Myśli natrętne i myśli obsesyjne – jakie są między nimi różnice?

„Przed wyjściem muszę upewnić się, że podłoga jest czysta”. Myśli natrętne mogą przypominać myśli obsesyjne, ale nie stanowią one aż tak poważnego zaburzenia. W rzeczywistości wszyscy mamy takie myśli i czasami powodują one u nas prawdziwą udrękę.

Myśli natrętne nie są tak upośledzające jak te, które występują w zaburzeniu obsesyjno-kompulsyjnym (OCD). W rzeczywistości mogą one wystąpić u zdrowej osoby bez zaburzeń psychicznych. Najpierw wyjaśnimy, czym są obsesyjne myśli. Następnie zidentyfikujemy myśli natrętne i rozważymy istniejące między nimi różnice.

„Dusza jest jak naturalny związek zaprzęgu skrzydlatych koni i ich woźnicy. Podczas gdy bogowie mają dwa dobre konie, wszyscy inni mają mieszankę: jeden jest piękny i dobry, a drugi nie”.

-Platon (Fajdros)-

Obsesyjne myśli w OCD

Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) twierdzi, że obsesje mogą przybierać formę myśli. Na przykład: „Za każdym razem, gdy przychodzi mi na myśl Dziewica, muszę odmówić cztery Zdrowaś Mario, bo inaczej pójdę do piekła”. Lub mogą to być impulsy. Na przykład: „Za każdym razem, gdy widzę kolor czerwony, muszę powiedzieć słowo imbecyl. Muszę to zrobić, nie ma znaczenia, gdzie jestem ani z kim”.

Te myśli są całkowicie niepożądane. Wdzierają się do ludzkich umysłów i pomimo wysiłków zmierzających do ich uniknięcia lub wyeliminowania, często wygrywają „grę umysłową”. W rezultacie osoba czuje się wyczerpana. Co więcej, jej uczucie dyskomfortu i niepokoju jest tak duże, że poważnie wpływa na wiele innych ważnych dziedzin jej życia. Są to między innymi obszary związane z pracą, rodziną lub życiem towarzyskim.

„Obsesja to powracająca i uporczywa myśl, impuls lub obraz, który jest odbierany jako natrętny lub niechciany i powoduje znaczny niepokój lub dyskomfort, w związku z czym osoba próbuje ją w jakiś sposób zignorować lub stłumić”.

-Amparo Belloch-

Myśli natrętne

Myśli natrętne są młodszym rodzeństwem myśli obsesyjnych. Są podobne i mogą włamać się do twojego umysłu w intensywny sposób. Oczywiście ani ich nie szukasz, ani nie chcesz. Jednak powodują dyskomfort i utrudniają codzienne życie. Zasadniczo nie można ich kontrolować.

Tego typu myśli mogą dotyczyć dowolnego rodzaju treści, na przykład Twojej rodziny, potrzeby idealnego zorganizowania wszystkiego, wątpliwości, czy utrzymujesz porządek w domu, czy też cierpisz na jakąś katastrofalną chorobę, gdy tylko czujesz się źle. Warto wspomnieć, że są one całkowicie normalne.

„Natrętne myśli to idee fenomenologicznie podobne do obsesji”.

-Amparo Belloch-

Myśli natrętne a myśli obsesyjne – czym się różnią?

Zasadniczo różnica między natrętnymi i obsesyjnymi myślami polega na sposobie ich oceny. Osoby cierpiące na OCD reagują na natrętne myśli w tak przesadny i oburzający sposób, że ich dyskomfort prowadzi do wyemitowania przymusu lub rytuału, aby je zneutralizować. Ta skrajna forma oceny została nazwana pierwotną dysfunkcyjną oceną (Belloch, 2022).

Dlatego rodzaje obsesyjnych myśli doświadczanych w OCD u osoby bez tego zaburzenia byłyby postrzegane jako jedynie myśli natrętne. Elementem, który zamienia je w obsesję, jest sposób, w jaki są oceniane i interpretowane.

Na przykład w przypadku natrętnej myśli możesz powiedzieć: „Wiem, że jeśli ją zignoruję, to wkrótce odejdzie” lub „Myślenie, że jeśli nie zaśpiewam głośno, to mój przyjaciel umrze, jest całkowicie irracjonalne. Idę śpiewać”. Z drugiej strony obsesyjna myśl może przybrać formę: „Jeśli pomyślę o kolorze czerwonym, zabiję kogoś. Jeśli nie chcę kogoś zabić, muszę odmówić 50 Ojcze Nasz”. Ta ostatnia myśl jest rodzajem myśli, której doświadcza osoba cierpiąca na OCD.

„Obsesyjne natrętne myśli są krótkie i nie atakują całego strumienia świadomych myśli”.

-Amparo Belloch-

Znaczenie umiejętności odróżniania od siebie tych myśli

Jak widać, myśli natrętne pojawiają się z mniejszą intensywnością i są mniej powszechne niż myśli obsesyjne. Ponadto dyskomfort, jaki powodują, również jest znacznie mniejszy.

Wykazujesz mniejszy opór wobec natrętnych myśli, ponieważ prawidłowo wartościujesz je jako myśli przemijające, dające krótkie poczucie panowania nad sytuacją. Są one nieistotne i mają niewielki wpływ na twoją koncepcję samego siebie. Ponadto powodują niewielkie zakłócenia w życiu codziennym w porównaniu z myślami obsesyjnymi.

Wręcz przeciwnie, obsesyjne myśli są niezwykle groźne dla jednostki, co prowadzi ją do prób sprawowania nad nimi ścisłej kontroli. Pochłania to bardzo dużo czasu (czasami ponad osiem godzin dziennie). Z tego powodu ingerencja tych myśli w codzienne życie dotkniętej nimi osoby jest niezwykle silna.

Różnica między tymi dwoma pojęciami jest niezbędna do postawienia prawidłowej diagnozy OCD. W końcu wszyscy doświadczyliśmy i będziemy doświadczać natrętnych myśli. Po prostu reagujemy na nie inaczej, niż osoby cierpiące na OCD.

„Katastrofa, która tak bardzo cię martwi, jest często mniej straszna w rzeczywistości niż w twojej wyobraźni”.

-Wayne W. Dyer-