Ataksja: objawy, przyczyny oraz dostępne sposoby leczenia

Wiele czynników może wywierać wpływ na nasze zdrowie, co przekłada się również na jakość naszego życia. Nasze możliwości ruchowe także mogą być przez to dotknięte. W rzeczywistości istnieje bardzo charakterystyczny kliniczny objaw o nazwie ataksja, który wywiera wpływ na koordynację, postawę ciała, a także ma związek z koordynacją ruchów.

Ataksja polega na braku kontroli mięśniowej przy wykonywaniu ruchów. Może do niej dochodzić z różnych powodów. W tym artykule omawiamy jej przyczyny, diagnozę i leczenie.

Czym jest ataksja?

Słowo ataksja pochodzi od starożytnego greckiego i oznacza “bez porządku”. Jest to zmiana koordynacji wszystkich rodzajów ruchów w przypadku braku paraliżu. Ataksja może wpływać na nasz chód wywierając wpływ na nasz tułów czy kończyny. Ponadto można wykazać następujące objawy:

• Oczopląs: mimowolne, niekontrolowane ruchy oczu.
• Dyzartria: trudności w artykułowaniu dźwięków i słów.
• Hipotonia: Zmniejszenie napięcia lub jędrności mięśniowej
• Dysmetria: dolegliwość, która uniemożliwia osobie wykonywanie czynności motorycznych dostosowujących się do wymaganej odległości.
• Upośledzenie diadochokinezy: Upośledzona umiejętność szybkiego wykonywania ruchów naprzemiennych.
• Dysfagia: trudności z połykaniem.
• Trudności z chodzeniem lub nawet całkowita utrata zdolności chodzenia.
• Brak koordynacji i precyzji.
• Zmiany poznawcze (w odniesieniu do procesów myślowych).
• Zmiany emocjonalne: powoduje niestabilność emocjonalną, ponieważ jest to bardzo skomplikowana dolegliwość.

Ataksja może objawiać się inną chorobą, taką jak stwardnienie rozsiane. Jednak może się też ujawniać sama, choć rzadko się to zdarza. Zarówno dzieci jak i dorośli mogą cierpieć na ataksję. W rzeczywistości Salman i inni (2013) przeprowadzili badanie, w którym przeanalizowali epidemiologię przewlekłej ataksji u dzieci. Wspomniane badanie opublikowano w czasopiśmie Developmental Medicine and Child Neurology.

Co powoduje ataksję?

Nabyta ataksja: Manifesty spowodowane inną patologią na którą cierpi pacjent.

• Toksyczne: Na przykład z powodu tlenku węgla lub alkoholowej degeneracji móżdżka.
• Autoimmunologiczne: takie jak ataksja wywołana przez gluten i ta związana z podostrym zwyrodnieniem móżdżku.
• Deficyt pokarmowy: taki jak niedobór witaminy E, zespół Wernickego-Korsakowa i zwyrodnienie powrózkowe rdzenia kręgowego.
• Choroby neurodegeneracyjne: takie jak stwardnienie rozsiane i ataksja rdzeniowo-móżdżkowa.
• Nowotwory: Guzy, takie jak rdzeniak, gwiaździak i naczyniaki krwionośne mogą powodować ataksję.

Ataksja genetyczna: Są dziedziczone i mogą być autosomalne recesywne lub dominujące.

• Recesywna: ataksja Friedreicha jest najczęstsza. Jest to spowodowane przez neurodegenerację w komórkach zwojowych korzenia grzbietowego, korzonkowego i korowo-rdzeniowego oraz jądra zębatego.
• Dominująca: w zależności od przebiegu choroby mogą być epizodyczne lub progresywne. W dominujących ataksjach znajdują się między innymi ataksje rdzeniowo-móżdżkowe, wrodzona ataksja móżdżkowa i aplazja móżdżku.

Jak widać, istnieją różne typy ataksji. W chwili obecnej nie ma lekarstwa na tą dolegliwość. Istnieją jednak zabiegi, które mogą pomóc pacjentom, którzy cierpią z tego powodu.

Diagnozowanie ataksji

Istnieją różne testy, które mogą zdiagnozować ataksję:

• Palec-nos: Pacjenta prosi się o dotknięcie nosa czubkiem palca wskazującego. Następnie są proszeni o dotknięcie palcem wskazującym lekarza.
• Kolano-pięta: Pacjent musi znajdować się w pozycji leżącej. Egzaminator prosi pacjenta, aby położył piętę na kolanie drugiej nogi, a następnie zsunął ją po grzbiecie piszczelowym. Pacjent wykonuje to z otwartymi i zamkniętymi oczami i obiema kończynami.
• Szybkie, naprzemienne ćwiczenia: Lekarz prosi pacjenta, aby obrócił obie ręce jednocześnie w obie strony.
• Elektromiogram: To badanie przewodnictwa nerwowego.
• Psychodiagnoza: badania neuropsychologiczne, które oceniają funkcje wykonawcze pacjenta.

Leczenie ataksji

Leczenie tego stanu jest ograniczone i nie jest specyficzne dla choroby. Zabiegi są ukierunkowane bardziej na rehabilitację.

Ponadto istotna jest interwencja psychologiczna. Po pierwsze, specjaliści pomagają pacjentowi zrozumieć co się z nimi dzieje. Po drugie pomagają też nauczyć się radzić sobie z emocjami i przemyśleniami na temat ich stanu. Ostatni, ale z pewnością nie mniej ważny aspekt polega na tym, że opiekunowie pacjenta muszą również brać udział w tej psychologicznej interwencji, aby mogli nauczyć się jak się nimi zaopiekować.