Cechy poznawcze sprawcy przemocy – poznaj je bliżej!

Dzięki neurobiologii udało się ustalić, jakie są główne cechy poznawcze sprawcy przemocy w związku. Nie wiążą się one jedynie z konkretną płcią: dotyczą jednakowo mężczyzn i kobiet. Te cechy nie wydają się bowiem być związane z kobiecością lub męskością, ale ze sposobem działania mózgu.

Oczywiście aspekty społeczne, kulturowe i psychologiczne wpływają na zjawisko stosowania przemocy wobec partnerów. Jednak częste stosowanie tego rodzaju zachowań konfiguruje określone połączenia neuronowe i specyficzne przetwarzanie myśli. Dlatego w tym artykule chcemy omówić specyficzne cechy poznawcze sprawcy przemocy.

Dzięki różnym badaniom naukowym udało się ustalić, że osoby stosujące przemoc w związku często mają pewne zaburzenia poznawcze. Są to niewłaściwe schematy mentalne, które służą do interpretacji faktów. Na tej podstawie opracowano listę głównych cech poznawczych sprawcy przemocy.

„Zaakceptowanie pierwszego aktu znęcania się jest początkiem długiego upokorzenia. Kochaj siebie, a nie będą mogli cię źle traktować. ”

-Anonimowy autor-

Zniekształcenia poznawcze a stosowanie przemocy

W badaniu przeprowadzonym na Uniwersytecie Kraju Basków oceniono 11 wcześniejszych dochodzeń i zastosowano analizę u 180 sprawców przemocy w związku przebywających w więzieniu. Na tej podstawie można było wywnioskować, że u osób nadużywających przemocy wystąpiły nawracające zaburzenia poznawcze.

Te zniekształcenia poznawcze spełniają funkcję racjonalizacji lub uzasadniania zachowań, które są społecznie naganne. To coś w rodzaju przekonującego wyjaśniania powodów, które prowadzą taką osobę do przemocy. Taka racjonalizacja sprawia, że widzi swoje zachowanie jako logiczne i dopuszczalne. Główne stwierdzone zniekształcone cechy poznawcze sprawcy przemocy to:

• Zaprzeczenie. Agresor zaprzecza, że ataki lub nadużycia stanowią problem, który należy rozwiązać. Uważa je za normalne i tymczasowe.
• Minimalizacja. Sprawca przemocy pomniejsza swoją agresję. Mówią na przykład, że „to był tylko klaps” albo, że „słowa nikomu nie robią krzywdy”.
• Przypisywanie winy innym osobom. Dręczyciel mówi, że to druga osoba doprowadziła go do pewnych zachowań.

Inne cechy poznawcze sprawcy przemocy

W kilku badaniach udało się ustalić jeszcze inne cechy poznawcze sprawcy przemocy. Mają one związek ze szczególnymi cechami często występującymi u osób, które używają agresji jako nagminnej formy traktowania swojego partnera. Co zatem najbardziej wyróżnia osobę nadużywającą przemocy:

• Średnia lub niska inteligencja werbalna. Zasadniczo osoby nadużywające przemocy mają mniejszą zdolność w używaniu mowy niż normatywna grupa wiekowa.
• Słabsza pamięć. W przeprowadzonych badaniach sprawcy przemocy wykazali mniejszą zdolność do przechowywania i wyszukiwania informacji niewerbalnych. Ogólnie rzecz biorąc, słabiej pamiętają twarze i szczegóły w przestrzeni.
• Niedorozwój funkcji wykonawczych. Takie funkcje mają związek z planowaniem, realizacją i regulacją zachowania. W przypadku osób nadużywających przemocy funkcje te są słabsze i nieskuteczne.
• Niskie dekodowanie emocjonalne. Agresorzy mają większe trudności w rozpoznawaniu wyrazu twarzy oraz różnicowaniu emocji i uczuć, takich jak strach, lęk, udręka itp.

Podobnie Holtzworth i Munroe opracowali typologię osób nadużywających przemocy. Ich badania opierają się wyłącznie na cechach poznawczych mężczyzny jako sprawcy przemocy, a to dlatego, że rozpoczęli badania od grupy mężczyzn. Jednak ich wnioski dotyczą również wielu kobiet.

Mózg a zachowanie

Należy zauważyć, że chociaż zdefiniowano cechy poznawcze sprawcy przemocy, jak dotąd nie ma w pełni rozstrzygającego spisu w tym zakresie. Tak jak istnieją badania, które potwierdzają powyższe wnioski, istnieją również inne, które wykazują ważne różnice.

Warto podkreślić fakt, że mózg jest organem obdarzonym wielką plastycznością. Oznacza to, że wydarzenia, doświadczenia, nauka itp. wprowadzają w nim bardzo istotne zmiany. Dlatego trudno powiedzieć, że dana osoba ma stałe lub niezmienne cechy. Człowiek jest stworzeniem, które dynamicznie się zmienia.

Z drugiej strony w tego rodzaju zjawiskach środowisko kulturowe i wcześniejsze doświadczenia mają zwykle większą wagę. Dlatego nierzadko osoba krzywdzona sama staje się sprawcą przemocy w późniejszym okresie, gdy pozwalają na to warunki. Ponadto istnieją środowiska, które są bardziej tolerancyjne lub na przyzwalają na agresję.

Pamiętajmy, że chociaż wszyscy mamy od urodzenia agresywne impulsy, są one formowane i konfigurowane wraz z procesem wychowawczym. Dlatego zamiast potępiać niektóre typy ludzi w szczególności, należy skupić się na pozytywnym podejściu. Należy raczej skupić się na eliminowaniu pewnych stylów wychowania i edukacji, które zaszczepiają agresję i złe traktowanie, pokazując je jako ważne środki do uzyskania od innych tego, co dana osoba oczekuje.