Autodestrukcja - 10 cech charakterystycznych

Wyrządzanie krzywdy samemu sobie, autodestrukcja , wydaje się czynnością pozbawioną logiki, typową dla szaleństwa. Jednakże autodestrukcja to tak naprawdę negatywny impuls, który wszyscy nosimy wewnątrz siebie w większym lub mniejszym stopniu i który ujawnia się u wielu osób.

Zygmunt Freud stwierdził, że każdy z nas nosi w sobie impuls, popychający ku życiu i wszystkiemu, co konstruktywne i nazwał go “popędem życia”, ale również zupełnie przeciwny, skłaniający ku śmierci i destrukcji, który określił jako “popęd śmierci”.

To mógłby być jeden z powodów, dla których od zarania dziejów i we wszystkich kulturach rozgrywały się wojny. Jest również czynnikiem powodującym rozwój symptomów oraz zachowań autodestrukcyjnych u niektórych osób. Jednak tylko w niektórych przypadkach zachowania te się zakorzeniają i przeistaczają się w stałe cechy osobowości.

Zwykle dzieje się tak, jeżeli istnieją duże pokłady stłumionego gniewu. Tak naprawdę, te agresywne impulsy są skierowane do innej osoby lecz z jakiegoś powodu wyrażenie ich jest niemożliwe. Czasem dzieje się tak, ponieważ skierowane są do ukochanej osoby lub ze strachu przed konsekwencjami wypowiedzenia ich na głos.

W tych przypadkach agresja kieruje się na własną osobę. Właśnie wtedy człowiek uczy się, jak zachowywać się jak swój największy wróg i rozwijają się autodestrukcyjne osobowości. Oto 10 cech, które najlepiej je identyfikują.

1. Negatywne myśli u osób autodestrukcyjnych

Myśli autodestrukcyjne obejmują wszelkie myśli nakierowane na zdewaluowanie osoby, zapobieganie jej postępowi lub podważanie ich osiągnięć. W umyśle osoby autodestrukcyjnej takie myśli pojawiają się w sposób prawie automatyczny.

W ten sposób tworzą się sprzyjające okoliczności dla “samospełniających się przepowiedni“: nie uda ci się, nie jesteś w stanie, nie osiągniesz tego. Ich moc jest tak wielka, że faktycznie kończy się w ten sposób. Pojawia się również nacisk i skupienie nie na tym, co udało się perfekcyjnie lecz na tym, co nie wyszło, na brakach, na tym, czego nie ma, co nie istnieje. To wszystko jest potężnym pożywieniem dla zjawiska, jakim jest autodestrukcja.

2. Bierność i wymuszona niekompetencja

W tym przypadku bierność odnosi się do zaprzestania działania w obliczu sytuacji lub okoliczności, które wyrządzają im krzywdę. Rozpoznaje się, że jest to coś negatywnego, lecz nie podejmuje się żadnych działań, aby to zatrzymać lub kontrolować tego efekty. Ma to miejsce na przykład w sytuacji, kiedy nie bronimy się przed atakiem lub agresją ze strony innych. Autodestrukcja działa paraliżująco.

Wymuszona niekompetencja to skłonność do podkreślania wad lub braku umiejętności. Nawet przed spróbowaniem, uwydatnia wszystkie ograniczenia osobiste, które utrudniają mu zrealizowanie czegoś. Nie podejmuje wysiłku w celu ich pokonania, ponieważ przeistaczają się w usprawiedliwienie dla bierności i braku działania.

3. Autodestrukcja przejawiająca się w zaburzeniach odżywiania

Sposób odżywiania wiele mówi o tym, jak myślimy lub czujemy się wobec nas samych. Niejedzenie jest jednym ze sposobów, w jakie niektóre osoby wyrządzają sobie krzywdę. Nie dostarczają swojemu organizmowi wystarczająco pożywienia i ryzykują swoje zdrowie.

Podobnie dzieje się w odwrotnym przypadku. Przejadanie się powoduje różne problemy ze zdrowiem, na krótką i długą metę. Czasem pojawia się ogromny apetyt. Po zaspokojeniu go nie czuje się satysfakcji, tylko smutek, poczucie winy i… pragnienie zjedzenia jeszcze więcej.

4.  Krzywdzenie innych i użalanie się nad sobą

Osoby ze skłonnościami do autodestrukcji często zachowują się wrogo lub wręcz krzywdząco wobec innych. Tworzą niepotrzebne konflikty, zachowują się w sposób bezmyślny, nieuprzejmy, są zazdrośni, plotkują, itd. Drugą osobę postrzegają jako źródło kłótni. Inni ludzie powodują u nich frustrację, ponieważ więzi opierają się na porównaniach, w których z takiego czy innego powodu zawsze to oni przegrywają.

Po takich konfliktach zazwyczaj wpadają w etap głębokiego użalania się nad samym sobą. Atakują, lecz kiedy ktoś odpowie na ten ich atak, zachowują się jak ofiary niesprawiedliwości. Obrażają, ale kiedy ktoś ich obrazi, czują żal nad samymi sobą. Nie przyznają, że był to owoc ziarna zasianego przez nich.

5. Samookaleczenie i uzależnienia

Samookaleczenia czasem mogą być widoczne, a czasem nie. Są tacy, którzy celowo ranią siebie: tną się lub wyrywają włosy. Wystawiają się również na ryzykowne sytuacje, co skutkuje całkiem częstymi wypadkami. W innych przypadkach może to się odbywać w sposób mniej ewidentny: bolesnym tatuażem lub piercingiem wykonanym na bardzo wrażliwej części ciała.

Samookaleczenie objawia się również przy stosowaniu substancji szkodliwych dla organizmu. Najbardziej oczywistym przypadkiem są używki takie jak alkohol. Uzależnienia są wysoce autodestrukcyjne i w najbardziej ekstremalnych wypadkach zawsze prowadzą do śmierci.

6. Towarzyskie samobójstwo

Towarzyskie samobójstwo ma miejsce, kiedy ucina się jakiekolwiek więzi uczuciowe, łączące z innymi ludźmi. Zazwyczaj jest to proces stopniowy: najpierw pojawia się niechęć do obcowania z innymi i krok po kroku następuje stopniowe odosobnienie.

Osoby autodestrukcyjne nie tylko się oddalają od innych, rozwijają też u siebie takie zachowania, które irytują innych. Czasem są zbyt wymagające lub okazują lekceważenie wobec innych. Skupiają się tylko na stronach negatywnych innych ludzi. Czują, że ich odrzucające podejście wobec innych jest usprawiedliwione.

7. Ukrywanie emocji i odmowa przyjęcia pomocy

Bycie szczerym wobec siebie jest bardzo trudne dla osób autodestrukcyjnych. Nie potrafią rozpoznać swoich uczuć ani emocji, tylko nieświadomie próbują utrzymać je w ukryciu. Wymyślają mnóstwo wymówek w celu usprawiedliwienia swoich zachowań i uniknięcia przyznania się do tego, że mają jakiś problem.

Stąd bardzo trudno jest im pomóc. Jeżeli ktoś zasugeruje im wizytę u psychologa, wezmą to za oznakę agresji i pogardy. Mogą zareagować w sposób agresywny na porady lub aluzje na temat korzyści, mogących wypłynąć ze zmiany pewnych zachowań. Te osoby pragną czuć się źle, a najlepiej żeby to złe samopoczucie mogli usprawiedliwić okolicznościami spowodowanymi przez innych.

8. Zaniedbanie fizyczne i psychiczne

Osoby skłonne do autodestrukcji zazwyczaj zapominają o swoim własnym ciele. Nie uprawiają żadnej aktywności fizycznej i nie przywiązują do tego uwagi. Mają negatywną opinię na temat swojego ciała i, oczywiście, przyjemności fizycznej wynikającej przykładowo z seksualności. Wkładają znacznie mniej wysiłku w ich wygląd zewnętrzny. Brak dbania o własne ciało jest przejawem braku szacunku do samych siebie.

Nie poświęcają czasu na rozwiązanie problemów, istniejących w ich głowach. Jeśli cierpią na bezsenność, akceptują to i nie robią nic w celu jej wyleczenia. Jeśli czują negatywne emocje, wybierają robienie z siebie ofiary zamiast szukania dla nich rozwiązania.

9. Niepotrzebne poświęcanie się 

Życie wymaga poświęceń w wielu przypadkach. Bez wątpienia są one ważne, kiedy nastawione są na wyższy cel. Jeśli są krokiem potrzebnym do osiągnięcia lepszego samopoczucia. Jeżeli zwyczajnie przeistoczą się w ciągłe cierpienie, z którego nic nie wynika, zamienia się w działanie autodestrukcyjne.

Są takie osoby, które zakładają, że to ciągłe poświęcanie się jest dowodem na szlachetność, dobry charakter i altruizm. Jednak to, czym naprawdę są to akty auto-sabotażu, wywołuje je autodestrukcja. Tym, co ukrywa ten typ zachowań jest wyrzeczenie się pragnień, marzeń i celów. Utrzymuje się w bolesnej sytuacji lub takiej, która nie przynosi satysfakcji tylko po to, by ograniczyć możliwości poczucia się dobrze. 

10. Sabotaż w związkach

W głębi duszy osoby autodestrukcyjne nie czują się godne miłości. Ich miłość do samych siebie jest bardzo słaba. Dlatego w pewien sposób nie tolerują związku, w którym wszystko idzie dobrze. Jakkolwiek dziwne może się to wydawać, jeśli czują się docenieni lub kochani, zrobią wszystko, co w ich mocy, aby położyć temu kres. Czują się dużo lepiej w roli ofiary niż szczęściarzy; wolą, by szczęście się ulotniło, aby mogli na nie narzekać.

Ponadto jest bardzo prawdopodobne, że staną się kapryśni lub wymagający. Próbują za wszelką cenę uświadomić drugiej osobie, że nie warto utrzymywać żadnej więzi z nimi, lub że uczucia, jakimi nich darzą, nie są oparte na żadnych konkretnych fundamentach. Sabotowanie dobrych relacji jest jednym ze sposobów na utrzymanie się w pozycji autodestrukcyjnej. 

Ten typ zachowań mówi o chaotycznych doświadczeniach i trudnościach w budowaniu własnego obrazu. Autodestrukcyjne osoby są przede wszystkim ofiarami samych siebie. Są uwięzieni rozkazem nałożonym przez osobę lub sytuację wobec której nie mogli się obronić. Ta cecha tożsamości nadana została przez traumatyczne sytuacje, to właśnie w taki sposób autodestrukcja wdała się w ich życie. To tak, jak gdyby osoba uwięziona była w odbiciu lustrzanym, ukazującym ją w zniekształceniu.

Oczywistym jest, że osoby o tych cechach mają wielkie trudności ze swoją samooceną. Lecz tak naprawdę to mają trudności z samo-postrzeganiem. Spojrzenie na siebie w sposób bardziej konstruktywny wymaga zakwestionowania autorytetu. Za tą pozycją znajduje się nieświadomy strach przed, na przykład, byciem szczęśliwszym od matki lub ojca. Jakikolwiek nie byłby to przypadek, wymaga profesjonalnego leczenia.