucha bez wystającego pępka, wynikający z postawy podobnej lordozy, przyjętej podświadomie przez kobietę. Zwiększenie rozmiarów brzucha może być także spowodowane psychosomatycznym wzdęciem. Odwrócony, wklęsły pępek pozwala lekarzom jednoznacznie stwierdzić, że nie mają do czynienia z rzeczywistą ciążą.
• Zmiany w fizjologii piersi, takie jak tkliwość skóry, wytwarzanie siary, zmieniona pigmentacja i zwiększenie ich wielkości.
• Subiektywnie pojmowane odczucia ruchów płodu w brzuchu.
• Zmiękczenie i powiększenie macicy, z możliwością wystąpienia zespołu przekrwienia biernego miednicy.
• Regularne nudności i wymioty.
• Przyrost masy ciała, zwykle większy, niż to ma miejsce w przypadku normalnej ciąży.
• Niektóre chorujące na to zaburzenie kobiety mogą również cechować się znacząco podwyższonym poziomem gonadotropiny w swoim organizmie.

Czasami objawy te są niezwykle wręcz realistyczne. Często zdarza się, że są aż tak podobne do objawów prawdziwej ciąży, że mogą w niektórych przypadkach nawet oszukać lekarzy.

Metody leczenia stosowane w przypadku ciąży rzekomej

Nie da się ukryć, że przekonanie kobiety, że nie jest w ciąży, kiedy myśli ona, że ten stan błogosławiony trwa u niej już od od wielu miesięcy, nie jest łatwym zadaniem. Ogólnie zawsze trudno jest przekonać takie osoby, że żyją wyłącznie w świecie, którą stworzyła sobie we własnej głowie. Ciąża rzekoma to najczęściej droga ucieczki przed różnego rodzaju problemami. To sposób, w jaki jej mózg radzi sobie z wieloma trudnościami o charakterze psychicznym i psychologicznym.

Dlatego też najlepszym rozwiązaniem zawsze będzie postawienie diagnozy wskazującej na ten konkretny problem tak szybko, jak to tylko jest możliwe. Oczywiście zazwyczaj konieczne będzie także zlecenie wykonania różnych badań krwi i USG, aby przekonać pacjentkę, że nie jest w ciąży.

Leczenie w tych przypadkach ma charakter bardziej psychologiczny, niż farmakologiczny. Specjaliści muszą po prostu przeanalizować, dlaczego pacjentka „wymyśliła” sobie ciążę i jaki wewnętrzny konflikt doprowadził ją do tej sytuacji.

Z ginekologicznego punktu widzenia nie ma potrzeby podejmowania jakiegokolwiek leczenia. Oczywiście sytuacja ta zmienia się w momencie, gdy pacjentka nadal wierzy, że jest w ciąży.