Voyeuryzm – na czym tak naprawdę polega to zjawisko?

W dziedzinie seksu i seksualności zapewniona jest różnorodność. Nie wszyscy lubimy to samo. Nie podniecamy się też tak samo. Parafilie definiuje się jako podniecenie seksualne w obliczu nietypowych sytuacji lub czynności. Jednak gdy w grę wchodzi cierpienie lub krzywda wyrządzana innym, nie mówimy już o parafiliach, ale raczej o zaburzeniach parafilnych. Należy do nich również voyeuryzm.

O tym opowiemy ci w dzisiejszym artykule.

Ważne jest tutaj rozróżnienie voyeuryzmu jako parafilii (nie patologicznej). Polega ona na obserwowaniu innej osoby (lub grupy ludzi) w stanie nagości lub podczas stosunku seksualnego. Robimy to, ponieważ po prostu wywołuje to w nas podniecenie.

W drugim przypadku występuje cierpienie, dyskomfort lub ingerencja w życie danej osoby. Jest to sytuacja zaburzona.

Zgodnie z DSM-5 (podręcznik diagnostyczny i statystyczny zaburzeń psychicznych), częstość występowania zaburzenia podglądactwa jest nieznana. Jednak na podstawie badań opartych na nieklinicznych próbkach voyeurystycznych aktów seksualnych, najwyższa możliwa częstość występowania tego zaburzenia w ciągu życia wynosi 12% u mężczyzn i 4% u kobiet.

Voyeuryzm to właśnie temat, któremu poświęcimy dzisiejszy artykuł.

Parafilie i zaburzenia parafilne

Voyeuryzm jako zaburzenie jest klasyfikowane w DSM-5 jako zaburzenie parafilne. Ważne jest tutaj odróżnienie zaburzeń parafilnych od parafilii.

Parafilia jest definiowana jako „wzorzec zachowań seksualnych wobec nietypowych obiektów, sytuacji, czynności lub osób”. W przeciwieństwie do tego zaburzenie parafilne włączają już zmianę psychologiczną. Jak stwierdzono we wspomnianym podręczniku, parafile same w sobie nie są zaburzeniami psychicznymi.

Parafilia byłaby konieczna, ale nie wystarczająca, aby mieć zaburzenie parafilne. W zasadzie parafilia nie uzasadniałaby automatycznie interwencji klinicznej. Zatem kryterium, aby mówić o zaburzeniu parafilicznym, będzie cierpienie/szkoda dla jednostki lub to, że zaspokojenie tego generuje krzywdę lub ryzyko krzywdzenia innych.

Voyeuryzm – z czego się składa?

Jak powiedzieliśmy, podglądactwo czyli voyeuryzm specjaliści klasyfikują jako zaburzenie parafilne. Jednak w języku potocznym pojęcie podglądactwa jest często używane zamiennie jako parafilia i zaburzenie parafilne.

Oznacza to, że podglądanie specjaliści często określają jako tendencję do doświadczania podniecenia seksualnego podczas obserwowania nagich nieznajomych. Może się też pojawić podczas obserwowania kogoś w czasie uprawiania seksu. Co ważne, dzieje się to bez cierpienia lub ingerencji w ich codzienne życie.

Jednak gdy ta tendencja powoduje u osoby znaczny dyskomfort lub pogorszenie jej codziennego funkcjonowania, wtedy mówimy o podglądaniu jako o zaburzeniu parafilicznym, o czym będziemy mówić w tym artykule.

O zaburzeniach parafilnych mówimy również wtedy, gdy osoba, która je manifestuje, nie odczuwa cierpienia, spełnia ona swoje seksualne pragnienia (lub fantazje) poprzez obserwowanie innego nagiego i/lub uprawianie seksu bez jego zgody. To znaczy bez jego zgody na obserwację.

Voyeuryzm jako zaburzenie parafiliczne: kryteria

Zgodnie z DSM-5 kryteria umożliwiające diagnozę zaburzenia podglądactwa są następujące:

Podniecenie wynikające z obserwacji innych

Musi istnieć, przez okres minimum 6 miesięcy, intensywne i nawracające podniecenie seksualne, które wynika z obserwacji niczego niepodejrzewającej osoby. Jest ona naga, rozbierająca się lub zaangażowana w aktywność seksualną.

To podniecenie przejawia się fantazjami, niepohamowanymi pragnieniami lub zachowaniami.

Brak zgody obserwowanego

Ponadto podmiot podglądacza spełnił takie niepohamowane pragnienia seksualne z osobą, która nie wyraziła zgody. Co więcej czasami niekontrolowane pragnienia lub fantazje powodują klinicznie istotne cierpienie lub upośledzenie w życiu społecznym, zawodowym lub innych ważnych obszarach funkcjonowania danej osoby.

Kwestia dojrzałości

Wreszcie kolejnym kryterium diagnozowania zaburzenia podglądactwa jest to, że osoba doświadczająca podniecenia i/lub działająca z niepohamowanym pragnieniem ma co najmniej 18 lat.

Voyeuryzm w ICD-10

Voyeuryzm znajduje się również jako oficjalna diagnoza w ICD-10 (Międzynarodowa Klasyfikacja Chorób). Ale w tym przypadku otrzymuje inną nazwę: skoptofilia. Aby zdiagnozować skoptofilię, zgodnie z ICD-10, najpierw muszą zostać spełnione ogólne kryteria zaburzeń orientacji seksualnej. Tego typu zaburzenia wymagają odpowiedniej diagnozy.

Można wśród nich wymienić:

• Osoba doświadcza powtarzających się i intensywnych popędów seksualnych i fantazji. Związane są one z niezwykłymi przedmiotami i czynnościami.
• Podmiot działa zgodnie z tymi impulsami lub odczuwa z ich powodu wyraźny dyskomfort.
• Trend ten występuje od co najmniej 6 miesięcy (kryterium czasowe pokrywa się z DSM-5).
• W konkretnym przypadku podglądactwa lub skoptofilii istnieje uporczywa lub nawracająca skłonność do patrzenia na osoby wykonujące czynności seksualne lub intymne. Należą do nich: rozbieranie się, uprawianie seksu… Obserwacja tego typu sytuacji wywołuje u osoby z podglądaniem podniecenie seksualne i masturbację.
• Wreszcie, kolejnym kryterium ICD-10 mówiącym o podglądaniu jest brak chęci do współżycia seksualnego z obserwowanymi osobami (kryterium, które nie występuje w DSM-5). Chodzi tylko o obserwację.

To, co tak naprawdę podnieca człowieka, to obserwowanie, jak inni uprawiają seks lub są nago, ale w zasadzie osoba nie chce uprawiać z nimi seksu.

Ogólnie rzecz biorąc, w języku potocznym, kiedy mówi się o podglądaniu, nie mówi się o patologii, ale o przyjemności lub podnieceniu.  Dzieje się to, gdy obserwujemy innych (ogólnie, bez ich wiedzy). Również rozbierając się lub uprawiając seks.

Jednak podglądanie może stać się zaburzeniem parafilicznym (zaburzeniem podglądaczy lub skoptofilią). Jest tak zwłaszcza gdy powoduje cierpienie u danej osoby.

„Istnieje mniej sposobów uprawiania miłości niż te, o których się mówi, ale więcej niż te, w które się wierzy”.

-Colette-