Przez długi czas uważano, że mózg odpowiada za całe nasze ciało, w tym za wspomnienia i emocje. Filozofowie wierzyli, że w mózgu ukryta jest dusza. Jednak na drodze licznych badań odkryto kilka bardzo interesujących faktów. W tym artykule omówimy interesujące ciekawostki dotyczące mózgu, o których prawdopodobnie jeszcze nie wiesz.
Mózg jest głównym organem ludzkiego układu nerwowego, ponieważ kontroluje większość czynności i jest w stanie przetwarzać niezliczone informacje.
Wymieniając podstawowe ciekawostki dotyczące mózgu, warto wspomnieć, że jest to również miejsce, w którym znajdują się wszystkie nasze emocje i zdolności poznawcze, w tym myśli długoterminowe i krótkoterminowe, wspomnienia i zdolności podejmowania decyzji.
Ciekawostki dotyczące mózgu
Od pierwszej wzmianki w starożytnym egipskim dokumencie medycznym znanym jako papirus Edwina Smitha, odkrytym w XIX wieku, do dnia dzisiejszego nasza wiedza, w tym liczne ciekawostki dotyczące mózgu uległy znacznemu poszerzeniu. Mimo to na odkrycie wciąż czeka wiele tajemnic i ciekawostek.
Rozmiar
Rozmiar mózgu różni się znacznie w zależności od wieku, płci i masy ciała. Niektóre badania sugerują jednak, że mózg mężczyzny waży około 1336 gramów, podczas gdy mózg kobiety waży 1,198 gramów.
Pod względem wymiarów ludzki mózg nie jest największy. Kaszalot, największe współcześnie żyjące zwierzę mięsożerne, ma największy, znany naukowcom, mózg ze wszystkich ssaków. Biorąc pod uwagę, że ten ssak waży około 35 do 45 ton, porównanie mózgu człowieka do mózgu tego zwierzęcia wydaje się nieproporcjonalne.
Jednak to mózg człowieka zawiera najwięcej neuronów, czyli komórek przechowujących i przekazujących informacje za pomocą sygnałów elektrycznych i chemicznych.
Funkcjonowanie
Ludzki mózg składa się z trzech części:
- Pień mózgu – łączy resztę mózgu z rdzeniem kręgowym.
- Móżdżek – znajduje się w tylnej części mózgu i odgrywa rolę w regulacji ruchu, koordynacji i równowadze.
- Kresomózgowie – wypełnia większość czaszki, stąd jest największą częścią mózgu. Ukryte pod korą mózgową, przykrywa inne mniejsze struktury, które są odpowiedzialne za procesy świadomego myślenia, podejmowania decyzji, pamięci, uczenia się, komunikacji i percepcji bodźców.
Konsumpcja energii
Chociaż ludzki mózg nie jest dużym organem, wymaga dużo energii. Faktem jest, że zużywa 25% całej energii potrzebnej organizmowi do funkcjonowania, mimo że stanowi tylko około 2% wagi człowieka.
Ale dlaczego ludzki mózg wymaga do prawidłowego działania tak dużej ilości energii? Niektórzy naukowcy uważają, że większość tej energii jest wykorzystywana do podtrzymywania procesów myślowych i cielesnych. Część tej energii jest prawdopodobnie inwestowana w utrzymanie dobrego zdrowia komórek mózgowych.
Jednak zdaniem innych naukowców mózg zużywa dużo energii w stanie spoczynku. James Kozloski wyjaśnia, że pozornie “nieaktywne” połączenia są w rzeczywistości aktywne nawet w spoczynku. Obszary te charakteryzują się wysokim tempem metabolizmu, co zwiększa „budżet energetyczny” mózgu, nawet jeśli pozornie nic on nie robi.
Jednak hipoteza Kozloskiego głosi, że mózg nie zużywa dużo energii bez powodu, lecz przeciwnie. Według tego naukowca odwzorowuje to, że poszczególne obszary przechowują wszystkie doświadczenia i informacje. Jest to mapa, do której odwołujemy się podczas podejmowania decyzji.
Ile naprawdę mózgu używamy na co dzień?
Do pewnego momentu panowało przekonanie, że ludzie wykorzystują tylko 10% pojemności mózgu. Ten sam mit sugerował, że gdybyśmy byli w stanie wykorzystać pozostałe 90%, moglibyśmy „odblokować” niesamowite zdolności.
W rzeczywistości przez prawie cały czas używamy większości mózgu. Skany mózgu wykazały, że ludzie używają prawie całego mózgu przez cały czas, nawet gdy śpią. Niemniej jednak wzorce aktywności mogą się różnić w zależności od tego, co robimy lub fazy snu, w której się znajdujemy.
Neurolog Krish Sathian twierdzi również, że nawet gdy jesteśmy zajęci jakimś zadaniem, reszta mózgu jest zajęta innymi rzeczami. W ten sposób zdarza nam się znaleźć rozwiązanie problemu, gdy przestaniemy o nim myśleć lub po przespanej nocy.
Innymi słowy, mózg nigdy nie przestaje pracować nad danym problemem, nawet jeśli świadomie się na nim nie skupiasz.
Dominująca półkula
Często słyszy się o dominującej półkuli mózgu i jej wpływie na osobowość. Ogólnie rzecz biorąc, osoby z dominującą lewą półkulą lepiej radzą sobie z matematyką i zadaniami analitycznymi, podczas gdy osoby z dominującą prawą półkulą są bardziej kreatywne.
Ale to nie do końca jest prawda. Chociaż faktem jest, że obie półkule mają nieco inne funkcje, nie ma „dominującej” strony mózgu, która określa osobowość.
Zamiast tego badania wykazały, że ludzie używają obu półkul niemal w takim samym stopniu. Jednakże, to prawda, że lewa strona skupia się bardziej na języku, podczas gdy prawa strona odpowiada za komunikację niewerbalną.
Zmiany, które przychodzą z wiekiem
Wraz z wiekiem mózg traci neurony. Kora czołowa i hipokamp, dwa kluczowe obszary mózgu dla procesów poznawczych, w tym pamięci i regeneracji, zaczynają się zmniejszać w wieku od 60 do 70 lat.
Ale nowe badania sugerują, że mózg osoby dorosłej potrafi również generować nowe komórki, co zwiększyłoby możliwości plastyczności mózgu.
Proces, w wyniku którego w dorosłym mózgu powstają nowe neurony, nosi nazwę neurogenezy. Badacze sugerują, że przeciętny ludzki mózg w samym hipokampie wytwarza dziennie 700 nowych neuronów.
Wciąż nowe ciekawostki dotyczące mózgu do odkrycia
Chociaż dokonano wielu przełomów naukowych, wciąż pozostaje wiele pytań bez odpowiedzi. Na przykład nadal nie rozumiemy, w jaki sposób mózg przetwarza złożone informacje.
Tak więc ludzie nadal nie do końca rozumieją, czym jest świadomość, albo która część osobowości zależy od mózgu. Nie wiemy też, dlaczego tak naprawdę śpimy i śnimy lub jak przechowujemy wspomnienia i uzyskujemy do nich dostęp. Podsumowując, nowe odkrycia nas uczą, ale też otwierają drzwi do nowych pytań.