Inteligencja emocjonalna to coś znacznie więcej, niż tylko metody i strategie służące identyfikacji i radzenia sobie z naszymi własnymi emocjami. Chodzi tu przede wszystkim o osiągnięcie autentycznej świadomości emocjonalnej, dzięki której będziemy w stanie tworzyć bardziej solidne związki oparte na szacunku.
Inteligencja emocjonalna jest kluczem do tego, by stać się bardziej pewnym siebie, odnosić sukces, być produktywnym, a przede wszystkim szczęśliwym.
Wszyscy na jakimś etapie czytaliśmy coś na ten temat, zwłaszcza w miejscach, które tworzą nasze życie społeczne – w szkole, na uniwersytecie, w pracy… Spora część społeczeństwa prawie natychmiast wiąże termin “inteligencja emocjonalna” z nazwiskiem psychologa i pisarza: Daniela Goleman’a.
“Kluczem do osiągnięcia wysokiego poziomu świadomości intelektualnej jest harmonia społeczna”
-Daniel Goleman-
Prawda jest taka, że jeszcze zanim Goleman opublikował swoją sławną książkę “Inteligencja Emocjonalna” w 1995 roku, termin ten zaistniał już wcześniej w świecie naukowców. Stało się to za sprawą Michaela Baldoch’a w 1964 roku. Inteligencja emocjonalna stała się tematem wielu artykułów.
Wspomniane artykuły traktowały o komunikacji i wrażliwości emocjonalnej, wskazując na zastosowanie oraz na to, w jaki sposób wpływa to na nasze więzi z innymi oraz osobowość. Od tamtego czasu temat jednak bardzo pogłębiono i wzbogacono o rozmaite opinie, krytykę a także rozszerzenia.
Istnieje wielu ekspertów, którzy nie uważają tego tematu za ściśle naukowy. Nie akceptują oni bowiem samej w sobie idei, że inteligencja emocjonalna mogłaby być “innym” rodzajem inteligencji. Uważają ją raczej jedynie za aspekt, za inny odcień, ale nie nadają jej praw “samodzielności”.
Okazuje się jednak, że praktyczne zastosowanie teorii inteligencji emocjonalnej dowiodło prawdziwości jej istnienia. Dlatego też jest więcej zwolenników tej perspektywy psychologicznej niż jej wrogów. Mało kto odważy się obecnie próbować obalić teorię Daniela Golemana.
Inteligencja emocjonalna może znacznie poprawić jakość naszego życia, jakość naszych związków z innymi, nasze postrzeganie samych siebie, a nawet naszą wydajność w miejscu pracy.
Powinna to być umiejętność, jakiej naucza się w szkole już od najmłodszych lat, aby w ten sposób edukować ludzi kompetentnych, pewnych siebie, a przede wszystkim – szczęśliwych.
Związana z tym pojęciem świadomość emocjonalna oraz umiejętne zastosowanie jej w naszym codziennym życiu jest czynnikiem kluczowym, aby poprawić swoją rzeczywistość osobistą i społeczną. Pozwól, że wyjaśnimy Ci, dlaczego.
Inteligencja emocjonalna – klucz do bardziej satysfakcjonującego życia
Już od samego dzieciństwa wielu z nas wychowywano w duchu powstrzymywania naszych emocji i tłumienia ich.
Niemalże nieświadomie, nasi rodzice, nauczyciele i wychowawcy wbijają nam do głowy zwroty w stylu: “nie płacz, jesteś już duży”, “jeżeli jesteś zły, musisz się opanować” lub sztandarowe: “Nie przesadzaj, robisz z igły widły”.
Niewrażliwość, jaka panuje w naszym społeczeństwie w temacie emocji własnych i cudzych, ma istotny wpływ na atmosferę, w jakiej przychodzi nam żyć i pracować.
Sukces w jakiś sposób osiągany jest przez znieczulonych ludzi pracujących w wielkich, bezdusznych organizacjach. W korporacjach kierowanych przez heroicznych, zimnych liderów, którzy regularnie zwiększają wywierają na nas presję, by zwiększyć efektywność.
Również w rodzinie bardzo często panuje presja ku temu, aby kamuflować emocje. Uczy się nas ukrywać je, aby być “poprawnym” i “zachowywać się dobrze”.
Doktor Goldman przypomina nam, że inteligencja emocjonalna znajduje swoje zastosowanie w środowisku pracy oraz rodzinnym. Jej głównym celem jest natomiast zapewnić nam bardziej satysfakcjonujące życie.
Powody, dla których inteligencja emocjonalna czyni Cię szczęśliwszym człowiekiem
Wyobraź sobie przez chwilę, że inteligencja emocjonalna przybiera formę anteny. Anteny o dwóch odbiornikach: wewnętrznym i zewnętrznym. Dzięki antenie tej uczymy się lepiej rozumieć samych siebie i jednocześnie lepiej rozumieć otaczających nas ludzi.
- Dzięki inteligencji emocjonalnej zyskujemy znacznie głębszą wiedzę na temat nas samych.
- Lepiej radzimy sobie z wszechświatem naszych uczuć.
- Rozwijamy empatię emocjonalną i kognitywną w znacznie lepszym stopniu.
- Czujemy się znacznie bardziej zobowiązani zadbać o siebie samych.
- Jednocześnie nawiązujemy znacznie lepsze jakościowo więzi z innymi i świadomość społeczną.
“Spoglądanie prosto w oczy otwiera drzwi emaptii”
-Daniel Goleman-
Inteligencja emocjonalna w pracy
Całościowa idea pracy w nowoczesnym świecie bardzo się zmienia. Nie należy już do rzadkości rynek umów krótkoterminowych (znany jako “gig economy”). Sporą część pracy wykonują za nas roboty i maszyny.
Obserwując te tendencje znawcy tematu i badacze wyraźnie nas ostrzegają: niebawem wiedza techniczna nie będzie już ceniona ani potrzebna. Większą wartość będzie się natomiast przypisywać umiejętnościom osobistym i międzyludzkim.
W zautomatyzowanym świecie robotów, maszyn, komputerów i programów, umiejętności takie jak kreatywność, zdolność krytycznego myślenia, pomysłowość oraz inteligencja emocjonalna należą niestety do rzadkości. Do niedawna zaniedbywano te cechy, na rzecz produktywności, czas jednak pokazał, że potrzeba jest inna.
Jeżeli inteligencja emocjonalna pojawi się w naszym środowisku pracy, będziemy w stanie rozwinąć następujące umiejętności:
Samoświadomość
- Świadomość emocjonalna: być w stanie rozpoznać swoje emocje i emocje innych w dowolnym momencie.
- Autoewaluacja emocjonalna: być w stanie rozpoznać swoje mocne strony oraz ograniczenia.
- Wiara we własne siły.
Samoregulacja
- Panowanie nad sobą: umiejętność utrzymania kontroli w krytycznych sytuacjach.
- Bycie godnym zaufania: znaczenie bycia człowiekiem uczciwym i spójnym.
- Umiejętność dostosowywania się do nowych sytuacji: elastyczność, aby dobrze podchodzić do zmian.
- Innowacyjność: znaczenie akceptowania nowych idei i bycia promotorem zmian.
Motywacja
- Skupienie się na czymś, by doprowadzić to do doskonałości.
- Zobowiązanie, aby dążyć do wspólnie wyznaczanych sobie celów oraz celów organizacyjnych.
- Inicjatywa i wychodzenie naprzeciw potrzebom.
- Optymizm i wytrwałość.
Inteligencja emocjonalna jako “paliwo” procesu wychowywania dzieci
Inteligencja emocjonalna jest czynnikiem kluczowym, jeśli chcemy pomóc dzieciom rozwinąć ich umiejętność nawiązywania pozytywnych więzi z innymi. Dotyczy to zarówno członków rodziny, jak i znajomych i przyjaciół.
Pomoże to najmłodszym osiągać dobre wyniki w szkole i na studiach, a także cieszyć się bardziej zrównoważonym życiem.
Efektem końcowym (który można uznać za sukces) jest rozwinięcie u nich umiejętności radzenia sobie i rozumienia własnego wszechświata uczuć. Wnikania w nie, kanalizowania ich, uczenia się, zwracania uwagi, pamiętania, współistnienia… Oszczędzi to im całego mnóstwa frustracji.
“Umiejętność wyrażania swoich własnych uczuć przyczynia się do rozwinięcia podstawowych zdolności społecznych”
-Daniel Goleman-
Z drugiej jednak strony, znany XIX-wieczny medyk William Osler, zwrócił uwagę na bardzo ciekawy fakt. Otóż emocje stanowią pierwszy język, po jaki sięgają dzieci.
Tak właśnie rozszerzają swój świat, komunikują się, żądają, wyrażają, nawiązują kontakty i odkrywają to, co nowe. Tak właśnie zaczynają rozwijać swoją świadomość.
Dlatego też powinniśmy być ich przewodnikami, mediatorami oraz tłumaczami tych emocjonalnych labiryntów. Bywa bowiem, że zapędzają one najmłodszych w ślepy róg bezbronności. Czasami nawet frustracja ta ciągnie się za nimi aż ku dorosłości.
Inteligencja emocjonalna z jej złożoną strukturą dostarcza nam kluczowych czynników pomocnych w tym, by móc być dla dziecka wsparciem w wędrówce przez świat jego emocji. Chodzi o to, by mogło ono na nas liczyć nie tylko w sytuacjach wielkich, ale też tych małych, codziennych.
Inwestycja warta wysiłku
Oto ziarna siły, szczęścia i dobrego samopoczucia, które powinniśmy zasiewać w ich umysłach i małych, dziecięcych sercach:
- Umiejętność rozpoznawania swoich własnych emocji. Dzieci powinny możliwie jak najszybciej nauczyć się rozpoznawać i nazywać każdą z nich. Niech nie boją się przypinać im etykiety i konkretnej nazwy.
- Radzenie sobie ze swoim stanem emocjonalnym. W miarę, jak malec rośnie i rozwija się, powinien zacząć nabywać odpowiednie umiejętności jeśli chodzi o kontrolowanie własnych emocji oraz radzenie sobie z nimi.
- Motywacja wewnętrzna. Jest to kolejna strategia pomocna w tym, by być w stanie kanalizować przeżywane emocje i kierunkować je na jakiś konkretny cel. Pomoże to osiągnąć swoje pragnienia i długoterminowe założenia.
- Empatia. To bardzo ważne, by dziecko rozwinęło w sobie umiejętność wczuwania się w cudze położenie oraz rozpoznawania komunikacji werbalnej i niewerbalnej u otaczających go ludzi. Jest to klucz inteligencji emocjonalnej.
Kolejną niezbędną strategią jest również uczenie naszych dzieci odpowiedniego reagowania w kwestii relacji interpersonalnych. To tam bowiem będą w swoim życiu miały do czynienia z trudnościami i będą im potrzebne umiejętności takie jak negocjowanie, argumentowanie oraz rozwiązywanie konfliktów.
To zatem, czego nauczymy nasze dzieci obecnie, przyda im się w całym ich przyszłym życiu.
Podsumowując, jak zapewne dało się zauważyć w całym przekroju tego artykułu, obszar inteligencji emocjonalnej stale się poszerza, odżywiając, odświeżając i nadając znaczenie całemu naszemu życiu.
Uczyńmy z niej nasze paliwo, wiatr, który będzie wypełniał żagle naszego życia na zmiennych, wzburzonych morzach, po jakich przyszło nam się poruszać.
Odniesienia bibliograficzne:
Daniel Goleman (2010) “La práctica de la Inteligencia Emocional”
Daniel Goleman (2002) “The new leaders: transforming the art of leadership”