Rodzaje świadomości – sześć przykładów

Świadomość jest procesem mentalnym, dzięki któremu jesteś w stanie postrzegać swoją indywidualność za pomocą myśli, uczuć, wspomnień, wrażeń i otoczenia. To dzięki tej zdolności możesz rozpoznawać, rozumieć i osądzać własną egzystencję oraz egzystencję innych. Zasadniczo świadomość to doświadczenie siebie i otaczającego Cię świata. Czy wiedziałeś jednak, że są różne rodzaje świadomości?

Kiedy rozwijasz się w różnych kontekstach, zmieniają się Twoje doświadczenia i zrozumienie innych i siebie. Zmiany te prowadzą do pojawienia się różnych form świadomości, które pomagają połączyć się z tym, co dzieje się w rzeczywistości, zarówno wewnętrznej, jak i zewnętrznej. Poniżej przeanalizujemy sześć rodzajów świadomości.

Rodzaje świadomości

Wśród różnych typów świadomości istniejących w człowieku znajdują się:

1. Indywidualna świadomość

Jest to rodzaj świadomości, jaką posiadasz na swój temat w określonym kontekście. Dzięki niej możesz określić, co jest dla Ciebie dobre, a co złe, co pozwala Ci snuć życiowe plany. Indywidualna świadomość sprzyja rozpoznaniu siebie, bycia konkretną osobą, odmienną od innych.

Jednak indywidualność, w której zanurza się ta świadomość, może w końcu wyobcować Cię ze świata i innych ludzi. Chociaż ta forma świadomości pozwala poznać siebie, może również powodować lub zaostrzać poczucie samotności.

2. Świadomość społeczna

Świadomość społeczna pozwala poznać innych i społeczeństwo. Dzięki niej jesteś w stanie rozumować, co jest najlepsze lub najgorsze dla społeczeństwa i zrozumieć siebie jako istotę społeczną połączoną ze społecznością, która wykracza daleko poza Twoją osobę.

Dzięki tej świadomości jesteś w stanie rozpoznać problemy i potrzeby ludzi w grupie lub społeczności. To ważne w walce o transformację społeczną, wyzwolenie, sprawiedliwość i opiekę społeczną. Czasami ten rodzaj świadomości zostaje przyćmiony przez obecne modele kompetencji indywidualnych, w których związek między Tobą jako istotą społeczną a świadomością własnego istnienia jest rozmyty (Tum, 2012). 

3. Świadomość emocjonalna

Ten rodzaj świadomości odnosi się do zdolności do uświadomienia sobie własnych emocji i emocji innych. Składa się z trzech elementów (Bisquerra i Pérez, 2007):

• Uświadomienie sobie własnych emocji. Umiejętność dokładnego postrzegania własnych uczuć i emocji oraz ich identyfikowania i oznaczania.
• Nazywanie emocji. Skuteczność w używaniu odpowiedniego słownictwa emocjonalnego i wyrażeń dostępnych w Twoim kontekście kulturowym.
• Zrozumienie emocji innych. Umiejętność dokładnego postrzegania emocji i perspektyw innych oraz empatycznego angażowania się w ich przeżycia emocjonalne.

4. Świadomość czasu

Dotyczy to Twojej świadomości na temat upływu czasu. Ten rodzaj świadomości jest również świadomością samego siebie. Rzeczywiście, czas jest czymś, czym jesteś, kontynuacją Ciebie. Dlatego świadomość czasu jest świadomością samego siebie.

Zrozumienie, że czas płynie z teraźniejszości do przyszłości, w dużej mierze wynika z Twojej świadomości czasu. Postrzeganie siebie na tej osi czasu jest podstawową właściwością świadomości, która Cię konfiguruje. W ten sposób wszyscy stajemy się ciągle przeszłością, która przestała istnieć i przyszłością, która jeszcze nie istnieje ( Cox, 2020).

5. Świadomość psychologiczna

Ten rodzaj świadomości odnosi się do zdolności badania siebie oraz badania i analizowania swojej sytuacji w świecie. Świadomość psychologiczna charakteryzuje się również tym, że pozwala rozpoznać znaczenie swoich działań i działań innych. Pomaga zrozumieć motywy i intencje leżące u podstaw każdego zachowania.

Świadomość psychologiczna wiąże się ze zdolnością dostrzegania związków między myślami, uczuciami i działaniami w celu poznania znaczeń i przyczyn doświadczeń i zachowań (Appelbaum, 1973). Oznacza to proces refleksji nad psychologicznymi procesami, relacjami i znaczeniami poprzez wymiar afektywny i intelektualny (Hall, 1992).

6. Sumienie moralne

To jest świadomość, jaką masz na temat zasad i norm moralnych. Wyzywa Cię w kwestii tego, co powinieneś zrobić, co jest dobre i złe, co do dobra i zła. Dzięki świadomości moralnej możesz odróżnić, co jest uważane za dobre, akceptowalne i właściwe, od tego, co uważane jest za złe, nieodpowiednie lub nie na miejscu.

Sumienie moralne opiera się na rozumie i istnieniu elementów zewnętrznych, które pozwalają ocenić jego poprawność (Valderrama i López, 2011). Osądy, które z niego wydajesz, są obecne w każdym czynie, którego dokonujesz. Możliwość działania zgodnie z moralnością odpowiada pragnieniu bycia zgodnym ze swoimi przekonaniami i wartościami.

Te typy świadomości pozwalają nam stwierdzić, że cała świadomość wyłania się z procesu relacyjnego, z interakcji między podmiotem a przedmiotem. To zamierzony proces, który zawsze obejmuje coś innego. Świadomość jest zawsze świadomością czegoś. Może to być jednostka, społeczeństwo, czas, emocje, umysł lub moralność. Nie ma świadomości odizolowanej od świata, zawsze jest z nim związana.